Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa: Hệ giá trị quốc gia là nền tảng, sức mạnh nội sinh

Hội thảo là một trong những sự kiện quan trọng nhằm nhìn lại một năm thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Nhân dịp này, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đã chia sẻ với báo chí về nội dung Hội thảo.

- Thưa đồng chí, Hội thảo lần này được tổ chức tại 3 điểm cầu Hà Nội - Huế - thành phố Hồ Chí Minh. Xin đồng chí cho biết những nhiệm vụ chính đặt ra đối với hội thảo?

- Như chúng ta đã biết, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta và Bác Hồ kính yêu đặc biệt quan tâm đến lĩnh vực văn hóa và con người. Đến thời kỳ Đổi mới, các văn kiện của Đảng, đặc biệt là văn kiện Đại hội XIII vừa rồi đã đặt ra vấn đề xây dựng văn hóa, chuẩn mực con người Việt Nam là một trong những nội dung trọng tâm, cốt lõi và cũng là khâu đột phá, có giá trị động lực thúc đẩy phát triển đất nước phồn vinh và hạnh phúc.

Chính vì vậy, yêu cầu đặt ra của Đảng, Nhà nước là chúng ta phải nghiên cứu sâu, xây dựng được hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị con người, hệ giá trị gia đình và hệ giá trị quốc gia Việt Nam trong thời kỳ mới. Tinh thần đó đặt ra cho Hội thảo lần này là phải tiếp tục thống nhất cao trong hệ thống chính trị, trong đảng viên và sự đồng thuận trong nhân dân về vai trò, vị trí của văn hóa và sứ mệnh văn hóa, con người Việt Nam. Chúng ta tiếp tục nhận thức, làm tỏa sáng hơn nữa quan điểm của Đảng, Bác Hồ là “văn hóa soi đường cho quốc dân đi” và “văn hóa còn, thì dân tộc còn”, văn hóa, con người là sức mạnh nội sinh để thúc đẩy sự phát triển của đất nước.

Hệ giá trị quốc gia về văn hóa, gia đình và hệ giá trị con người Việt Nam đã được nêu trong nhiều văn kiện của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII, Nghị quyết Trung ương 9 khóa XI, văn kiện Đại hội XIII của Đảng và điều đó được cụ thể hóa, khẳng định trong phát biểu chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc vào ngày 24-11-2021.

Từ đó đặt ra những yêu cầu của hệ giá trị văn hóa, vừa phải dựa trên nền tảng là những giá trị truyền thống, văn hóa và con người Việt Nam đã hình thành, hun đúc qua mấy ngàn năm lịch sử, đồng thời phải gắn với yêu cầu của thời đại mới. Đó là yêu cầu của thời kỳ Việt Nam đẩy mạnh đồng bộ, toàn diện công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phát triển, hội nhập sâu rộng vào đời sống quốc tế hiện nay. Cho nên, chúng ta phải lý giải, phải làm rõ và không những là chúng ta nhận thức đúng, hiểu đúng, mà còn chuyển tải những nhận thức đó thành hành động cụ thể. Không chỉ là đầu tư cho văn hóa ngang tầm với đầu tư cho các lĩnh vực khác mà phải coi văn hóa, con người là một trong những động lực để thúc đẩy sự phát triển, sự giàu mạnh, phồn vinh và hạnh phúc của đất nước, dân tộc Việt Nam.

- Thưa đồng chí, có rất nhiều ý kiến của các nhà khoa học cho rằng chúng ta đã nghiên cứu về hệ giá trị từ rất lâu rồi, và bây giờ đang là thời điểm chín muồi để chúng ta phải xác định rõ, công bố những hệ giá trị này cũng như triển khai chúng trong thực tế. Đồng chí có đánh giá thế nào về vấn đề này và những việc sẽ làm sau hội thảo?

- Trước hết, phải khẳng định rằng, chúng ta đã có nền văn hóa hàng ngàn năm lịch sử. Chúng ta có nền văn hóa tạo nên sức mạnh trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp cũng như chống đế quốc Mỹ để giành độc lập, thống nhất đất nước và chúng ta đã có được một giá trị văn hóa, con người Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, thể hiện trong văn kiện Đại hội XIII, tổng kết 35 năm đổi mới và 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Tuy nhiên, văn hóa và con người luôn luôn vận động, phát triển theo yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới và yêu cầu hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Vì vậy, chúng ta phải luôn luôn hoàn thiện, đổi mới nhưng đổi mới phải trên nền tảng của quốc gia, dân tộc, phát huy những giá trị cao quý của dân tộc Việt Nam. Và đây là thời điểm chín muồi để chúng ta phải cụ thể hóa những quan điểm của Đảng thành những hệ giá trị để chúng ta coi đây là những tiêu chí, là những chuẩn mực để mỗi tổ chức, mỗi con người chúng ta nỗ lực phấn đấu thực hiện tốt việc này. Đây cũng là thời điểm chúng ta bước sang một giai đoạn mới trong sự nghiệp đổi mới của Đảng, với các tầm nhìn đến năm 2025, 2030 - kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng; tầm nhìn đến năm 2045 - 100 năm thành lập nước.

Điều này đặt ra những vấn đề mà chúng ta phải nỗ lực phấn đấu hoàn thiện, thực hiện tốt hơn nữa và phải có những chuẩn mực. Trước hết, hoàn thiện xây dựng được những giá trị cao đẹp của con người Việt Nam và phát huy chúng lên tầm cao mới như tinh thần yêu nước, tinh thần đại đoàn kết, tinh thần tự lực, tự cường, tinh thần tương thân tương ái, tinh thần đổi mới sáng tạo. Hay là những giá trị của quốc gia, đó là khát vọng về độc lập, hòa bình, thống nhất, phải được củng cố, nhất là trong bối cảnh quốc tế phức tạp hiện nay. Và chỉ khi có những giá trị đó, chúng ta mới có điều kiện để xây dựng đất nước ta theo mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Và cũng chỉ khi đạt được những giá trị đó rồi, chúng ta mới có thể đạt được mong muốn của Bác Hồ, khát vọng của Đảng ta, đó là đem lại ấm no, hạnh phúc, bền vững cho nhân dân.

- Việc chúng ta sẽ xác định được hệ giá trị vào thời điểm này có ý nghĩa như thế nào đối với chặng đường phát triển sắp tới của đất nước?

- Tôi xin trở lại câu nói của Bác Hồ: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, “Văn hóa còn thì dân tộc còn” để thấy rằng, chúng ta đang đứng trong một thời kỳ mới, dứt khoát chúng ta phải có một nền văn hóa đặc trưng của Việt Nam, truyền thống Việt Nam và nền văn hóa đó hội nhập quốc tế. Đây là những nền tảng, sức mạnh nội sinh mang tính quyết định để dân tộc trường tồn và phát triển, để đến giữa thế kỷ chúng ta đạt được mục tiêu là nước phát triển có thu nhập cao và hướng tới phồn vinh, hạnh phúc.

- Trân trọng cảm ơn đồng chí!