Đơn vị đo chiều dài thời cổ đại

Vì chiều dài bàn chân người không hẳn bằng nhau nên để công bằng trong so sánh và trao đổi, con người cần những chiều dài chuẩn. Từ hơn 4.500 năm trước, người Sumer đã xây dựng bức tượng vua Gudea, trên đó định nghĩa chiều dài một foot chuẩn của họ. Trải qua mấy nghìn năm, các nền văn minh đã định nghĩa chiều dài 1 foot chuẩn khác nhau. Hiện 1 foot quốc tế dài 30,48cm. Để thuận tiện trong sử dụng đơn vị dài, thông thường mỗi foot lại được chia thành nhiều đơn vị nhỏ hơn. Chẳng hạn 1 foot được chia làm 10 phần, 16 phần. Phổ biến nhất, foot được chia làm 12 phần, gọi là inch. Theo đó, mỗi inch quốc tế bằng 30,48 : 12 = 2,54cm. Đây cũng là đơn vị đo chiều dài phổ biến được sử dụng ngày nay cho chiều dài đường chéo màn hình của ti vi, máy tính hay điện thoại. Cũng vậy, đơn vị đo diện tích được sử dụng ở đây tương ứng là inch vuông và đơn vị đo thể tích là inch khối. Chiều cao của người trên giấy tờ cá nhân có thể dùng đơn vị inch hay feet (số nhiều của foot). Về cách viết, ký hiệu chuẩn quốc tế của yard là yd, của foot là ft và của inch là in (như ti vi 40 in). Một cách viết tắt khác của những đơn vị đo chiều dài này có thể giống như ký hiệu đơn vị đo góc. Chẳng hạn 5 feet 8 inches (số nhiều của inch) được viết thành 5'8", tương tự như 5 độ 8 phút của đơn vị đo góc. Các đơn vị yard, foot, inch hiện được sử dụng ở Anh, Mỹ, Canada, Australia...

Cũng sử dụng đơn vị đo dài bằng cơ thể người, gang tay là một cách dùng khá phổ biến, chẳng hạn dùng để đo chiều dài dây thừng. Cũng vậy, cubit là chiều dài trung bình từ khuỷu tay đến hết ngón tay giữa của một người đàn ông. Đây là một đơn vị đo cổ được sử dụng rộng rãi ở Ai Cập. Một thanh cubit bằng đá có niên đại trên 2.300 năm quy định chiều dài chuẩn của 1 cubit. Theo đó, 1 cubit dài khoảng 52,3cm và được chia làm bảy phần, mỗi phần ứng với chiều dài một ngón tay. Mỗi phần lại được chia tiếp thành bốn phần nhỏ hơn. Một số cư dân Lưỡng Hà cổ đại thì chia cubit thành hai phần, mỗi phần tương ứng với chiều dài một foot và mỗi foot lại được chia làm ba phần nhỏ, mỗi phần nhỏ này tương ứng là chiều rộng phần bàn tay của người đàn ông từ ngón trỏ đến ngón út.

Ngoài những cách sử dụng đơn vị dài trên, một số nền văn minh còn sử dụng chiều dài giữa hai sải tay hoặc chu vi cẳng tay hay chiều ngang móng tay làm đơn vị đo. Sau này, để thuận tiện, con người đã mang theo thước dây bên mình khi sử dụng để đo chiều dài.

Kết quả kỳ trước. Đổi: 1 Mm = 1 tỷ mm.

Kỳ này. Ý nghĩa việc chia 1 foot thành 12 inch là gì? Câu trả lời gửi về chuyên mục "Toán học, học mà chơi", Tòa soạn Báo Hànộimới, 44 Lê Thái Tổ, Hoàn Kiếm, Hà Nội.