Dịch vụ giải trí PT-TH cho trẻ em: Xin đừng lạm dụng

Gia đình anh Lê Bá Hòa, số 8 Tịnh Tâm, thành phố Huế (Thừa Thiên - Huế) xem chương trình “Đi tìm kho báu” trên Đài TRT. Ảnh: Đình Toàn

(HNM) - Bộ Thông tin và Truyền thông (TT-TT) đã trình Chính phủ dự thảo "Quy chế hoạt động liên kết sản xuất chương trình phát thanh, truyền hình". Đó là điều đang chờ đợi bởi thời gian qua, một số chương trình trò chơi, dịch vụ giải trí truyền hình cho trẻ em có sử dụng điện thoại đã khiến phụ huynh không hài lòng.

Trò chơi bị lạm dụng

Các trò chơi, dịch vụ giải trí mà người tham gia có sử dụng tin nhắn, do các đơn vị liên kết với các Đài PT-TH thực hiện đang "bùng nổ" trên truyền hình. Mới đây, gây bức xúc trong dư luận là trò chơi "Đi tìm kho báu", phát sóng trên kênh VTV9 và một số đài địa phương, khiến trẻ em và người lớn "điêu đứng". Kho báu ảo nhưng tiền cước nhắn tin đến trò chơi tăng cao thì thật 100%.

Nhiều phụ huynh bày tỏ băn khoăn, vì có chương trình dù nội dung không xấu nhưng có biểu hiện lạm dụng trẻ em để kinh doanh. Chị Khánh Linh, chung cư Trung Yên cho biết: Kênh VTC11 phát chương trình "Vườn cổ tích" luôn mời gọi các em gọi điện cho chị Họa Mi theo số 1900561… để nghe kể chuyện cổ tích, thi hát… Kênh hoạt hình BIBI trên VCTV8 - mà ở đó trẻ rất mê chị Thỏ Ngọc - có tần số quảng cáo (QC) dày đặc, mời gọi trẻ "hãy nhanh tay gọi 1900561… rồi bấm số… để thử sức mình trên sàn đấu trí tuệ", "đóng vai hoàng tử đi giải cứu công chúa"… Có phụ huynh cho rằng: Trẻ em chưa làm ra tiền, việc tiêu tiền đều xin phép ông bà, cha mẹ. Chương trình không thể đứng ngoài mục tiêu giáo dục trẻ, không thể "phớt lờ" vai trò phụ huynh, trực tiếp lôi kéo trẻ em tiêu tiền bằng cách QC kích thích sự tò mò của trẻ.

Chị Thùy Anh, làm việc tại một công ty ở Hà Nội cho rằng: Mặc dù chương trình có chạy hàng chữ cước phí: 909 đồng/phút với điện thoại cố định và 1.818 đồng/phút với điện thoại di động, nhưng chắc chắn không ai nghe chuyện cổ tích nhanh được. Có tháng, khi cước điện thoại gia đình đội lên gần 400.000 đồng, hỏi ra thì chị Anh mới biết hai cô công chúa nhà mình đã thi nhau gọi cho chị Thỏ Ngọc của BIBI.

Để khách quan hơn, chúng tôi gặp hai phụ huynh - một cô giáo mầm non của một trường nổi tiếng tại Hà Nội và một cán bộ ngành xuất bản tại TP Hồ Chí Minh. Cả hai đều cho rằng, QC như ở "Vườn cổ tích", như chị Thỏ Ngọc… là không phù hợp. Cần phải có quy định cụ thể về thời lượng và nội dung QC và trách nhiệm xã hội của nhà sản xuất.

Nhà báo Đặng Nam, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ trẻ em (Bộ LĐ-TB&XH) nêu rõ: Hiến chương thế giới về truyền hình cho trẻ em mà Việt Nam đã cam kết thực hiện năm 1995 gồm 7 điều, trong đó có điều khoản: "Trẻ em phải có các chương trình có chất lượng cao, sản xuất riêng cho các em và không bóc lột các em. Ngoài tính giải trí, chương trình phải giúp trẻ phát triển đầy đủ nhất về thể chất, tinh thần và trí tuệ".

Vấn đề trách nhiệm?

Ông Lưu Vũ Hải, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ TT-TT) cho biết: Trước đây, hoạt động liên kết sản xuất chương trình do các đài tự tiến hành, tự chịu trách nhiệm theo khuôn khổ của Luật Báo chí. Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích về huy động nguồn lực xã hội, nâng cao chất lượng và tính hấp dẫn, một số chương trình cũng có biểu hiện lạm dụng. ViệcQC dịch vụ giải trí cho trẻ em phải được xem xét trên hai tiêu chí: nội dung và cách thức QC có phù hợp luật pháp không. Cũng cần lưu ý tới những vấn đề có thể chưa được cụ thể hóa trong luật nhưng gây phản cảm hoặc khiến dư luận bức xúc.

Ông Lưu Vũ Hải nhấn mạnh: Chính từ dư luận xã hội và ý kiến của các cơ quan chức năng, Chính phủ đã giao cho Bộ TT-TT xây dựng dự thảo "Quy chế quản lý hoạt động liên kết sản xuất chương trình phát thanh, truyền hình". Nếu được thông qua trong thời gian tới, quy chế này sẽ xác định rõ ràng trách nhiệm của cơ quan PT-TH và đối tác liên kết. Đối tác được công khai danh tính và chịu trách nhiệm cụ thể hơn trong sản xuất chương trình. Người dân cũng sẽ dễ dàng đối thoại hơn khi hiểu chương trình này do những ai tham gia sản xuất. Hoạt động liên kết đối với từng đài sẽ minh bạch hơn, tích cực hơn. Công tác kiểm tra, kiểm soát sẽ được phát huy. Khi đã có giám sát tốt thì sản phẩm chắc chắn sẽ chất lượng hơn.

Thi Thi