Đi xe đi chung, chờ năng lượng sạch, đón Net Zero 2050

Giải pháp này được cho là phù hợp thực tiễn và nên được khai thác, quản lý hiệu quả nhằm chuyển đổi sử dụng năng lượng sạch, góp phần phát triển giao thông đường bộ xanh, hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Theo nhiều đại biểu, chuyên gia, bên cạnh việc chuyển đổi từ phương tiện sử dụng năng lượng hóa thạch sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch như xe điện, xe hybrid; tăng cường sử dụng phương tiện giao thông công cộng, cần chú trọng triển khai những giải pháp thực tiễn khả thi, tận dụng được các phương tiện có sẵn mà không cần chờ xây dựng hạ tầng hay thời gian để phát triển nguồn năng lượng nhằm bảo đảm nguồn cung năng lượng khi vận hành.

Đi chung xe, giải pháp khả thi giúp giảm phát thải

Việc cắt giảm phát thải trong lĩnh vực giao thông đường bộ nói riêng là nhiệm vụ rất quan trọng trong hành trình tiến đến Net Zero vào năm 2050. Theo một nghiên cứu của Boston Consulting Group, việc đi chung xe làm giảm 40% nhu cầu sử dụng phương tiện cá nhân, giảm 27% lưu lượng xe trên đường.

Ông Nguyễn Hoàng Hải, nguyên Giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng thành phố Hà Nội phân tích, việc đi xe ghép, xe đi chung đã có nhiều và trên thực tế loại hình này sẽ giảm sử dụng các phương tiện cá nhân, hoàn toàn có thể giúp giao thông đường bộ đạt được hiệu quả kép - cả về kinh tế và môi trường. Nhiều hãng vận chuyển đã tối ưu hiệu quả sử dụng tài nguyên trên tất cả lĩnh vực kinh doanh và vận hành; ví dụ như các tính năng ghép đơn hàng để giảm các chuyến đi không cần thiết. Dịch vụ chia sẻ chuyến xe không chỉ giúp hành khách tiết kiệm chi phí mà còn tăng hiệu quả vận hành của từng chuyến xe, từ đó giảm phát thải ở mức thấp nhất. Đây cũng có thể được xem là một giải pháp thực tiễn, có tính khả thi cao trong điều kiện hiện tại nhằm giảm lượng xe lưu thông và giảm phát thải môi trường một cách hiệu quả.

Nên phát triển mô hình chia sẻ chuyến xe

Dự thảo Luật Đường bộ hiện quy định: Đối với loại hình kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng, đơn vị kinh doanh vận tải chỉ được ký hợp đồng vận tải hành khách với người thuê vận tải có nhu cầu thuê cả chuyến xe, nghĩa là mỗi chuyến xe hợp đồng chỉ được chở một hành khách hoặc một nhóm khách duy nhất.

Trên diễn đàn Quốc hội, một số đại biểu cho rằng, quy định này nhằm ngăn chặn tình trạng núp dưới bóng xe hợp đồng để kinh doanh, tuy nhiên, điều này lại vô tình làm hạn chế một loại hình vận tải hành khách phổ biến ở nhiều quốc gia khác, đó là mô hình chia sẻ chuyến xe hợp đồng dưới 10 chỗ thông qua các nền tảng gọi xe trực tuyến. Vì vậy, không ít đại biểu đề nghị, nên điều chỉnh quy định này theo hướng vừa kiểm soát tình trạng “xe dù, bến cóc” nhưng vẫn tạo điều kiện cho dịch vụ chia sẻ chuyến xe dưới 10 chỗ được hoạt động, góp phần phát triển vận tải hành khách công cộng thông qua gia tăng hiệu suất sử dụng mà vẫn giảm thiểu khí thải.

Ông Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết, các nước đã áp dụng mô hình này từ lâu để tạo điều kiện thuận lợi cho người tiêu dùng, vì vậy từ góc độ nhà quản lý, cần quan tâm sớm để có quy định phù hợp. Về hạ tầng, không ít nước dành làn đường riêng cho xe chở nhiều người (ví dụ trên 10 người); về người tiêu dùng, cần được giảm giá; đối với chủ phương tiện, có thể có chính sách ưu đãi để giảm giá thành, chi phí, quản lý hiệu quả. Trách nhiệm của nhà quản lý đặc biệt quan trọng - nhà quản lý phải có góc nhìn đầy đủ, toàn diện, đồng bộ.

Chia sẻ quan điểm về việc quản lý các dịch vụ đi xe chung, ông Nguyễn Hoàng Hải cho rằng, với sự phát triển của công nghệ hiện nay, chúng ta hoàn toàn có thể quản lý được dịch vụ chia sẻ chuyến xe. Công nghệ sẽ giúp giải quyết việc quản lý các ứng dụng công nghệ để giảm thiểu rủi ro, vấn đề còn lại là cách chúng ta tiếp nhận thế nào từ góc độ hoạch định chính sách, ra quyết định và tổ chức thực hiện.

Nhìn tổng thể các giá trị thực tiễn hướng đến Net Zero 2050 mà dịch vụ chia sẻ chuyến xe có thể mang lại, các chuyên gia, đại biểu cho rằng nên phát triển mô hình này và nhanh chóng bổ sung các quy định để quản lý một cách hiệu quả, đặc biệt trong bối cảnh Luật Giao thông đường bộ đang được thảo luận và sắp thông qua tới đây, song song việc chuyển đổi năng lượng sạch, góp phần phát triển giao thông đường bộ xanh, hướng đến mục tiêu Net Zero 2050.