Đi tìm mẫu hình thanh niên thời đại mới

Nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu về thanh niên và cán bộ thanh vận đã khẳng định, trong thế giới đa chiều, hội nhập, chỉ một máy điện thoại thông minh, thanh niên có thể giao tiếp, gặp gỡ, đối thoại với bạn bè khắp nơi trên thế giới. Trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước, thì việc tìm một mẫu hình chung thanh niên thời đại mới để mọi người cùng hướng đến là rất cần thiết, trong đó cần chú ý việc rèn luyện kỹ năng mềm, kỹ năng hợp tác, kỹ năng sáng tạo và kỹ năng giao tiếp. Muốn có được các kỹ năng, mỗi thanh niên phải có tinh thần trách nhiệm, tính tự lập, dám nghĩ, dám làm, vượt qua thử thách trong quá trình lập thân, lập nghiệp. Các ngành, các cấp và tổ chức đoàn, hội cần tạo ra những điều kiện thích hợp để người trẻ hướng tới và thực hiện được những giá trị mẫu hình chung; cốt lõi là mỗi thanh niên phải thể hiện cái tôi tích cực đúng nghĩa, chứ không phải kêu gọi xả thân vì cái tôi hình thức.

Bàn về yếu tố đạo đức, Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Thị Mỹ Linh, giảng viên Học viện Phụ nữ Việt Nam cho rằng, tuổi thanh niên là độ tuổi của sự nhiệt tình, năng động, dám nghĩ, dám làm nhưng họ cần phải làm một cách có suy nghĩ chứ không phải liều lĩnh, manh động. Thanh niên cần hướng đến lợi ích xã hội, lợi ích quốc gia; họ phải nhận thức được sứ mệnh của mình bằng trách nhiệm cống hiến xã hội. Muốn cống hiến, thanh niên cần phải có sức khỏe, có trí tuệ và sống có lý tưởng, mục tiêu, hoài bão. Người tài giỏi mà ích kỷ, nhu nhược, thực dụng thì cái tài đó cũng trở nên vô nghĩa. Do vậy, việc rèn luyện tư cách đạo đức tốt là một phần tố chất mà thanh niên cần có. Thanh niên cần được tôi luyện đạo đức vì đạo đức là cái gốc của con người.

Việc đặt ra mẫu hình không khó, cái khó là giáo dục tạo nên một lớp thanh niên có phẩm chất đó. Câu trả lời chính từ các bậc phụ huynh và những người làm giáo dục, tổ chức đoàn. Theo anh Nguyễn Tử Anh, Giám đốc Công ty cổ phần truyền thông Nexus, thời đại mới bây giờ là hội nhập, công nghệ và là sự đồng nhất. Trong thế giới hiện đại, ai cũng có cơ hội, nhưng để lựa chọn cơ hội thì phải có lý tưởng. Lý tưởng chính là phần hồn để dẫn dắt, tạo ra cảm hứng. Điều cần thiết là tạo điều kiện cho người trẻ thực hiện ý tưởng và làm với tinh thần phụng sự. Tố chất không phải ai cũng có, nhưng rèn luyện và không ngừng nỗ lực sẽ tạo nên tố chất và tinh thần phụng sự nơi người trẻ. Chính tinh thần phụng sự giúp người trẻ chịu được áp lực và thích nghi nhanh, nhất là trong xã hội phát triển và cạnh tranh từng ngày, từng giờ. Hiệu trưởng Trường đoàn Lý Tự Trọng Vũ Anh Tuấn cho rằng, đặc trưng của hình mẫu thanh niên thời kỳ mới gồm 6 điểm: Sống có lý tưởng, hoài bão; phải có sức khỏe tốt về thể chất lẫn tinh thần; giỏi chuyên môn và kỹ năng hội nhập; có ý thức tôn trọng pháp luật; trung thực, thẳng thắn, có chữ tín; chủ động, sáng tạo và có tinh thần tự giác, tình nguyện.

Qua nhiều ý kiến, TƯ Đoàn, TƯ Hội LHTN Việt Nam đã phác thảo ra mẫu hình chung của thanh niên thời đại mới. Đó là phải biết làm chủ cuộc đời, biết thay đổi, đề cao cái tôi tích cực, sống có hoài bão, sáng tạo để vươn tới cái mới và phải biết tự đào tạo mình. Đúng như anh Nguyễn Quang Thông, Phó Chủ tịch Hội LHTN Việt Nam đúc kết, bất kỳ hình mẫu hay tiêu chí nào đều phải dựa vào thành quả của quá trình "tự" gồm: tự giác, tự học tập, tự lập, tự thân vận động, tự khẳng định… Trong đó, môi trường xã hội, hoạt động trong phong trào thanh niên chính là nơi tạo ra tiền đề để người trẻ rèn luyện cái "tự" đó.

Ngay sau tọa đàm, TƯ Đoàn, TƯ Hội LHTN Việt Nam xác định mẫu số chung và bổ sung thêm vào tiêu chí đức tính của người trẻ nhằm tuyên truyền, giáo dục cho phù hợp với bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, các cấp, các ngành và tổ chức đoàn, hội cần giúp đỡ mỗi người trẻ đề cao cái tôi tích cực, chứ không phải kêu gọi họ xả thân cống hiến một cách hình thức.