Di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện nào?

Bùi Nguyên

Luật gia Nguyễn Văn Hải (Chi hội Luật Gia - Công ty Luật số 5 Quốc gia) trả lời:
Căn cứ thông tin và yêu cầu của bạn đọc Bùi Nguyên, nội dung giải đáp như sau:

Về tính hợp pháp của di chúc:
Theo quy định tại Điều 652, 653, 654 của Bộ luật Dân sự 2005, di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ điều kiện: người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép; nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật. Di chúc bằng văn bản phải có người làm chứng. Trong trường hợp người lập di chúc không thể tự viết bản di chúc thì có thể nhờ người khác viết, nhưng phải có ít nhất hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.

Di chúc phải ghi rõ: ngày, tháng, năm lập di chúc; họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc; họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản hoặc xác định rõ các điều kiện để cá nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản; di sản để lại và nơi có di sản; việc chỉ định người thực hiện nghĩa vụ và nội dung của nghĩa vụ. Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu. Nếu di chúc có nhiều trang thì mỗi trang phải được đánh số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.

Cũng theo quy định tại Điều 654 của Bộ luật Dân sự năm 2005, mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc (trừ người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc; người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc; người chưa đủ mười tám tuổi, người không có năng lực hành vi dân sự).

Nếu bản di chúc của bà nội bạn Bùi Nguyên đáp ứng các quy định nêu trên, thì là di chúc hợp pháp.

Về quyền hưởng thừa kế:
Điểm a, khoản 2 Điều 667 của Bộ luật Dân sự 2005 quy định, di chúc không có hiệu lực toàn bộ hoặc một phần trong các trường hợp: người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm người lập di chúc... Giả thiết bản di chúc của bà nội bạn Bùi Nguyên là hợp pháp thì phần di chúc đề cập việc để lại di sản cho người em trai của bà đã chết năm 2002 bị vô hiệu, do đó người em trai này của bà không được hưởng thừa kế, đương nhiên con của người em trai đó cũng không được hưởng di sản do bà của bạn để lại.