Để vụ xuân không thiếu nước...

Để không thiếu nước sản xuất nông nghiệp, các đơn vị, địa phương của Hà Nội đang triển khai nhiều giải pháp sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước điều tiết từ hồ thủy điện.

Nguy cơ thiếu nước gieo cấy

Sở NN&PTNT Hà Nội cho biết, vụ xuân 2024, thành phố có kế hoạch gieo trồng 101.498ha, trong đó có 79.876ha lúa và 21.622ha rau màu các loại… Thời vụ gieo mạ từ ngày 20-1 đến 4-2 và cấy lúa tập trung từ ngày 4 đến 29-2. Như vậy, chỉ khoảng chục ngày nữa, ngành Nông nghiệp Hà Nội bước vào giai đoạn cao điểm lấy nước đổ ải, làm đất, chuẩn bị gieo cấy lúa vụ xuân - vụ sản xuất quan trọng nhất, quyết định sản lượng lương thực trong năm.

Phó Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn khu vực Đồng bằng và trung du Bắc Bộ Nguyễn Văn Hiệp thông tin, nước có vai trò đặc biệt quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, nhất là thời kỳ làm đất, gieo cấy. Tuy nhiên, tổng lượng mưa trên địa bàn Hà Nội trong tháng 1 chỉ ở mức 20-40mm, tháng 2 là 15-30mm, tháng 3 là 40-80mm... Với lượng mưa này, nguồn nước gieo cấy vụ xuân của Hà Nội tiếp tục phụ thuộc mực nước trên các sông và dung tích chứa của các hồ thủy lợi.

Thống kê của Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội về tổng dung tích trữ của 13 hồ chứa lớn trên địa bàn thành phố thời điểm này lại chỉ đạt khoảng 60% dung tích thiết kế; trong đó, dung tích trữ hai hồ lớn là Đồng Mô chỉ đạt 49%, hồ Suối Hai chỉ đạt 42%... Đặc biệt, mực nước trên các sông: Hồng, Đà, Đuống, Đáy... đang ở mức rất thấp, không đủ điều kiện vận hành các công trình lấy nước chưa được cải tạo, nâng cấp, như các cống: Cẩm Đình, Liên Mạc, các trạm bơm: Đan Hoài, Sơn Đà, Xuân Phú...

Theo tính toán của các doanh nghiệp thủy lợi, với nguồn nước như hiện nay, hàng nghìn hécta gieo cấy lúa xuân của Hà Nội có khả năng bị thiếu nước, tập trung ở các huyện: Ba Vì, Quốc Oai, Thạch Thất, Mỹ Đức, Chương Mỹ, Thanh Oai...

Sử dụng hiệu quả nguồn nước hồ thủy điện

Để bảo đảm đủ nước sản xuất nông nghiệp vụ xuân 2024, Bộ NN&PTNT thống nhất với Tập đoàn Điện lực Việt Nam tăng cường phát điện các nhà máy thủy điện để bổ sung nguồn nước về hạ du các sông trong 2 đợt, tổng cộng 12 ngày. Cụ thể, đợt 1 sẽ bắt đầu từ 0h ngày 23-1 đến 24h ngày 30-1; đợt 2 bắt đầu từ 0h ngày 18-2 đến 24h ngày 21-2. Trong thời gian điều tiết nước đợt 1, mực nước sông Hồng tại Trạm thủy văn Hà Nội (đoạn cầu Long Biên, quận Long Biên) duy trì 1,7-1,9m; đợt 2 dự kiến mực nước tại Trạm thủy văn Sơn Tây trung bình ở mức 1,8-2m.

Để sử dụng hiệu quả nguồn nước điều tiết từ các hồ thủy điện, bảo đảm cấp đủ nước sản xuất vụ xuân 2024, ngay từ tháng 11-2023, Bộ NN&PTNT đã yêu cầu chủ đầu tư dự án nâng cấp Trạm bơm Phù Sa hoàn thành hạng mục di chuyển lắp đặt Trạm bơm dã chiến Phù Sa ở vị trí mới. Sở NN&PTNT Hà Nội đề nghị Công ty TNHH một thành viên Thủy lợi sông Tích phối hợp với huyện Ba Vì lắp đặt công trình tiếp nước để vận hành Trạm bơm Trung Hà; tạo luồng tuyến vận hành Trạm bơm Sơn Đà... UBND các quận, huyện, thị xã và doanh nghiệp thủy lợi thành phố chủ động chỉ đạo các đơn vị, địa phương vận động nhân dân nạo vét hệ thống kênh mương; kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa, vận hành thử các trạm bơm...

Nghiêm túc thực hiện chỉ đạo trên, các đơn vị, địa phương đã sẵn sàng vận hành công trình tiếp nguồn nước điều tiết từ hồ thủy điện. Trưởng ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng thủy lợi 1.3 (Bộ NN&PTNT) Đặng Hoài An thông tin, đơn vị đã hoàn thành hạng mục di chuyển, lắp đặt, vận hành thử và bàn giao Trạm bơm dã chiến Phù Sa, kênh dẫn cho Công ty TNHH một thành viên Thủy lợi sông Tích.

Còn Tổng Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Thủy lợi sông Tích Nguyễn Chí Hải cho biết, đơn vị sẽ hoàn thành công tác lắp đặt, kịp thời vận hành công trình tiếp nước cho Trạm bơm Trung Hà ngay từ đợt điều tiết nước hồ thủy điện đầu tiên.

“Cùng với nhiệm vụ trên, đơn vị đã xây dựng phương án chống hạn, bảo đảm đủ nước gieo cấy cho 19.050ha lúa của các huyện, thị xã: Sơn Tây, Ba Vì, Phúc Thọ, Quốc Oai, Thạch Thất...”, ông Nguyễn Chí Hải thông tin thêm.

Tương tự, các doanh nghiệp thủy lợi khác cũng đã cơ bản hoàn thành công tác sửa chữa trạm bơm, nạo vét kênh mương, sẵn sàng vận hành công trình tiếp nguồn nước điều tiết từ hồ thủy điện... Tuy nhiên, theo phản ánh của các doanh nghiệp thủy lợi thành phố, khó khăn lớn nhất hiện là nhiều địa phương chưa thu hoạch xong cây vụ đông, nhu cầu lấy nước làm đất cấy trà xuân sớm chưa cao…

Liên quan vấn đề này, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Văn Quyến đề nghị các doanh nghiệp thủy lợi tập trung hoàn thành việc lấy nước phục vụ đổ ải chỉ trong 2 đợt; bố trí đủ nhân lực sẵn sàng vận hành tối đa công trình tiếp nguồn nước hồ thủy điện ngay từ đợt 1 để tích trữ vào hệ thống sông ngòi, ao hồ phục vụ nhân dân làm đất, gieo mạ; quản lý chặt chẽ nguồn nước... Các địa phương vận động nông dân thu hoạch cây vụ đông tạo diện tích trữ nước; tập trung dẫn nước lên đồng ruộng để làm đất…

Với sự chỉ đạo quyết liệt, vào cuộc nghiêm túc, trách nhiệm của các cấp, các ngành, ngành Nông nghiệp Hà Nội sẽ cấp đủ nước gieo cấy vụ xuân, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên nước để phát điện phục vụ sản xuất, nhu cầu dân sinh...