Cục diện Syria sau chiến thắng của quân đội ở Palmyra

Khẳng định chỗ đứng của ông Assad

Kể từ khi bị Nhà nước Hồi giáo chiếm đóng hồi tháng 5/2015, “trong một năm trời, Palmyra đã trở thành biểu tượng của nền văn minh đang bị IS tàn phá ở Trung Đông”. Do vậy mà chiến thắng của quân đội Syria tại đây trước hết mang một ý nghĩa quan trọng về mặt biểu tượng, “là đòn chí tử giáng vào IS, làm nhụt nhuệ khí của những kẻ khủng bố và mở ra thời kỳ thất bại, rút lui và sụp đổ của chúng”, một vị tướng của Syria bình luận.

Chiến thắng này đã chứng tỏ thực lực của quân đội chính phủ Syria và vai trò của Nga trong cuộc chiến chống IS. Nó cho thấy quân đội Syria có thể tự lực cánh sinh chiến đấu và đây cũng là lực lượng duy nhất tại nước này có khả năng đánh bại IS. Trong khi các chiến dịch không quân của Mỹ và đồng minh tỏ ra bất lực thì Nga và quân đội Syria liên tiếp giành những chiến thắng lớn, từng bước đánh bật IS khỏi những căn cứ quan trọng của chúng. Do vậy, chiến thắng này sẽ khiến phương Tây phải thay đổi quan điểm, thậm chí có thể phải hỗ trợ Tổng thống Assad trong cuộc chiến chống khủng bố.

Ngoài ra, đây còn là một chiến thắng có ý nghĩa rất lớn về mặt chiến lược. Palmyra nằm ở miền Trung Syria. Nó kết nối các khu vực miền Đông và miền Trung của đất nước. Các tuyến đường chính tới Raqqa, Damascus và Idlib đi qua thành phố này. Với việc giành quyền kiểm soát Palmyra, quân đội Syria có thể tiến về phía Đông Syria.

Theo các chuyên gia quốc tế, sau khi thất bại tại thành cổ này, IS sẽ rút về tỉnh Deir ez-Zor hoặc chạy tới Iraq. Khi IS chạy về phía Đông, nhóm này sẽ vấp phải các cuộc không kích của liên quân do Mỹ đứng đầu tại Iraq. Hiện tại, các máy bay của liên quan đang nã bom xuống các thành phố lớn ở Iraq, nơi IS đã mất gần 40% lãnh thổ mà chúng chiếm giữ tính tới tháng 2/2016.

Chiến thắng đúng lúc

Chiến thắng này đến rất đúng lúc đối với chính quyền ông Assad và Nga, ngay khi vòng đàm phán về Syria vừa kết thúc hôm 24/3 và sẽ tiếp tục vào ngày 11/4 tới.

Vòng đàm phán hòa bình ở Geneva về vấn đề Syria hiện nay đang vấp phải trở ngại lớn nhất là bất đồng giữa các bên về số phận của ông Bashar Assad. Do vậy, quân đội của ông cần một chiến thắng lớn, như chiến thắng ở Palmyra, để thay đổi tương quan sức mạnh trên bàn đàm phán. Trước chiến thắng này, dù miễn cưỡng thì Mỹ cũng phải thừa nhận vai trò không thể thiếu của ông Assad và Nga trong cuộc chiến chống khủng bố.

Bài học từ Iraq không thể lặp lại. Nói thế nào thì viễn cảnh Nhà nước Hồi giáo treo cờ đen thắng lợi ở Damascus chắc chắn cũng sẽ là một thảm họa đối với Mỹ. Đã đến lúc Mỹ nhìn rõ sự thật rằng Mỹ cần Nga để kết thúc cuộc chiến này. Và là nước có tiếng nói lớn nếu không nói là quyết định đối với xung đột ở Syria, việc Mỹ thay đổi quan điểm với ông Assad và thỏa hiệp với Nga sẽ mở ra triển vọng tích cực cho các vòng đàm phán tới ở Syria.

Thực tế đang chứng minh điều tương tự. Hiện các quan chức quân đội và ngoại giao Nga, Mỹ vẫn đang tiếp tục thảo luận nhằm đạt được một thỏa thuận giữa hai bên về giám sát lệnh ngừng bắn tại Syria. Các cuộc tiếp xúc giữa các nhà lãnh đạo Nga và Mỹ trong thời gian qua diễn ra thường xuyên chưa từng thấy. Trong vòng chưa đầy 1 năm qua, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã 3 lần thăm Nga, chưa kể đến hàng loạt cuộc điện đàm giữa các nhà lãnh đạo hai bên thảo luận nhiều vấn đề quốc tế nóng bỏng.

Kịch bản nào cho Syria?

Như vậy, cục diện cuộc chiến ở Syria sau chiến thắng của quân đội ở Palmyra có những nét cơ bản sau: Thứ nhất, tương quan lực lượng trên chiến trường tiếp tục nghiêng về phía chính phủ Syria và Nga. Vùng lãnh thổ do chính phủ kiểm soát rộng lớn thêm trong khi lãnh địa của IS chỉ còn những cứ điểm chính là Raqqa, Deir e-Zor, Sukhna, Mayadin và Tanf. Sau khi giải phóng Palmyra, quân đội dưới sự hỗ trợ của không quân Nga sẽ tiếp tục đà thắng lợi tiến đến Raqqa, thủ phủ của IS ở phía Đông Syria.

Thứ hai, cục diện chiến trường sẽ tác động đáng kể đến tình thế trên bàn đàm phán, với vai trò của chính phủ Assad được khẳng định, Mỹ và các đồng minh nhiều khả năng sẽ phải nhượng bộ và thỏa hiệp với chính phủ Syria và Nga về một giải pháp nhằm tiêu diệt IS và chấm dứt nội chiến ở quốc gia Trung Đông này.

Tuy nhiên, vẫn còn quá sớm để mong chờ một giải pháp hòa bình cho Syria hay một chiến thắng toàn diện trước quân khủng bố IS. Vẫn còn những bất đồng sâu sắc giữa các bên trên bàn đàm phán ở Syria trước khi có thể tiến tới một thỏa thuận cuối cùng, đồng thời IS vẫn đang hoạt động mạnh mẽ và giữ vững các địa bàn quan trọng ở Sukhna, Dei e-Zor và Raqqa. Để đối mặt với những thách thức này cần có sự nỗ lực hợp tác của tất cả các bên liên quan và rõ ràng là việc giải quyết chúng không thể chỉ trong một sớm một chiều.