“Cụ” rùa không có gì bất thường!

Liệu môi trường sống và sức khỏe của “cụ” đang có vấn đề chăng? PGS-TS Hà Đình Đức trả lời những băn khoăn này của PV:

Rác và bùn do trận mưa lịch sử 2 năm trước

* Thưa ông, hồ Gươm tại khu vực rùa nổi vừa qua, có khá nhiều rác rưởi, đã thế màu nước lại đen ngòm. Phải chăng đó là nước bẩn tràn vào từ cửa cống Hàng Khay?

- Tất cả cống nước đổ vào hồ Gươm đã được bịt lại từ năm 1996. Nơi “cụ” rùa nổi vừa qua là khu vực gần cống tràn Hàng Khay. Mực nước hồ Gươm bao giờ cũng cao hơn mực nước trong lòng cống thải chung của thành phố. Mỗi khi mưa to, mực nước hồ Gươm dâng lên đến khi vượt qua gờ miệng cống sẽ chảy vào cống thải chung để nước hồ khỏi ngập lên sân đền Ngọc Sơn. Trước đây vẫn cống này là “Lãi tràn Hàng Khay”. Nhưng trận mưa lịch sử đầu tháng 11/ 2008, nước cả khu vực Tràng Tiền, Hàng Bài và Hai Bà Trưng không thoát hết lại tống ngược theo cống này vào hồ cuốn theo nhiều bùn đất và các thứ trong lòng cống tuôn vào hồ Gươm. Chính vì vậy khu vực quanh cống này đầy bùn, rác và độ sâu hiện nay chỉ từ 0,3 đến 0,4m. Đó chính là nơi cụ rùa nổi hôm Chủ nhật 17/1 vừa rồi.

Tôi đã nhiều lần kiến nghị phải cải tạo cống Hàng Khay như kiểu cống thủy lợi. Cửa cống có thể đóng mở để pha loãng nước hồ vốn tù đọng bằng nguồn nước mưa. Và khi có trận mưa cực lớn thì phải đóng cửa cống lại để ngăn nước thu gom từ các khu vực xung quanh và các thứ tồn đọng trong lòng cống đổ ngược vào hồ.

* Nước hồ Gươm dạo này có vẻ không được xanh sạch như bình thường là vì sao, thưa ông?

- Nước hồ Gươm dạo này không sạch vì mùa khô năm nay đang hạn nặng diễn ra trên toàn miền Bắc. Nước Hồ Gươm tù đọng, mật độ tảo dày đặc gần như cô lại nên càng thấy gần rõ như nước có độ sánh cao. Đặc biệt hiện tượng tảo bị chết và kết thành mảng đen như bùn mà chúng ta thấy trong ảnh chụp “cụ” rùa như ở dưới bùn ngoi lên, nhưng đó chính là váng tảo bị chết. Khi cụ từ dưới ngoi lên lớp váng tảo này thì phun ra dòng nước màu xanh, không có gì là bất thường cả.

Sáng ngày 18/1 nhân viên Công ty Môi trường Đô thị đã cho vớt váng tảo đó, nên chiều 18/1 tôi đã ra xem lại hiện trường nơi “cụ” rùa nổi hôm 17/1 màu nước lại trong xanh bình thường.

Cần bảo vệ và theo dõi khi rùa nổi

* Hình ảnh “cụ” rùa nổi khiến dư luận rất lo lắng vì hình như “cụ” có vẻ khá mệt nhọc. Theo ông, tình trạng sức khỏe của rùa ra sao? Có biểu hiện nào đáng ngại không? Có cần phải “theo dõi sức khỏe” hoặc “khám bệnh” trong thời gian tới?

- Hiện tượng “cụ” rùa lên trong những ngày đầu năm vừa qua là bình thường cũng như nhiều năm trước đây. Ngay tối hôm qua (18/1) “cụ” cũng nổi lên từ 21h đến 23h trước sự chứng kiến rất nhiều người nhất là thanh niên đi chơi buổi tối quanh hồ. Tôi chỉ thấy hơi lạ ở chỗ “cụ” đã bơi vào sát chân ta luy trước tam quan đền Bà Kiệu gần cầu Thê Húc. Nhưng tôi không thể chen nổi để vào quan sát trực tiếp cụ được.

Theo tôi, UBND TP phải giao trách nhiệm cụ thể cho Đội An ninh - Trật tự hồ Gươm theo dõi thường xuyên và có nhiệm vụ bảo vệ “cụ”. Bởi vì lâu nay khi “cụ” rùa nổi chỉ ghi vào nhật ký về giờ giấc “cụ” lên, mà không theo dõi và bảo vệ suốt thời gian “cụ dạo chơi” cũng như quan sát các diễn biến về cụ.

* Vừa qua, dự án nạo vét hồ Gươm đã được tiến hành với công nghệ hiện đại, có sự tham gia rất tích cực của ông. Dự án này có tác động như thế nào tới hồ Gươm và “cụ” rùa?

- Đây là dự án được ký kết giữa Bộ KH&CN Việt Nam và Bộ Liên bang về Giáo dục và Nghiên cứu CHLB Đức với tên gọi: “Phục hồi và ổn định bền vững hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội - Nghiên cứu khả thi”. Dự án đã kết thúc thành công vào cuối tháng 11/2009, môi trường hồ Gươm không bị xáo trộn, nước hồ vẫn xanh, “cụ” rùa an toàn. Được sự đồng ý của UBND TP Hà Nội chúng tôi đang tiếp tục bàn thảo giai đoạn tiếp theo.

* Xin cảm ơn ông.