Có “về đích” đúng hẹn?

DAVSMT lưu vực kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè (NL-TN) giai đoạn 1 gồm hai hạng mục chính: Thoát nước thải và nước mưa, được đưa vào sử dụng hơn một năm nay (từ tháng 8-2012), sau gần 10 năm thi công. Trong giai đoạn 1, TP Hồ Chí Minh đã xây dựng 9km tuyến cống bao thu gom nước thải sinh hoạt dẫn về trạm bơm công suất 64.000m3/giờ để xử lý trước khi thải ra sông Sài Gòn; nạo vét khoảng 1,3 triệu mét khối bùn và xây dựng khoảng 16km bờ kè bằng bê tông; xây dựng khoảng 60km cống hộp, cống tròn trên toàn bộ lưu vực; tái lập hơn 200.000m2 diện tích mặt đường nhựa. Tổng mức đầu tư của dự án khoảng 8.600 tỷ đồng (trong đó, vốn vay WB khoảng 5.252 tỷ đồng, còn lại vốn đối ứng ngân sách thành phố).

Tuy nhiên, theo Ban quản lý DAVSMT lưu vực kênh NL-TN, các công trình giai đoạn 1 chỉ dừng lại ở việc thu gom (không được xử lý) nước thải ở lưu vực kênh NL-TN. Điều này chỉ giải quyết tình trạng ô nhiễm và ngập úng cho 7 quận trung tâm gồm 1, 3, 10, Phú Nhuận, Bình Thạnh, Tân Bình và Gò Vấp. Theo ông Phan Châu Thuận, Giám đốc Ban quản lý DAVSMT lưu vực kênh NL-TN, ngày 6-12-2013 Chính phủ đã phê duyệt danh mục DAVSMT thành phố giai đoạn 2, xây dựng tuyến cống thu gom để chuyển tải nước thải từ giếng bờ Đông sông Sài Gòn đến Nhà máy xử lý nước thải NL-TN; xây dựng Nhà máy xử lý nước thải NL-TN với công suất 480.000m3/ngày tại phường Thạnh Mỹ Lợi, quận 2; xây dựng hệ thống cống tại quận 2 để thu gom nước thải từ các hộ dân và các khu dân cư đấu nối vào tuyến cống bao đưa nước thải về Nhà máy xử lý nước thải NL-TN.

Điểm đáng lưu ý, theo phê duyệt của Chính phủ thì việc phải bảo đảm đúng tiến độ (từ năm 2014 đến năm 2019) là rất quan trọng. Trước nhiệm vụ này, lãnh đạo TP Hồ Chí Minh đặt ra yêu cầu cho Ban quản lý dự án phải hoàn thành mọi công tác liên quan trong tháng 6 tới, nhằm bảo đảm đúng kế hoạch đề ra. Mặt khác, WB cũng yêu cầu hoàn thành các công việc trong thời gian nêu trên mới có thể ký hiệp định vay nhằm thực hiện giai đoạn 2 của dự án, bởi hiện WB mới chỉ chấp nhận về mặt nguyên tắc về việc vay vốn.

Theo ông Phan Châu Thuận, đến nay thành phố vẫn mới chỉ dừng lại ở công tác sơ tuyển chọn nhà thầu cho hạng mục xây dựng. Sở dĩ, công tác sơ tuyển hay chọn nhà thầu chậm hơn so với kế hoạch là do rút kinh nghiệm từ giai đoạn 1. Cụ thể, nhà thầu trong giai đoạn 1 được chọn ra từ đấu thầu quốc tế nhưng do nhiều nguyên nhân mà các đơn vị này đã không dồn hết sức lực để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, làm ảnh hưởng đến tiến độ và khiến dự án chậm vài năm so với kế hoạch. Do đó ở giai đoạn 2, công tác và kế hoạch thi công được thể hiện rõ trong hợp đồng, nếu nhà thầu vi phạm sẽ bị phạt nặng. Đặc biệt, thủ tục hành chính trong giai đoạn 2 đã được rút ngắn hơn giai đoạn 1 rất nhiều. Cụ thể, nếu như ở giai đoạn 1, việc phê duyệt từng gói thầu phải trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận thì trong giai đoạn 2, công việc này được giao cho chủ đầu tư, góp phần rút ngắn thời gian hoàn thiện thủ tục.

Theo ông Trần Thế Kỷ, Phó Giám đốc Sở GTVT TP Hồ Chí Minh, giai đoạn 2 còn có hai hạng mục quan trọng khác là xây dựng tuyến cống bao dẫn nước thải về nhà máy và xây dựng khoảng 50km đường ống thu gom nước thải cho địa bàn quận 2. Đối với 8km đường cống dẫn nước thải về nhà máy sẽ được xây dựng bằng phương pháp "kích ngầm", tức dùng đầu kích đào ngầm thi công bên dưới nên cơ bản không phải đào đường, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân và rút ngắn thời gian thi công. Còn với 50km đường ống thu gom nước thải tại quận 2, đây chủ yếu là tuyến cống nhỏ, với kích cỡ đường kính dao động từ 400cm đến 600cm, phần lớn lại nằm trên vỉa hè nên việc thi công không ảnh hưởng đến giao thông, làm chậm tiến độ.

Với tất cả những giải pháp trên, TP Hồ Chí Minh cho rằng khả năng thực hiện đúng lộ trình dự án (từ năm 2014 đến năm 2019) là hoàn toàn khả thi, giúp cải thiện đáng kể tình trạng ô nhiễm môi trường, ngập nước trong toàn lưu vực kênh NL-TN với khoảng gần 1,5 triệu cư dân sinh sống.