Cơ sở dữ liệu đất đai: Nền tảng vận hành quốc gia hiện đại

Minh bạch, hiệu quả

Bám sát chỉ đạo tại Nghị quyết số 175/NQ-CP ngày 30-10-2023 của Chính phủ, phê duyệt Đề án Trung tâm dữ liệu quốc gia và Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 6-1-2022 của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030, Hà Nội đang tích cực triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai “đúng, đủ, sạch, sống”.

Đến nay, thành phố đã hoàn thành đo đạc, chỉnh lý bản đồ và xây dựng dữ liệu đất đai tại 27/30 quận, huyện, thị xã; hoàn thành kê khai, đăng ký đất đai tại 270 xã... Việc xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính số được thực hiện tại 290 xã, trong đó 30 xã đã hoàn tất nhập dữ liệu chuyên môn. Đáng nói, từ đầu năm tới nay, 243.000 thửa đất của Hà Nội có biến động, đã được cập nhật, lưu trữ trên hệ thống chung của Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội, bảo đảm phản ánh kịp thời thực trạng quản lý đất đai...

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác xây dựng và quản lý dữ liệu đất đai trên thực tế còn nhiều khó khăn, hạn chế. Thực trạng thiếu kết nối liên thông, đồng bộ, không cập nhật kịp thời... vẫn diễn ra phổ biến. Việc mỗi ngành, địa phương xây dựng cơ sở dữ liệu theo cách riêng, thiếu thống nhất về định dạng, nền tảng kỹ thuật, quy trình vận hành… khiến tài nguyên dữ liệu vốn được ví như "mỏ vàng" của thời đại số chưa phát huy được giá trị.

Ông Nguyễn Văn Quang, người dân thị trấn Đông Anh (huyện Đông Anh) chia sẻ: "Chúng tôi mong muốn được tiếp cận nguồn thông tin rõ ràng, cập nhật về tình trạng pháp lý, quy hoạch của các thửa đất để yên tâm khi mua bán, chuyển nhượng. Tuy nhiên, việc này còn nhiều hạn chế, nhất là về tra cứu hồ sơ đất đai...".

Không chỉ người dân, các doanh nghiệp cũng gặp không ít vướng mắc trong triển khai dự án. Bà Nguyễn Thu Hương, đại diện một doanh nghiệp đầu tư hạ tầng nông nghiệp công nghệ cao tại Hà Nội cho rằng, nếu có hệ thống dữ liệu đất đai vận hành hiệu quả, liên thông giữa các cấp, ngành trên nền tảng số, doanh nghiệp sẽ chủ động hơn rất nhiều trong kế hoạch đầu tư cũng như bảo đảm quyền sử dụng đất hợp pháp.

Xây dựng dữ liệu đất đai “đúng, đủ, sạch, sống”

Mới đây, tại cuộc họp về triển khai Đề án 06 và Nghị quyết 175 giữa Bộ Công an và Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Trung tướng Nguyễn Văn Long, Thứ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh: Cần rà soát toàn diện cơ sở dữ liệu từ đất đai, khí tượng, khoáng sản, địa chất đến tài nguyên nước, nông nghiệp... "Cái gì đã có thì chuẩn hóa, cái gì chưa có thì phải làm, cái gì sạch rồi thì đưa vào vận hành để tạo ra giá trị thực tiễn ngay. Việc thiếu chuẩn hóa, thiếu kiểm định chất lượng, đặc biệt là thiếu cơ chế chia sẻ dữ liệu giữa các ngành, các cấp đang là “nút thắt” lớn nhất...", Trung tướng Nguyễn Văn Long nêu.

Đồng quan điểm, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy nêu: Việc xây dựng cơ sở dữ liệu là yêu cầu xuyên suốt, liên ngành, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ, ngành, địa phương. Cơ sở dữ liệu ngành không chỉ phục vụ quản lý ngành mà còn liên quan đến mọi mặt của đời sống xã hội. Hệ thống pháp lý đang từng bước được hoàn thiện, nhưng để thực thi hiệu quả Nghị quyết 175 và Đề án 06, rất cần giải pháp kỹ thuật đủ mạnh, nền tảng công nghệ mở, an toàn... Công tác kiểm định và an toàn thông tin phải trở thành yêu cầu bắt buộc, bảo đảm tính chính xác, bảo mật dữ liệu trước khi hệ thống được vận hành. Trong bối cảnh đó, thông điệp “đúng, đủ, sạch, sống” phải trở thành tiêu chuẩn kỹ thuật và cam kết thể chế. Đó là điều kiện để chuyển dữ liệu từ kho lưu trữ thành nguồn tài nguyên có giá trị trong điều hành, phát triển, phục vụ nhân dân.

Về vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Tạ Văn Tường nhấn mạnh: Hà Nội xác định dữ liệu không chỉ phục vụ công tác quản lý nhà nước, mà còn là yếu tố quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy phát triển bền vững. Trong năm 2025, Sở tập trung hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai, ưu tiên khu vực có nhu cầu giao dịch cao, liên quan đến quy hoạch, định giá đất và quản lý tài nguyên; liên thông dữ liệu đất đai với dữ liệu dân cư, hộ tịch, phương tiện, bảo hiểm..., tạo hệ sinh thái dữ liệu đa mục đích, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Như vậy, việc xây dựng và vận hành cơ sở dữ liệu đất đai “đúng, đủ, sạch, sống” là yêu cầu cấp thiết trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia và là nền tảng vững chắc để quản lý hiệu quả đất đai, minh bạch hóa thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng dịch vụ công. Với sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sự phối hợp đồng bộ của các ngành, địa phương, cơ sở dữ liệu đất đai sẽ ngày càng hoàn thiện, trở thành tài sản quốc gia, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững, hiện đại, công bằng...

Phó Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội Phạm Văn Tình:
Cần sự phối hợp và trách nhiệm từ nhiều phía

Dữ liệu đất đai là tài nguyên đặc biệt quan trọng. Việc xây dựng, quản lý, khai thác hiệu quả cơ sở dữ liệu đất đai cần thường xuyên, liên tục và sự chung sức từ nhiều cơ quan, tổ chức, người dân. Việc xây dựng hệ thống “đúng, đủ, sạch, sống” không đơn thuần là tập hợp thông tin một lần mà là quá trình cập nhật, chỉnh lý, đồng bộ hằng ngày. Để làm được điều đó, cần có nền tảng công nghệ thông tin mạnh, được nâng cấp thường xuyên, đáp ứng yêu cầu quản lý hiện đại.

Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội đang nỗ lực “làm giàu”, “làm sống” cơ sở dữ liệu đất đai. Hệ thống kỹ thuật được củng cố, bảo đảm tiếp nhận, xử lý lượng lớn thông tin từ các quận, huyện, thị xã; công tác số hóa hồ sơ lưu trữ theo từng giai đoạn, chuẩn hóa thông tin, liên thông dữ liệu với các cơ quan cũng đang được đẩy mạnh. Tuy nhiên, dữ liệu đất đai không thể hoàn thiện nếu thiếu chia sẻ thông tin, cập nhật biến động sử dụng đất từ chính quyền các cấp...

Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Hoài Đức Cao Văn Tâm:
Cơ sở dữ liệu đất đai đóng vai trò then chốt

Là một trong những địa bàn có tốc độ đô thị hóa nhanh của Thủ đô, huyện Hoài Đức thường xuyên phải giải quyết nhiều hồ sơ liên quan đến đất đai, trong đó cơ sở dữ liệu đất đai đóng vai trò then chốt. Muốn quyết định nhanh, đúng, chính xác phải có dữ liệu đúng, đủ, được cập nhật thường xuyên, khoa học... Với Hoài Đức, bên cạnh hồ sơ điện tử đang từng bước được đồng bộ thì lượng hồ sơ lưu trữ qua nhiều thời kỳ còn lớn, phức tạp. Điều đó cho thấy, việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai “đúng, đủ, sạch, sống” không phải là khẩu hiệu, mà là nhiệm vụ thực tế, trực tiếp ảnh hưởng đến hiệu quả công vụ và quyền lợi người dân. Hoài Đức đang phối hợp với các đơn vị, sở, ngành liên quan từng bước làm sạch dữ liệu, gắn với quy trình nghiệp vụ. Việc chia sẻ dữ liệu giữa các cấp, các ngành là rất cần thiết để bảo đảm vận hành ổn định và cải cách thủ tục hành chính một cách thực chất.

Chủ tịch UBND thị trấn Phú Minh (huyện Phú Xuyên) Nguyễn Thị Thanh Thu:
Thêm công cụ hữu hiệu phục vụ người dân

Dữ liệu đất đai không chỉ là nền tảng quan trọng trong quản lý nhà nước mà còn trực tiếp phục vụ công tác giải quyết thủ tục hành chính, xử lý khiếu nại, tranh chấp tại địa phương. Nếu dữ liệu đất đai “đúng, đủ, sạch, sống” được chia sẻ và khai thác hiệu quả thì chính quyền cơ sở sẽ có thêm công cụ hữu hiệu phục vụ người dân, doanh nghiệp. Thực tế, tại thị trấn Phú Minh cũng như nhiều địa phương khác, phần lớn dữ liệu đất đai phân tán, lưu trữ theo thời kỳ, chưa đồng bộ, cũng như chưa được kết nối với hệ thống dùng chung. Điều này dẫn đến khó khăn trong tra cứu, cập nhật thông tin.

Trong bối cảnh thành phố Hà Nội thực hiện mô hình chính quyền đô thị và chủ trương phân cấp, phân quyền cho cấp xã, việc bảo đảm dữ liệu đất đai đầy đủ, chính xác, dễ tiếp cận là yêu cầu bức thiết. Chúng tôi mong muốn thành phố sớm hoàn thiện, đồng bộ cơ sở dữ liệu đất đai và có hướng dẫn cụ thể, tập huấn nghiệp vụ để cán bộ địa phương có thể sử dụng hiệu quả hệ thống này.

Sơn Tùng ghi