Có biểu hiện “lợi ích nhóm” trong xây dựng pháp luật

Đối với chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) về tình trạng “lợi ích nhóm”, “lợi ích cục bộ” trong xây dựng pháp luật, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, bản thân ông không đủ cơ sở để khẳng định. Tuy nhiên, qua các vụ án tham nhũng, kinh tế, kết luận các vụ việc có vi phạm do cơ quan kiểm tra, thanh tra ban hành, Phó Thủ tướng Chính phủ nhận thấy, có biểu hiện “lợi ích nhóm”, “lợi ích cục bộ” trong xây dựng pháp luật.

Phó Thủ tướng Chính phủ nhận định, trong những quy định của Bộ Chính trị ban hành thời gian qua, Quy định số 178-QĐ/TƯ về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật là quy định khó hơn cả. “Điều này xuất phát từ đặc thù xây dựng pháp luật, xây dựng thể chế là công trình tập thể, trải qua các giai đoạn khác nhau; vì là công trình tập thể nên để xác định lỗi của ai thì cần cá thể hóa. Điểm quan trọng là làm sao gắn được quan hệ nhân quả, đặc biệt là chứng minh được yếu tố vụ lợi trong quá trình xây dựng pháp luật. Câu chuyện này không phải bằng mắt thường hoặc hành chính có thể phát hiện được”, Phó Thủ tướng Lê Thành Long nói.

Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Đoàn Bến Tre) về việc ban hành văn bản quy định chi tiết, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, tổng số các văn bản Chính phủ và các bộ cần xây dựng và ban hành là 261 văn bản quy định chi tiết. Đối với 128 văn bản quy định chi tiết thi hành các luật, nghị quyết đã có hiệu lực, đến thời điểm này, ban hành được 106 văn bản, còn nợ 22 văn bản. “So với những năm trước, tiến độ ban hành văn bản đã tốt hơn”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng cũng nêu nguyên nhân của việc chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, có những văn bản nội dung khó, mặc dù đã được bàn thảo nhiều lần nhưng chưa có giải pháp. Một trong những giải pháp đặt ra là sửa đổi, bổ sung quy chế làm việc của Chính phủ; tăng cường các cuộc làm việc trực tiếp để đôn đốc các cấp, các ngành tích cực soạn thảo, ban hành văn bản quy định chi tiết.

Liên quan đến vấn đề kiểm tra văn bản được đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) chất vấn, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, theo quy định của pháp luật hiện hành, các bộ, ngành có nhiệm vụ thường xuyên phải tự kiểm tra các văn bản do cơ quan mình ban hành. Bộ Tư pháp cũng thực hiện như các bộ, ngành khác, đồng thời giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ kiểm tra các văn bản vi phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, đề xuất giải pháp xử lý. Nội dung kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật chủ yếu tập trung vào thẩm quyền ban hành, tính hợp pháp, các vấn đề liên quan đến kỹ thuật soạn thảo văn bản.

Qua số liệu có được, Phó Thủ tướng Chính phủ cho biết, công tác tự kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật của các bộ, ngành chưa được thực hiện tốt. Nguyên nhân là do các cơ quan chưa chủ động trong thực hiện; công tác giám sát, kiểm tra còn hạn chế. Sắp tới, khi sửa đổi, bổ sung Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, hy vọng sẽ thiết kế một cách cụ thể hơn, chi tiết hóa các hành vi để rõ hơn nội dung về thực hiện chức năng, chức trách của bộ trưởng, trưởng ngành liên quan đến công tác ban hành văn bản, kiểm tra, sau đó mới dẫn chiếu sang pháp luật về cán bộ, công chức, cần tính toán thêm để thiết kế các chế tài về hành chính tương đương để khi phát hiện có thể xử lý hiệu quả. Đồng thời, cần thực hiện tốt quy định của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực trong công tác xây dựng pháp luật.