Chuyển đổi số ở các làng nghề Thủ đô

Trong bối cảnh hội nhập, chuyển đổi số trở thành xu hướng tất yếu, giúp làng nghề tiếp cận thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời bảo tồn giá trị truyền thống...

Những điểm sáng

Hai làng nghề nổi tiếng: Lụa Vạn Phúc (phường Hà Đông) và gốm Bát Tràng (xã Bát Tràng) không còn xa lạ với người dân Thủ đô và cả nước. Tại Vạn Phúc, ngoài phục vụ khách hàng trực tiếp tham quan, nhiều hộ làm nghề còn đầu tư hệ thống bán hàng trực tuyến: Điện thoại, thiết bị phục vụ livestream, website, fanpage, nhân viên trực online…

Còn tại Bát Tràng, nhiều cơ sở đã xây dựng website, fanpage, gian hàng thương mại điện tử, sử dụng livestream, có mã QR truy xuất nguồn gốc, giúp tăng doanh thu 30-40%.

Tương tự, nhiều xã của Hà Nội cũng đang chủ động tập huấn, xây dựng chương trình để các làng nghề tiếp cận công nghệ số. Tại xã Dân Hòa, chương trình tập huấn “kỹ năng kinh doanh trên nền tảng số” do Sở Công Thương Hà Nội phối hợp tổ chức thu hút đông đảo doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ sản xuất làng nghề tham gia. Người dân được hướng dẫn cách chụp ảnh sản phẩm, quản lý gian hàng điện tử, quảng bá qua mạng xã hội, gắn mã QR truy xuất nguồn gốc. Sau tập huấn, nhiều cơ sở mây tre đan, gỗ mỹ nghệ, nông sản sạch đã mở gian hàng trên các sàn Postmart, Voso, Shopee… góp phần tăng doanh thu, mở rộng thị trường.

Anh Nguyễn Văn Khanh, chủ cơ sở sản xuất lồng chim Canh Hoạch (xã Dân Hòa) chia sẻ, nhờ hỗ trợ của chính quyền, Đoàn thanh niên, mới đây, gia đình anh livestream bán hàng, không chỉ tăng lượng đơn chốt mà còn quảng bá được giá trị của làng nghề...

Theo Chủ tịch UBND xã Dân Hòa Đinh Hữu Bình, ban đầu, khi Đoàn thanh niên và các đơn vị hỗ trợ, hướng dẫn người dân bán hàng trực tuyến, ai cũng lo lắng. Nhưng chỉ sau vài tháng, nhiều hộ đã có đơn hàng đều đặn. Người dân làng nghề dần nhận ra rằng, chuyển đổi số không xa vời mà chính là con đường giữ nghề, làm giàu từ nghề...

Tại xã Thư Lâm, trước đó, chính quyền xã phối hợp với Trung tâm Chuyển đổi số nông nghiệp (Bộ Thông tin và Truyền thông) tổ chức các buổi thực hành bán hàng trực tuyến, quản lý đơn đặt hàng, phản hồi khách hàng, quảng bá thương hiệu. Một số hợp tác xã làng nghề gỗ Liên Hà hay các hợp tác xã hoa cây cảnh đã xây dựng website, trang fanpage và gian hàng thương mại điện tử. Nhờ đó, doanh thu tăng bình quân 20-30% mỗi năm, nhiều sản phẩm lần đầu tiên xuất hiện trên thị trường quốc tế...

Việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong làng nghề không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần đổi mới tư duy sản xuất, quản lý. Các nghệ nhân, thợ trẻ đã biết

sử dụng điện thoại thông minh để chụp ảnh, quay video, livestream giới thiệu sản phẩm; sử dụng mã QR để minh bạch thông tin; kết nối giao thương qua mạng xã hội. Người dân quen dần với giao dịch điện tử, thanh toán không tiền mặt, góp phần xây dựng chính quyền số, kinh tế số, xã hội số ở nông thôn...

Thách thức và giải pháp đồng bộ

Để hỗ trợ người làm nghề, thời gian qua, thành phố Hà Nội đã ban hành các chương trình, đề án trọng điểm về hỗ trợ chuyển đổi số trong lĩnh vực công thương, trong đó ưu tiên khu vực làng nghề, hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ... Từ đầu năm 2025 đến nay, Sở Công Thương Hà Nội phối hợp với các địa phương tổ chức hơn 40 lớp tập huấn, hướng dẫn doanh nghiệp, hợp tác xã làng nghề ứng dụng nền tảng số. Gần 1.000 sản phẩm thủ công mỹ nghệ, nông sản, thực phẩm OCOP đã được gắn mã truy xuất nguồn gốc và xuất hiện trên sàn thương mại điện tử.

Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Thế Hiệp cho hay, cùng với doanh nghiệp, các hợp tác xã và cơ sở sản xuất làng nghề của Thủ đô đang tích cực ứng dụng thương mại điện tử trong hoạt động kinh doanh. Thương mại điện tử và công nghệ số đang trở thành một phần không thể thiếu trong sự phát triển của làng nghề Hà Nội. Việc ứng dụng nền tảng số không chỉ giúp các cơ sở sản xuất, hộ kinh doanh quảng bá sản phẩm hiệu quả hơn, mà còn khẳng định sự nhanh nhạy của người thợ Thủ đô trong việc bắt kịp xu thế thời đại, nâng cao năng lực cạnh tranh, từng bước vươn ra thị trường quốc tế...

Bên cạnh kết quả tích cực, quá trình chuyển đổi số tại làng nghề còn một số khó khăn: Hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ; thiếu nhân lực am hiểu công nghệ; chi phí quảng cáo, logistics còn cao; một bộ phận người dân ngại thay đổi thói quen kinh doanh truyền thống... Để tháo gỡ, Hà Nội đang triển khai các chương trình, như: "Gian hàng số - nâng tầm thương nhân Thủ đô", “Gian hàng sản phẩm Thủ đô Hà Nội”... thông qua đó, hỗ trợ hợp tác xã, làng nghề làm hạt nhân kết nối sản phẩm địa phương lên nền tảng trực tuyến. Cùng với đó, các sở, ngành tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ đào tạo chuyên sâu về thương mại điện tử, kỹ năng chụp ảnh, livestream, chăm sóc khách hàng online...

Tại một số xã như: Thanh Oai, Thư Lâm, Đông Anh, Dân Hòa..., các hội, đoàn thể tích cực đồng hành với người dân làng nghề xây dựng trang thông tin điện tử, hướng dẫn livestream.

Chủ tịch UBND xã Thư Lâm Nguyễn Trọng La cho rằng, chuyển đổi số không làm mất đi bản sắc làng nghề, mà truyền thống còn được lan tỏa mạnh mẽ hơn. Mỗi sản phẩm thủ công khi được quảng bá trên không gian mạng đều mang theo giá trị kinh tế, văn hóa, lịch sử, tinh thần sáng tạo...