Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP):Gỡ khó để có được kết quả toàn diện hơn

Chương trình OCOP đã góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh các sản phẩm truyền thống, có lợi thế ở khu vực nông thôn, mang tới thu nhập bền vững cho người dân, trở thành nguồn nội lực quan trọng trong phong trào xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, thời gian qua, chương trình cũng bộc lộ những khó khăn, cần tháo gỡ để đạt được kết quả toàn diện hơn.

Cả nước có gần 15.600 sản phẩm OCOP

Sinh ra trong gia đình 5 đời làm cốm ở phường Mễ Trì (quận Nam Từ Liêm), với mong muốn đưa cốm Mễ Trì vươn xa, bà Nguyễn Thị Hằng đã chủ động chọn sản phẩm dự thi Chương trình OCOP của thành phố Hà Nội và đã được chứng nhận OCOP 4 sao.

“Tham gia chương trình, gia đình tôi được hỗ trợ hoàn thiện quy trình sản xuất, quảng bá sản phẩm, nên các khâu sản xuất đều bài bản hơn. Sản phẩm đã được tiêu thụ ở Thủ đô và các tỉnh lân cận. Đặc biệt, sản phẩm được các cửa hàng tại sân bay quốc tế Nội Bài đặt hàng để bán như một thức quà ngon của người Hà Nội phục vụ du khách”, bà Hằng nói.

Hà Nội hiện là địa phương đi đầu trong thực hiện Chương trình OCOP với những kết quả nổi bật. Lũy kế từ năm 2019 đến nay, Hà Nội đã đánh giá được 3.317 sản phẩm OCOP, trong đó có 6 sản phẩm 5 sao, 22 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.571 sản phẩm 4 sao và 1.718 sản phẩm 3 sao.

Hằng năm, thành phố cũng quan tâm tổ chức các sự kiện, hội chợ, hội thảo, tuần hàng nhằm kết nối giao thương, xúc tiến thương mại, kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ các chủ thể sản phẩm OCOP tiêu thụ sản phẩm. Thành phố đã phát triển được 110 điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, tạo điều kiện để người tiêu dùng Thủ đô nhận diện và tiêu thụ sản phẩm.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến tháng 12-2024, cả nước đã có 15.590 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên (tăng 4.534 sản phẩm so với năm 2023 và tăng 11.139 sản phẩm so với năm 2020); trong đó có 79 sản phẩm 5 sao. Sản phẩm OCOP đang từng bước khẳng định được giá trị và chất lượng trên thị trường, được người tiêu dùng tín nhiệm. Đặc biệt, nhiều sản phẩm OCOP 4 sao và 5 sao đã chinh phục được thị trường xuất khẩu.

Đến nay, cả nước đã có hơn 674 trung tâm hoặc các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP gắn với các trung tâm đô thị, điểm du lịch ở các địa phương. Nhiều sản phẩm OCOP được phân phối ổn định trong các hệ thống siêu thị, nhất là Central Retail, Saigon Coop, Mega Market... và các hệ thống sàn thương mại điện tử như: Voso, Lazada, Vnpost..., góp phần mang lại thu nhập tốt hơn cho các chủ thể và kinh tế địa phương.

Tăng cường kiểm tra, giám sát chất lượng

Tuy đã đạt nhiều kết quả, song việc thực hiện Chương trình OCOP trên cả nước cũng còn một số hạn chế.

Tại hội thảo tham vấn, lấy ý kiến góp ý định hướng thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2030 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức mới đây, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đã chỉ ra những hạn chế. Đó là, một số sản phẩm người dân chỉ sản xuất theo mùa vụ với sản lượng ít, các hộ sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, chưa đáp ứng được yêu cầu về quy mô, tính độc đáo, đáp ứng nhu cầu thị trường với số lượng lớn, lâu dài. Quy mô, năng lực quản trị của các chủ thể tham gia Chương trình OCOP còn nhỏ và yếu, thiếu kiến thức về kinh tế thị trường và phát triển sản phẩm theo chuỗi giá trị...

Là địa phương dẫn đầu cả nước trong thực hiện Chương trình OCOP, nhưng thành phố Hà Nội cũng gặp không ít khó khăn. Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội, trong số hơn 3.300 sản phẩm OCOP được đánh giá, phân hạng, mới có 6 sản phẩm đạt OCOP 5 sao.

Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới trung ương Ngô Trường Sơn cho biết, thời gian tới, ngoài tăng cường hỗ trợ các chủ thể phát triển sản phẩm mới, quảng bá, xúc tiến thương mại để tiêu thụ sản phẩm đã được công nhận, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tăng cường các hoạt động kiểm tra, giám sát và kiên quyết thu hồi các sản phẩm không đạt yêu cầu về chất lượng, an toàn thực phẩm, không sản xuất sản phẩm theo đăng ký... Từ đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể OCOP, đồng thời vai trò của cơ quan quản lý nhà nước và uy tín của sản phẩm OCOP đối với người tiêu dùng cũng được khẳng định.