Chủ động tiêm vắc xin phòng cúm

Theo ghi nhận từ gần 220 trung tâm tiêm chủng của Hệ thống tiêm chủng VNVC trên cả nước, tỷ lệ người dân chủ động đi tiêm vắc xin phòng bệnh cúm gia tăng hơn 500% so với ngày thường và tiếp tục có dấu hiệu gia tăng; trong đó có gần 50% là người cao tuổi.

Ngoài ra, nhiều phụ huynh đã tranh thủ đưa trẻ đi tiêm vắc xin cúm trước khi quay trở lại trường học sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán do lo ngại bị lây nhiễm trong môi trường tập thể.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, cúm mùa là bệnh truyền nhiễm có khả năng lây truyền rất cao, do đó, trong cộng đồng thường ghi nhận chùm ca hoặc điểm dịch với hàng chục ca mắc. Bệnh do vi rút cúm (Influenza virus) thuộc họ Orthomyxoviridae gây ra, với hai nhóm phổ biến gồm A (chiếm khoảng 75% ca bệnh) và B (chiếm khoảng 25%).

Điều đáng nói là mầm bệnh có thể tồn tại hàng giờ ở bên ngoài môi trường, đặc biệt ở nhiệt độ lạnh, môi trường ẩm thấp. Từ 0 đến 4 độ C, vi rút có thể sống trong vòng vài tuần. Ở âm 20 độ C và đông khô, vi rút sống đến vài năm.

Thông thường, cúm thường diễn biến với biểu hiện sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, sổ mũi, đau họng, ho và phục hồi trong vòng 2-7 ngày. Tuy nhiên, bệnh có thể trở nặng và gây tử vong khi vi rút xâm lấn các cơ quan gây viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não, nhiễm trùng huyết.

Các nhóm như người từ 65 tuổi trở lên, thai phụ, trẻ nhỏ, người có bệnh nền như tim mạch, hen suyễn, phổi tắc nghẽn mạn tính, suy thận, đái tháo đường… có nguy cơ cao trở nặng hơn. Một trong những biến chứng nặng của cúm là viêm phổi.

“Bệnh nhân có thể mắc viêm phổi do vi rút cúm hoặc kèm theo bội nhiễm vi rút, vi khuẩn khác như phế cầu hoặc tụ cầu vàng. Ví dụ, người bệnh vừa bội nhiễm vi rút cúm và phế cầu khuẩn, nguy cơ tử vong sẽ tăng lên gấp 8 lần”, bác sĩ Bạch Thị Chính lý giải.

Khi trở nặng, người bệnh xuất hiện cơn khó thở, thở nhanh, mệt lả, tím tái môi, lơ mơ. Nhóm nguy cơ cao đối diện nguy cơ tăng nặng bệnh nền, tổn thương đa cơ quan, suy cơ tim, suy hô hấp dẫn tới tử vong.

Vi rút cúm cũng có thể tác động lên các cơ quan khác như xương, tim, hệ thống thần kinh. Thư viện Y khoa Mỹ trích dẫn một nghiên cứu cho thấy, một nửa số bệnh nhân cúm ở người lớn không có bệnh tim có kết quả điện tâm đồ bất thường khi nhập viện.

Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, cách phòng bệnh hiệu quả là tiêm chủng vắc xin hằng năm, đặc biệt ở nhóm có bệnh mạn tính, người cao tuổi, trẻ em và phụ nữ mang thai.

Các nghiên cứu cho thấy, những người đã tiêm vắc xin cúm có nguy cơ phải vào viện chăm sóc đặc biệt (ICU) thấp hơn 26% và nguy cơ tử vong do cúm thấp hơn 31% so với người chưa tiêm. Ở người cao tuổi và mắc bệnh nền, vắc xin giúp giảm 70-80% tỷ lệ tử vong có liên quan đến cúm. Tiêm cúm giúp thai phụ giảm 51% nguy cơ thai chết lưu, giảm 72% nguy cơ trẻ dưới 6 tháng tuổi nhập viện do cúm.

Việt Nam hiện có hai loại vắc xin cúm tứ giá thế hệ mới, phòng 4 chủng vi rút phổ biến, bao gồm: Cúm A/H1N1, A/H3N2, B/Yamagata, B/Victoria, dành cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Hiệu quả phòng bệnh đến 90% và ngăn biến chứng như viêm tai giữa, viêm xoang, viêm phổi, viêm cơ tim, suy hô hấp…

Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi cần tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu 1 tháng nếu chưa từng tiêm phòng cúm. Phụ nữ nên tiêm phòng cúm trước và trong thai kỳ, tốt nhất từ tháng thứ 3 trở đi để bảo vệ sức khỏe, truyền kháng thể thụ động cho con.

Bên cạnh đó, cấu trúc kháng nguyên của vi rút cúm thay đổi mỗi năm và kháng thể bảo vệ từ vắc xin giảm dần theo thời gian. Vì vậy, bác sĩ Bạch Thị Chính khuyến cáo, mỗi người cần tiêm phòng vắc xin cập nhật mỗi năm để tăng cường hiệu quả bảo vệ.

Ngoài phòng cúm, các bệnh như sởi, thủy đậu, sốt xuất huyết, ho gà, não mô cầu, viêm não Nhật Bản… cũng có xu hướng gia tăng vào mùa xuân. Do đó, người dân nên chủ động phòng ngừa.