Trong bối cảnh Nghị quyết 68-NQ/TƯ mở ra nhiều cơ chế thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư nhân, trong đó có cởi “nút thắt” về chính sách tín dụng - vốn, chiều nay (12-6), Báo Hànộimới tổ chức Tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Khơi thông nguồn vốn nhằm thúc đẩy kinh tế tư nhân”.
Báo Hànộimới trân trọng cảm ơn các vị đại biểu, khách mời đại diện các ngân hàng, doanh nghiệp, các đồng nghiệp ở các đơn vị báo chí, truyền hình, độc giả theo dõi trực tuyến tọa đàm “Khơi thông nguồn vốn nhằm thúc đẩy kinh tế tư nhân”.
Đặc biệt, Báo Hànộimới trân trọng cảm ơn 2 đơn vị đồng tài trợ là Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam và Tập đoàn Geleximco đã hỗ trợ Ban tổ chức thực hiện thành công buổi tọa đàm.
Phát biểu kết thúc cuộc tọa đàm, Phó Tổng Biên tập Báo Hànộimới Lại Bá Hà cho rằng, 6 nội dung mà ông Mạc Quốc Anh kiến nghị cũng là những ý kiến của doanh nghiệp và ngân hàng được đưa ra trong buổi tọa đàm hôm nay.
Phó Tổng biên tập Lại Bá Hà cảm ơn Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội cùng đại diện các doanh nghiệp, ngân hàng đã có nhiều ý kiến xác đáng. Các ý kiến của doanh nghiệp về tín dụng không mới, song tại tọa đàm hôm nay, vấn đề được mổ xẻ ở góc độ chi tiết hơn.
Ông Lại Bá Hà bày tỏ kỳ vọng, thông qua cuộc tọa đàm, các ngân hàng sẽ chủ động báo cáo, kiến nghị tới cơ quan chức năng những giải pháp thiết thực nhằm hỗ trợ doanh nghiệp – đặc biệt là nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa không có tài sản thế chấp – có thể tiếp cận nguồn vốn tín dụng thuận lợi hơn. Đồng thời, ông cũng khuyến khích các doanh nghiệp chủ động tham gia vào Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội để tăng cường kết nối, chia sẻ thông tin và hợp lực phát triển.
Ông Mạc Quốc Anh - Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội cho biết, Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị là một bước đột phá chính sách rất quan trọng, trong đó, điểm nhấn đáng chú ý là yêu cầu “hoàn thiện mô hình các Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV ở cả trung ương và địa phương”. Đây được xem là một giải pháp căn cơ nhằm giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng và tạo cơ hội tiếp cận vốn cho doanh nghiệp tư nhân có tiềm năng nhưng thiếu tài sản thế chấp. Tuy nhiên, hiện nay, các Quỹ bảo lãnh tín dụng ở địa phương hoạt động còn rất khiêm tốn, quy mô nhỏ, cơ chế phê duyệt rườm rà, thiếu phối hợp với các ngân hàng thương mại.
Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội đề xuất một số kiến nghị cụ thể:
Một là, thống nhất mô hình tổ chức Quỹ bảo lãnh tín dụng trên toàn quốc: Cần ban hành một nghị định riêng về mô hình hoạt động của các quỹ này theo hướng trao quyền tự chủ, linh hoạt trong phê duyệt và quản lý rủi ro, đồng thời chịu sự giám sát trực tiếp của Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước.
Hai là, tăng nguồn vốn điều lệ cho các Quỹ hiện có: Nhiều Quỹ chỉ có vốn vài chục tỷ đồng, không đủ để bảo lãnh cho một nhóm doanh nghiệp nhỏ. Chính phủ cần hỗ trợ vốn đối ứng hoặc cho phép các địa phương dùng ngân sách tái cấp vốn cho Quỹ.
Ba là, khuyến khích doanh nghiệp lớn tham gia bảo lãnh chuỗi giá trị cung ứng: Mô hình “doanh nghiệp bảo lãnh doanh nghiệp” trong chuỗi cung ứng nên được thể chế hóa. Ví dụ, các doanh nghiệp đầu chuỗi có thể bảo lãnh cho nhà cung cấp nhỏ nhận vốn để sản xuất theo hợp đồng.
Bốn là, chấp nhận rủi ro hợp lý trong hoạt động bảo lãnh: Cần xây dựng cơ chế “chia sẻ rủi ro” giữa ngân hàng – Quỹ bảo lãnh – Chính phủ. Những rủi ro bất khả kháng (thiên tai, khủng hoảng thị trường) cần có mức hỗ trợ từ ngân sách để không làm tê liệt Quỹ.
Năm là, ứng dụng công nghệ vào đánh giá tín dụng và kiểm soát rủi ro: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), big data trong việc chấm điểm tín nhiệm doanh nghiệp sẽ giúp Quỹ bảo lãnh hoạt động hiệu quả hơn, đồng thời minh bạch và phòng, chống gian lận.
Sáu là, kết nối chặt chẽ Quỹ bảo lãnh với các chương trình hỗ trợ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, để từ đó hình thành hệ sinh thái tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận toàn diện hơn từ vốn, thông tin, đào tạo đến bảo lãnh.
“Nếu những đề xuất này được triển khai đồng bộ, chúng tôi tin rằng hệ thống Quỹ bảo lãnh tín dụng sẽ trở thành cánh tay nối dài của chính sách tài khóa – tiền tệ, giúp khơi thông hiệu quả dòng vốn cho khu vực doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là những doanh nghiệp đang khởi nghiệp sáng tạo, chuyển đổi số và hướng đến mô hình kinh tế xanh – bền vững trong thời gian tới”, ông Mạc Quốc Anh bày tỏ.
Chia sẻ thêm về tâm tư, nguyện vọng của doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ vào cuối cuộc tọa đàm, ông Đinh Duy Hưng, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Thể thao Duy Hưng cho biết: Sau khi nghe tất cả các ngân hàng chia sẻ tại toạ đàm, ông đã có thêm được nhiều thông tin hữu ích.
Từ thực tế công nghệ số đang phát triển hiện nay, ông Đinh Duy Hưng kiến nghị thành lập các nhóm lớn, gồm đại diện các hiệp hội, ngân hàng và doanh nghiệp cụ thể, để mọi thông tin được đưa ra minh bạch, đầy đủ; giúp các ngân hàng cạnh tranh lành mạnh và doanh nghiệp thì có cơ hội tiếp cận nguồn vốn tốt hơn.
Bà Lê Dung – Tổng Giám đốc Công ty cổ phần đào tạo và phát triển nhân lực Dgroup cho rằng, để doanh nghiệp thực sự chuyển mình, tiếp cận hiệu quả những cơ hội từ chính sách, các hiệp hội doanh nghiệp sẽ như một “cầu nối thiết yếu” giữa Nhà nước, ngân hàng và cộng đồng doanh nghiệp. Các hiệp hội không chỉ đại diện tiếng nói của doanh nghiệp, mà còn cần chủ động phản biện chính sách, đề xuất giải pháp và hỗ trợ hội viên nâng cao năng lực quản trị, tiếp cận thị trường, công nghệ...
Các Hiệp hội, tổ chức đã và đang giúp các doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận nhiều giá trị, nhận được sự hỗ trợ nguồn vốn đến từ các ngân hàng là thành viên của Hiệp hội. Trong Hiệp hội có rất nhiều chính sách, nguồn ngân sách đầu tư từ các quỹ hỗ trợ cho doanh nghiệp, đặc biệt trong giai đoạn Nghị quyết 68 đang được triển khai rất quyết liệt. Khi là thành viên của Hiệp hội, doanh nghiệp nhận được rất nhiều sự hỗ trợ thiết thực.
Trước khi vay vốn, doanh nghiệp có thể chủ động kết nối với ngân hàng, tìm kiếm ngân hàng phù hợp, tạo tài khoản ở ngân hàng đó để được hỗ trợ hiệu quả hơn. Hiện rất nhiều ngân hàng đang đưa ra các chính sách hỗ trợ và có nhu cầu cho doanh nghiệp vay vốn.
Ông Trần Nam Thắng - Giám đốc Kinh doanh Công ty cổ phần Công nghệ Tex Việt Nam nhấn mạnh tới khó khăn đặc thù của doanh nghiệp công nghệ: “Chúng tôi hoạt động lĩnh vực công nghệ thông tin, khó khăn của chúng tôi là không có nhiều tài sản hữu hình, mà chủ yếu là tài sản là con người và chất xám. Với những dự án lớn, doanh nghiệp phải chứng minh được nguồn lực hữu hình nên không dễ dàng để thắng được những dự án lớn, do đó, doanh nghiệp phải hợp tác đơn vị lớn hơn".
Bởi vậy, ông Trần Nam Thắng mong rằng ngân hàng sẽ có những giải pháp linh hoạt phù hợp để hỗ trợ các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin.
Bà Nguyễn Thị Vân Anh, Phó Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn và chuyển giao công nghệ Tiên Tiến cho biết, trăn trở lớn nhất của doanh nghiệp là vốn, khi ngân hàng chưa hỗ trợ vay tín chấp, doanh nghiệp phải chứng minh bằng năng lực tài chính.
Vì vậy, bà Vân Anh kiến nghị ngân hàng đưa ra phương án duyệt cho vay dựa trên báo cáo tài chính của doanh nghiệp đã được kiểm toán và doanh nghiệp có lịch sử tốt để trao cơ hội cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Chia sẻ về các kênh huy động vốn tín dụng, ông Nguyễn Văn Mạnh, Tổng Giám đốc Công ty CP Xây dựng và Thương mại Nhà Hà Nội cho biết, Công ty được thành lập từ năm 2006, chuyên kinh doanh các lĩnh vực truyền thống như đầu tư xây dựng công trình đầu tư công, các công trình thuộc chương trình mục tiêu quốc gia như xây dựng nông thôn mới...
Theo ông, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ngân hàng vô cùng khó khăn vì với hoạt động liên quan đến xây dựng, đầu tư công, vốn ngân sách nhà nước thường giải ngân rất chậm. Do đó, hơn 10 năm nay, Công ty không tiếp cận được vốn ngân hàng, phải sử dụng nguồn vốn tự có và huy động từ nguồn vốn vay bên ngoài, nguồn liên doanh liên kết với đối tác khác để cùng nhau chia sẻ lợi nhuận
“Chúng tôi đã tiếp cận ngân hàng nhiều lần nhưng điều kiện cho vay với chúng tôi rất khó khăn, mặc dù công ty có tài sản bảo đảm. Khi trúng thầu công trình lớn, công trình Nhà nước, công ty sẽ chia sẻ với doanh nghiệp khác để liên doanh, liên kết, chia sẻ lợi nhuận, bảo đảm đủ về vốn. Đó là giải pháp chúng tôi khắc phục nhiều năm qua”, ông Nguyễn Văn Mạnh cho biết.
Chia sẻ tại tọa đàm, ông Nguyễn Hoàng Long – Chủ tịch HĐQT Doanh nghiệp Start up về Công nghệ xanh bày tỏ niềm vui khi được nghe nhiều cam kết của ngân hàng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong cuộc tọa đàm.
Là chủ doanh nghiệp từng được hưởng lợi từ các chương trình cho vay vốn ưu đãi từ các ngân hàng như BIDV, Bắc Á... trước đây, ông Nguyễn Hoàng Long nêu đề xuất: "Với những doanh nghiệp đổi mới, ngân hàng nên thiết kế chương trình phù hợp. Khi ngân hàng còn dè dặt về năng lực của doanh nghiệp, tại sao không liên kết với một số cơ quan chức năng để các cơ quan đó có thể thẩm định doanh nghiệp, từ đó, ngân hàng có thể giảm thiểu rủi ro khi cho vay vốn với những doanh nghiệp này?".
Để giúp các doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn một cách thuận lợi nhất, ông Triệu Anh Minh - Giám đốc Phát triển Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Á cho biết, VietABank cam kết thực hiện cơ chế cho vay đơn giản, nhanh chóng.
Ông Triệu Anh Minh chia sẻ thêm: "Trước khi có Nghị quyết 68, chúng tôi liên tục nhận được chỉ đạo của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước về việc thu xếp nguồn vốn tín dụng ưu đãi cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tuy nhiên, để có nguồn vốn ưu đãi cho doanh nghiệp thì ngân hàng buộc phải hạ thấp nguồn vốn huy động đầu vào, song, nguồn vốn này chủ yếu huy động từ khu vực dân cư, với mức lãi suất từ 4 - 6%, vì vậy, chúng tôi không thể cạnh tranh được với các ngân hàng lớn".
Tuy nhiên, mới đây, VietABank đã chính thức ký kết Thỏa thuận Hợp tác Chiến lược và Tài trợ vốn với Ngân hàng Thương mại TNHH E.SUN (E.SUN Bank). Trước đó, VietABank đã ký hợp đồng khung cho vay gián tiếp với Quỹ Phát triển Doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEDF) để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận nguồn vốn ưu đãi và các giải pháp tài chính hiệu quả. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể dễ dàng vay vốn với lãi suất hấp dẫn chỉ từ 1,2%/năm cho ngắn hạn và 4,4%/năm cho trung dài hạn. Đồng thời, VietABank cũng triển khai chương trình "Đồng hành cùng SMEs" với tổng hạn mức ưu đãi lên đến 500 tỷ đồng, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trong năm 2025, VietABank sẽ tiếp tục ưu tiên hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, dịch vụ, thương mại và xuất nhập khẩu.
"Chúng tôi cam kết sẽ cung cấp các gói tín dụng với lãi suất ưu đãi, đồng thời miễn phí các dịch vụ như phí chuyển tiền, nhằm giảm bớt chi phí cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, để thực hiện được mục tiêu này, VietABank rất cần sự hỗ trợ từ các quỹ, các tổ chức tài chính. Việc có được nguồn vốn từ các quỹ phát triển sẽ giúp VietAbank giảm bớt chi phí và triển khai các chương trình tín dụng ưu đãi hiệu quả hơn. Ngoài ra, VietABank cam kết thực hiện cơ chế cho vay đơn giản, nhanh chóng để giúp các doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn một cách thuận lợi nhất", ông Triệu Anh Minh cho biết.
Thông tin về các chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, bà Bùi Anh Thư, đại diện Ngân hàng BIDV cho biết, BIDV thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 68/NQ-CP cùng các chương trình hỗ trợ của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước; khẳng định vai trò tiên phong trong việc tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế.
BIDV tập trung mạnh mẽ vào đối tượng doanh nghiệp nhỏ và vừa - lực lượng nòng cốt của nền kinh tế - thông qua gói giải pháp tài chính toàn diện như: Gói tín dụng ưu đãi đặc biệt hỗ trợ vốn lưu động, bổ sung vốn thiếu hụt, đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh cho DNNVV bị ảnh hưởng, với lãi suất cạnh tranh và thủ tục nhanh chóng; hỗ trợ lãi suất theo Nghị quyết 68/NQ-CP: Áp dụng chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm từ ngân sách Nhà nước thông qua BIDV, giúp giảm đáng kể gánh nặng chi phí vay vốn đối với doanh nghiệp đủ điều kiện.
Ngoài ra, ngân hàng còn có các giải pháp tài trợ thương mại như cung cấp các sản phẩm L/C, chiết khấu bộ chứng từ, bảo lãnh... hỗ trợ thanh toán quốc tế và mua bán hàng hóa trong nước một cách thuận lợi, an toàn; dịch vụ ngân hàng số hiện đại giúp DNNVV quản lý tài chính, giao dịch nhanh chóng, tiện lợi, tiết kiệm thời gian mọi lúc mọi nơi.
Bên cạnh đó, BIDV đã ký kết thỏa thuận hợp tác toàn diện với Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố Hà Nội (Trung tâm PVHCC) để hỗ trợ cung ứng dịch vụ công trực tuyến, kỹ năng số và các tiện ích của Đề án 06/CP. BIDV cũng phối hợp với Trung tâm PVHCC để hỗ trợ doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và mở tài khoản ngân hàng miễn phí kèm các gói ưu đãi; xây dựng và phát hành hàng loạt video hướng dẫn chi tiết về cách thực hiện các thủ tục...
Theo ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội, Hiệp hội có 2 chương trình lớn là "1 kèm 1" – một doanh nghiệp khỏe kèm một doanh nghiệp yếu; hoặc để doanh nghiệp khỏe vào nắm cổ phần của doanh nghiệp yếu để hỗ trợ doanh nghiệp yếu khởi nghiệp, tạo thành một hệ sinh thái để nâng cao năng lực của doanh nghiệp nhỏ, qua đó giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận vốn cũng thuận lợi hơn trong hoạt động.
Hiện, các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tới trên 97% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam, và trong nhóm này, hơn 90% có quy mô siêu nhỏ hoặc nhỏ, với mức vốn điều lệ dưới 10 tỷ đồng. Do đó, nhu cầu về vốn tín dụng không chỉ đơn thuần là thiết yếu, mà còn là yếu tố sống còn của cả quá trình hoạt động và phát triển của doanh nghiệp.
Theo các khảo sát do Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội phối hợp thực hiện trong năm 2024, có đến hơn 80% doanh nghiệp đang cần vốn để phục hồi sau đại dịch, mở rộng sản xuất kinh doanh, hoặc đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, chỉ khoảng 40% doanh nghiệp hội viên tiếp cận được tín dụng từ ngân hàng trong năm qua. Điều này cho thấy một nghịch lý rất đáng lo ngại: Cầu rất lớn nhưng cung lại nhỏ, và quan trọng là "cung không đến được đúng nơi cần vốn".
Có thể thấy, nhu cầu vốn tín dụng của doanh nghiệp nhỏ và vừa thường tập trung vào ba nhóm chính, gồm:
Thứ nhất, vốn lưu động phục vụ sản xuất kinh doanh ngắn hạn: Nhập nguyên vật liệu, trả lương nhân công, chi phí vận hành… Đây là nhóm nhu cầu chiếm tỷ trọng cao nhất (khoảng 60-65%).
Tiếp đó là vốn đầu tư tài sản cố định, đổi mới công nghệ: Mua máy móc, dây chuyền sản xuất, đầu tư chuyển đổi số, sản xuất xanh… Tuy rất cần thiết, nguồn vốn này thường bị bỏ ngỏ do ngân hàng không tài trợ dài hạn nếu không có tài sản đảm bảo.
Đối với vốn phục vụ xuất khẩu, bảo lãnh thương mại, hoặc đặt cọc hợp đồng, nhiều doanh nghiệp có đơn hàng nhưng không có vốn đặt cọc, làm mất cơ hội phát triển. Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu với các thị trường quốc tế, đây là lỗ hổng cần sớm lấp đầy.
Đặc biệt, với các doanh nghiệp đang tham gia vào lĩnh vực chuyển đổi xanh như sản xuất nông nghiệp hữu cơ, tiết kiệm năng lượng, tái chế… thì nhu cầu vốn rất lớn nhưng lại khó tiếp cận được nguồn tài chính xanh do chưa có cơ chế riêng cho phân khúc này tại Việt Nam.
Không những vậy, doanh nghiệp nhỏ và vừa rất cần vốn trung và dài hạn, nhưng thực tế cho thấy, 80% khoản vay họ nhận được chỉ có kỳ hạn dưới 12 tháng, không đủ thời gian để triển khai đầu tư hiệu quả. Nhu cầu thực tế là rất lớn đối với các khoản vay 3–5 năm với lãi suất ổn định, không quá biến động như hiện nay.
"Chúng tôi nhận thấy rằng, nếu được hỗ trợ vốn đúng lúc, đúng chỗ, doanh nghiệp nhỏ và vừa có khả năng tạo ra sức bật rất mạnh mẽ cho nền kinh tế, đặc biệt trong các lĩnh vực đổi mới sáng tạo, logistics, sản xuất hàng tiêu dùng và xuất khẩu", ông Mạc Quốc Anh nhấn mạnh.
Chia sẻ thông tin về các sản phẩm của ngân hàng dành cho khách hàng là doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa, bà Nguyễn Thị Nga, Giám đốc Quan hệ khách hàng doanh nghiệp cao cấp Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) cho biết, tại ACB, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ luôn là một trong những chiến lược trọng tâm.
Ngân hàng ACB đang triển khai nhiều sản phẩm được thiết kế riêng, phù hợp với đặc thù vận hành và quy mô của nhóm khách hàng này, như vay vốn bổ sung lưu động trung hạn và ngắn hạn với lãi suất cạnh tranh, thủ tục nhanh gọn, điều kiện vay phù hợp năng lực tài chính của từng doanh nghiệp; sản phẩm tài trợ thương mại, giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong thanh toán quốc tế, xuất nhập khẩu và quản lý dòng tiền với tỷ giá hấp dẫn trên thị trường. Ngoài ra, còn có sản phẩm ngân hàng số dành cho doanh nghiệp có thể chuyển khoản theo lô, trả lương miễn phí…
“Bằng việc lắng nghe và đồng hành thực chất, ngân hàng có thể trở thành người bạn của các doanh nghiệp trong thời gian phục hồi sắp tới”, bà Nguyễn Thị Nga khẳng định.
Ông Nguyễn Đức Xuân - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Đầu tư Thương mại Hà Thành chia sẻ về những khó khăn của doanh nghiệp trong việc tiếp cận vốn: "Doanh nghiệp vừa và nhỏ như chúng tôi có thể được ngân hàng hỗ trợ nhiệt tình để mở tài khoản ở ngân hàng, nhưng để vay vốn thì không dễ dàng. Chẳng hạn, nếu công ty chúng tôi trúng 2-3 gói thầu cung cấp thiết bị y tế trị giá khoảng 50 tỷ đồng, nhưng vì không có vốn, chúng tôi muốn tìm đến ngân hàng. Song, do không có tài sản bảo đảm, việc tiếp cận vốn là rất khó khăn".
Ngoài tài sản bảo đảm, ngân hàng có phương án khác là yêu cầu doanh nghiệp chứng minh được việc trúng thầu, nhưng việc chứng minh cũng không đơn giản bởi chủ đầu tư không thể đứng ra bảo lãnh cho doanh nghiệp trúng thầu vay vốn. Do đó, công ty sẽ phải tìm phương án là “dựa” vào một doanh nghiệp lớn, có năng lực về kinh tế, có nghĩa là bản thân doanh nghiệp mất cơ hội phát triển.
Vì vậy, trong tọa đàm này, cá nhân ông mong muốn ngân hàng sẽ tìm phương án hỗ trợ doanh nghiệp không có tài sản bảo đảm có thể vay vốn ngân hàng.
Còn về lãi suất, theo ông Hưng, lãi suất cho vay vẫn cao so với sức khỏe doanh nghiệp vì biên lợi nhuận của doanh nghiệp không cao, nên hy vọng ngân hàng tìm phương án giảm hơn nữa lãi suất cho vay.
Trả lời câu hỏi về khó khăn, vướng mắc khi tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng, ông Đinh Duy Hưng, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Duy Hưng cho biết, là chủ doanh nghiệp siêu nhỏ và từng vay vốn ngân hàng nên ông hiểu rất rõ những khó khăn của doanh nghiệp vừa và nhỏ khi đi vay vốn.
“Việc tiếp cận vốn vay có khá nhiều vấn đề. Và sau khi giải ngân cho doanh nghiệp xong, nhân viên ngân hàng thường bỏ bẵng, không chăm sóc, hỗ trợ hay tìm hướng để doanh nghiệp phát triển lên”, ông Hưng nói.
Cùng với đó, bản thân ông đã đi vay tại 4 nơi và cả 4 nơi đều bắt buộc phải mua bảo hiểm. Mặc dù báo chí đã phản ánh nhiều lần nhưng tình trạng này vẫn tồn tại. Đây là vấn đề nhức nhối trong tiếp xúc nguồn vồn. Số tiền dùng để mua 4 gói bảo hiểm là không nhỏ, trong khi nếu được sử dụng để bổ sung vốn cho doanh nghiệp thì sẽ mang lại hiệu quả thiết thực hơn nhiều.
Bên cạnh đó, theo ông Hưng, doanh nghiệp rất khó được vay với lãi suất ưu đãi dù kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp rất rõ ràng. Ông Hưng cho rằng, thay vì chạy chỉ tiêu, ngân hàng nên đồng hành cùng doanh nghiệp để doanh nghiệp lớn lên.
“Doanh nghiệp lớn cũng từ doanh nghiệp nhỏ mà ra. Trong khi đó, Việt Nam có số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa rất lớn. Nếu ngân hàng bám sát, hỗ trợ và đồng hành, sẽ có nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa trở thành doanh nghiệp lớn”, ông nhấn mạnh.
Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Duy Hưng kỳ vọng, Nghị quyết 68 sẽ góp phần tháo gỡ khó khăn về tín dụng, giúp doanh nghiệp nhỏ có thêm cơ hội tiếp cận vốn phát triển sản xuất kinh doanh.
Thông tin về các nguồn vốn chính của doanh nghiệp tư nhân, ông Nguyễn Hoàng Long, Chủ tịch HĐQT Doanh nghiệp Start-up về công nghệ xanh cho biết, từ thực tế tham gia điều hành khoảng 5 doanh nghiệp, ông thấy tỷ lệ vốn tín dụng ngân hàng trong các doanh nghiệp là 0%, chủ yếu là vốn tự có. Các doanh nghiệp Start-up chủ yếu trông cậy vào vốn của các quỹ, với độ mở của nguồn vốn này cao hơn rất nhiều so với ngân hàng.
“Với doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ, doanh thu 300 tỷ đồng/năm trở xuống, nguồn tín dụng ngân hàng rất có ý nghĩa, là nguồn bổ sung vào vốn lưu động. Tuy nhiên, khả năng tiếp cận hiện nay đang khó, chủ yếu do hạn chế về tài sản thế chấp”, ông Long khẳng định.
Ông Long cũng chia sẻ, các doanh nghiệp đều là doanh nghiệp trách nhiệm hữu hạn. Các cổ đông, thành viên chỉ nên chịu trách nhiệm cho phần vốn góp vào. Tuy nhiên, hiện nay, họ đều phải mang tài sản cá nhân đi thế chấp, tức “phá hạn” trách nhiệm, khiến họ chịu nhiều trách nhiệm hơn với phần đóng góp vào doanh nghiệp.
Từ thực tế trên, ông Long mong muốn thị trường tín dụng sẽ có những đổi mới theo hướng mở, tạo ra cơ hội vay tín chấp cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, như với cá nhân. Ngoài ra, các ngân hàng sẽ tư vấn, giúp doanh nghiệp xây dựng kế hoạch kinh doanh bài bản, có tính khả thi cao, qua đó đánh giá điểm tín dụng làm căn cứ cho vay, hơn là họ phải mang tài sản cá nhân ra thế chấp.
Chia sẻ về thực trạng tiếp cận vốn của doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện nay, ông Mạc Quốc Anh, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội cho biết, thực trạng tiếp cận vốn của doanh nghiệp nhỏ và vừa đang là một trong những điểm nghẽn lớn nhất ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tồn tại và phát triển của khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam. Trong vai trò là tổ chức đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội, Hiệp hội ghi nhận hàng loạt phản ánh, kiến nghị liên quan đến các khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn, đặc biệt là vốn tín dụng ngân hàng và các kênh tài chính chính thức.
Theo khảo sát nội bộ của Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội năm 2024, có đến 67% doanh nghiệp hội viên cho biết gặp rất nhiều trở ngại khi tiếp cận vốn vay, trong đó nổi lên là các yếu tố: Thiếu tài sản đảm bảo, lãi suất quá cao và quy trình xét duyệt kéo dài, phức tạp.
Phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa có khả năng chứng minh hiệu quả kinh doanh một cách minh bạch và khoa học qua hệ thống báo cáo tài chính đạt chuẩn. Khoảng 60% doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa thực hiện kiểm toán độc lập, và nhiều đơn vị vẫn sử dụng sổ sách kế toán nội bộ không đáp ứng chuẩn mực theo yêu cầu của ngân hàng. Đây là nguyên nhân khiến ngân hàng gặp khó khăn trong việc định giá mức độ rủi ro tín dụng và thường từ chối cấp vốn hoặc chỉ phê duyệt ở mức thấp. Bên cạnh đó, khung pháp lý về bảo lãnh tín dụng và hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn rất phân tán, chồng chéo.
Các chính sách từ Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (2017) cho đến các Nghị định hướng dẫn vẫn chưa đồng bộ với thực tiễn, đặc biệt ở khâu tổ chức thực hiện. Các Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa ở trung ương và địa phương hoạt động còn hạn chế. Số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, đến cuối năm 2024, tỷ lệ giải ngân từ Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ đạt khoảng 30-35% trên tổng vốn được cấp, phản ánh sự bất cập trong mô hình vận hành và phối hợp chính sách.
Một nguyên nhân sâu xa khác đến từ tâm lý e ngại rủi ro của hệ thống ngân hàng thương mại. Trong bối cảnh nợ xấu tăng cao và thị trường bất động sản còn trầm lắng, các ngân hàng ngày càng thận trọng hơn với việc cho doanh nghiệp nhỏ và vừa vay, bởi tệp doanh nghiệp này vốn được xem là có mức độ rủi ro tín dụng cao hơn các tập đoàn, doanh nghiệp lớn.
Chưa kể, chi phí tiếp cận vốn cũng là rào cản lớn. Lãi suất cho vay thực tế mà doanh nghiệp nhỏ và vừa đang chịu dao động từ 9% đến 12%/năm – cao hơn mức trung bình trong khu vực ASEAN từ 2-4 điểm phần trăm. Đối với những doanh nghiệp khởi nghiệp hoặc đang đổi mới mô hình sản xuất theo hướng chuyển đổi xanh, đây là áp lực tài chính cực lớn, khiến nhiều doanh nghiệp lựa chọn... rút lui khỏi thị trường.
Có thể khẳng định, việc tiếp cận vốn hiện nay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn rất nhiều rào cản, xuất phát từ cả phía doanh nghiệp, hệ thống ngân hàng, và khung thể chế. Nếu không được khơi thông kịp thời, đây sẽ tiếp tục là lực cản lớn nhất đối với sự phát triển của kinh tế tư nhân – khu vực đang đóng góp trên 40% GDP và hơn 85% tổng số việc làm toàn xã hội.
Nhấn mạnh nội dung cuộc tọa đàm là chủ đề khá nóng, nhất là trong thời gian gần đây, Tổng biên tập báo Hànộimới Nguyễn Minh Đức cho rằng: Quá trình phát triển kinh tế tư nhân đặt ra vấn đề khơi thông nguồn vốn để các doanh nghiệp phát triển. Đây là bài toán lớn mà các doanh nghiệp nói chung cũng như doanh nghiệp vừa và nhỏ nói riêng cần được tháo gỡ. Vậy cần làm gì để các doanh nghiệp không có tài sản thế chấp có thể tiếp cận nguồn vốn?
Thông qua tọa đàm hôm nay, với sự có mặt của cơ quan chức năng, đại diện các ngân hàng thương mại, cũng như các doanh nghiệp, có thể phần nào trả lời câu hỏi: Mức lãi suất hiện nay có phù hợp với mặt bằng lãi suất chung ở trong nước, hay so với mặt bằng lãi suất quốc tế, cũng như với các quốc gia ở Đông Nam Á? Các định chế tài chính đã hỗ trợ doanh nghiệp không có tài sản thế chấp, cũng như hỗ trợ bảo lãnh như thế nào?
Cuộc tọa đàm sẽ tìm ra cơ chế 3 bên giữa doanh nghiêp, tổ chức trung gian và ngân hàng, để có nguồn vốn ổn định, thông suốt giúp doanh nghiệp phát triển.
Thực tế, một số đơn vị đã triển khai thành công mô hình “khép kín” như Misa, tạo ra một hệ sinh thái kết nối chặt chẽ giữa doanh nghiệp, tổ chức trung gian (như Misa) và ngân hàng. Các tổ chức như Misa đóng vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp kết nối với ngân hàng, đồng thời, tìm ra các phương án để doanh nghiệp không nhất thiết phải thế chấp tài sản.
Một đề tài khác rất được quan tâm hiện nay đó là giải tỏa được việc hình sự hóa các vấn đề kinh tế. Với các khoản vay quá hạn, nếu xét dưới góc độ kinh tế là bình thường, nhưng dưới góc độ hình sự lại là vi phạm. Tuy nhiên, quy định mới trong Nghị định 68/2025/NĐ-CP (18-3-2025) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23-12-2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật xử lý vi phạm hành chính đã giải quyết được “nút thắt” này. Cũng trong Nghị định, Chính phủ có chủ trương hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ về công nghệ, chi phí.
Vấn đề này sẽ được đưa ra thảo luận trong tọa đàm hôm nay, tập trung vào các chủ trương và phương thức hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ. Sau cuộc tọa đàm, những nội dung và mô hình hỗ trợ thiết thực sẽ được rút ra nhằm giúp đỡ các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển bền vững.
Phát biểu đề dẫn tọa đàm, Phó Tổng Biên tập Báo Hànộimới Lại Bá Hà nêu, Ngày 4-5-2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 68/NQ-TW về phát triển kinh tế tư nhân. Sự ra đời của Nghị quyết được đánh giá là bước đột phá trong tư duy và hoạch định chính sách phát triển kinh tế với tinh thần xoá bỏ định kiến, tạo điều kiện đột phá để kinh tế tư nhân phát triển.
“Tuy nhiên, khoảng trống tài chính với doanh nghiệp tư nhân, nhất là doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ còn khá lớn. Rào cản chủ yếu do tài sản thế chấp hạn hẹp. Ngoài ra, chi phí tuân thủ cao, hồ sơ vay mất khá nhiều thời gian. Chính vì vậy, các chính sách ưu tiên tín dụng trong Nghị quyết số 68-NQ/TƯ có ý nghĩa như “trục xoay” để chuyển mô hình cho vay từ “thế chấp - kiểm soát” sang “dữ liệu - đồng hành”, giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội giải bài toán chi phí vốn, đồng thời, thúc đẩy ngân hàng - FinTech liên kết sâu hơn”, ông Lại Bá Hà nói.
Một trong các nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết số 68-NQ/TƯ là đẩy mạnh và đa dạng hóa nguồn vốn cho kinh tế tư nhân; có chính sách ưu tiên một phần nguồn tín dụng thương mại để dành cho doanh nghiệp tư nhân…
Nghị quyết yêu cầu “ưu tiên một phần nguồn tín dụng thương mại” và phát triển tín dụng xanh, tín dụng chuỗi cung ứng, cho vay dựa trên dòng tiền - tài sản vô hình. Điều này mở lối cho mô hình chấm điểm tín dụng số, giảm lệ thuộc tài sản thế chấp, phù hợp đặc thù doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp dịch vụ, công nghệ có ít tài sản hữu hình.
Về chủ trương giảm chi phí vốn, Nghị quyết cho phép hỗ trợ lãi suất đối với các dự án xanh, tuần hoàn; mở đường “tái bảo lãnh” để ngân hàng giảm hệ số rủi ro, từ đó hạ lãi vay.
Nghị quyết cũng đặt ra vấn đề hoàn thiện mô hình các quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa ở cả trung ương và địa phương; khuyến khích sự tham gia của các tổ chức tài chính, các doanh nghiệp lớn bảo lãnh cho các khoản vay của các doanh nghiệp nhỏ và vừa; chấp nhận rủi ro do điều kiện khách quan, bất khả kháng trong hoạt động bảo lãnh.
Từ thực tiễn, cộng đồng doanh nghiệp cũng đưa ra nhiều đề xuất, như xây dựng “Cửa sổ bảo lãnh xanh - số”, bảo lãnh tối đa 80% giá trị khoản vay cho dự án tiết kiệm năng lượng, chuyển đổi số, có báo cáo đo lường ESG. Áp dụng cơ chế “bảo lãnh ngược” với doanh nghiệp dẫn dắt và tập đoàn trong nước đứng ra bảo lãnh chuỗi cung ứng cấp 2-3. Lập Quỹ dự phòng rủi ro và bảo hiểm bảo lãnh tín dụng trích 15% phí bảo lãnh vào quỹ dự phòng...
Các kiến nghị này dựa trên khuyến nghị của Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước và kinh nghiệm các quỹ tại Nhật (JFC), Hàn Quốc (KODIT). Mục tiêu là nâng tỷ lệ doanh nghiệp được bảo lãnh, từ đó thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân, góp phần đạt mục tiêu doanh nghiệp tư nhân đóng góp 55-58% GDP mà Nghị quyết số 68-NQ/TƯ đề ra.
Trong bối cảnh Nghị quyết 68-NQ/TƯ mở ra nhiều cơ chế thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư nhân, trong đó có chính sách tín dụng – vốn đang được coi là “nút thắt” và cũng là lĩnh vực được cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị nhiều, Báo Hànộimới tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Khơi thông nguồn vốn nhằm thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển”.
Với sự có mặt của đại diện doanh nghiệp tư nhân, hiệp hội doanh nghiệp, ngân hàng thương mại, Ban tổ chức mong muốn thông qua cuộc toạ đàm này sẽ phác họa xu hướng phát triển của doanh nghiệp tư nhân, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của doanh nghiệp và từ đó đề xuất các cơ quan chức năng, tổ chức tín dụng có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng hiệu quả.
Dự Tọa đàm có đại diện Ngân hàng Nhà nước; ông Kiều Thanh Hùng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo thành phố Hà Nội; ông Mạc Quốc Anh, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội; đại diện các ngân hàng thương mại: Ông Triệu Anh Minh - Giám đốc phát triển Ngân hàng Việt Á, bà Bùi Anh Thư - đại diện Ngân hàng BIDV, bà Nguyễn Thị Nga - Giám đốc Quan hệ khách hàng doanh nghiệp cao cấp Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB).
Đại diện các doanh nghiệp dự tọa đàm có: Ông Phạm Trung Hiếu, Quản lý cấp cao khối Ngân hàng Woori; ông Nguyễn Đức Khánh, Giám đốc Công ty CP Công nghệ và dịch vụ AWAS; ông Đinh Duy Hưng, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Thể thao Duy Hưng; ông Nguyễn Hoàng Long, Chủ tịch HĐQT doanh nghiệp Start-up về công nghệ xanh; ông Trần Nam Thắng, Giám đốc Kinh doanh Công ty CP Công nghệ Tex Việt Nam; ông Nguyễn Đức Xuân, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Thương mại Hà Thành.
Về phía Báo Hànộimới có ông Nguyễn Minh Đức, Tổng Biên tập; các Phó Tổng Biên tập Lại Bá Hà, Mai Thị Kim Thoa cùng lãnh đạo các phòng, ban chuyên môn.
Tổng Biên tập: NGUYỄN MINH ĐỨC
Các Phó Tổng Biên tập: MAI THỊ KIM THOA, LƯƠNG CHÍ CÔNG, LẠI BÁ HÀ
Liên hệ tòa soạn: dientu@hanoimoi.com.vn
Liên hệ quảng cáo: (024) 39286000. Báo giá quảng cáo: Báo điện tử | Báo giấy
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.
