Chìa khóa giúp Nhật Bản ứng phó già hóa dân số và thiếu hụt lao động

Báo cáo của Viện Nghiên cứu Dân số và An ninh quốc gia Nhật Bản (IPSS) cho thấy, dân số quốc gia này dự kiến sẽ ở dưới mức 100 triệu vào năm 2056 và tiếp tục giảm còn 87 triệu người vào năm 2070.

Dân số ở độ tuổi từ 65 trở lên tại Nhật Bản được dự báo ở mức 39,53 triệu người vào năm 2043. Đến năm 2070, số người thuộc độ tuổi này sẽ chiếm 38,7% tổng dân số, khiến chi phí an sinh xã hội tăng cao.

Những con số dự báo kể trên cho thấy dân số Nhật Bản tiếp tục giảm trong bối cảnh tỷ lệ sinh tại quốc gia này chưa ghi nhận những dấu hiệu tích cực. Theo báo cáo, tỷ lệ sinh sẽ ở mức 1,36 vào năm 2070, thấp hơn so với mục tiêu 1,8 của chính phủ và kém xa mức cần thiết 2,07 để duy trì quy mô dân số quốc gia. Một trong những nguyên nhân chính khiến tỷ lệ sinh giảm là thực trạng nhiều người không thể lập gia đình vì gặp khó khăn về kinh tế.

Các dự báo khiến mọi sự chú ý đổ dồn vào những nỗ lực của Thủ tướng Fumio Kishida. Người đứng đầu chính phủ Nhật Bản nhận định, khoảng thời gian 6 đến 7 năm sắp tới là cơ hội để đảo ngược xu hướng tỷ lệ sinh giảm. 

Takumi Fujinami, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện nghiên cứu Nhật Bản, cho biết, sẽ không dễ dàng đạt được mục tiêu về tỷ lệ sinh trừ khi các biện pháp kinh tế được thực hiện. Tháng 3 vừa qua, Nhật Bản đã công bố dự thảo các biện pháp hỗ trợ trẻ em, trong đó có kế hoạch tăng gấp đôi ngân sách dành cho nhóm đối tượng này.

Điều quan trọng là phải tiến hành các bước như tăng trợ cấp trẻ em, bảo đảm người trẻ tuổi có tương lai vững chắc thông qua việc làm ổn định và mức lương cao hơn. Những dấu hiệu tích cực xuất phát từ tác động của các biện pháp nâng cao tỷ lệ sinh có thể làm giảm tốc độ già hóa dân số ở Nhật Bản. 

Do tỷ lệ sinh khó có thể được sớm cải thiện nên nguồn lực lao động là công dân nước ngoài sẽ giúp Nhật Bản ứng phó với tình trạng thiếu hụt lao động. Ước tính cho thấy, người nhập cư sẽ chiếm chiếm 10,8% tổng dân số quốc gia này vào năm 2070, tăng từ mức 2,2% được ghi nhận năm 2020.

Theo Japan Times, Nhật Bản cũng cần giải bài toán thu hút lao động nước ngoài trong bối cảnh sự cạnh tranh về nguồn lao động tay nghề cao đang gia tăng trên toàn cầu. 

Để duy trì là điểm đến hấp dẫn, quốc gia này cần cải thiện điều kiện lao động, bao gồm cả mức lương, cùng với đó là việc thực hiện những biện pháp khuyến khích định cư thay vì chỉ xem lao động nước ngoài như một phần của lực lượng lao động.