Căng thẳng chính trường Ba Lan leo thang sau khi cựu Bộ trưởng Nội vụ bị bắt

Cựu Bộ trưởng Nội vụ Mariusz Kaminski, Thứ trưởng Maciej Wasik bị Tòa án Tối cao Ba Lan kết án 2 năm tù vì tội lạm quyền vào tháng 12-2023.

Theo Chủ tịch Hạ viện Ba Lan Szymon Holownia, phán quyết nói trên đồng nghĩa với việc các ông Kaminski và Wasik đã mất tư cách nghị sĩ của đảng Luật pháp và Công lý (PiS) - đảng cầm quyền nhiệm kỳ trước do cựu Thủ tướng Ba Lan Jaroslaw Kaczynski lãnh đạo. Tuy nhiên, hai người này đều bác bỏ và tuyên bố vẫn tham dự cuộc họp tiếp theo tại Quốc hội.

Những rắc rối liên quan tới cựu Bộ trưởng Nội vụ Mariusz Kaminski bắt nguồn từ năm 2015 khi ông đảm nhiệm chức vụ ở Cục Phòng, chống tham nhũng trung ương (CBA). Do liên quan tới một số bê bối chính trị, ông Kaminski đã bị buộc tội lạm dụng quyền hạn và bị tuyên án 3 năm tù giam, 10 năm không được nắm các vị trí công tác. Cựu Phó Cục trưởng CBA là Matthias Wasik cũng bị kết án 3 năm tù giam.

Tuy nhiên, vào tháng 11 cùng năm, sau khi PiS giành thắng lợi trong cuộc bầu cử, và ông Jaroslaw Kaczynski lên làm Thủ tướng Ba Lan, Tổng thống Andrzej Duda đã đặc xá cho ông Kaminski cùng 3 cấp dưới. Sau đó, ông Kaminski được chỉ định làm Bộ trưởng Nội vụ và ông Wasik làm cấp phó.

Theo Hiến pháp Ba Lan, Tổng thống có quyền làm điều này dù việc đặc xá không có nghĩa ông Kaminski không có tội, hay phản bác phán quyết của tòa án. Nhưng đây là động thái chưa từng có trong lịch sử Ba Lan và gây nhiều tranh cãi, đặc biệt khi Tổng thống Duda vốn xuất thân từ PiS.

Trong cuộc tổng tuyển cử tháng 10-2023, PiS tuy về nhất nhưng đánh mất đa số ghế tại Hạ viện. Tổng thống Andrzej Duda đã giao nhiệm vụ thành lập chính phủ mới cho Thủ tướng Mateusz Morawiecki. Tuy nhiên, trong cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội, Chính phủ của ông Morawiecki đã không nhận được đa số tín nhiệm. Sau đó, quyền thành lập chính phủ liên minh được trao cho lãnh đạo đảng Liên minh Dân sự Donald Tusk. Nội các do ông đệ trình đã được Quốc hội Ba Lan thông qua vào ngày 12-12-2023.

Tuy nhiên, Tổng thống Andrzej Duda tuyên bố sẽ phản đối chương trình nghị sự của Thủ tướng Donald Tusk và liên minh chính phủ đương nhiệm.

Phản ứng trước việc cựu Bộ trưởng Nội vụ và cấp dưới ẩn nấp tại dinh thự Tổng thống, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho rằng, ông Andrzej Duda đang cản trở công lý. Tổng thống Andrzej Duda thậm chí còn chụp ảnh cùng hai nghị sĩ bị kết án tù tại văn phòng.

Ông Donald Tusk cũng cáo buộc Tổng thống Andrzej Duda và PiS đang tạo ra sự hỗn loạn và bất ổn sau thất bại trong cuộc bầu cử, đồng thời cảnh báo, những diễn biến này đang dẫn đến “một tình huống rất nguy hiểm”.