Cần chính sách hấp dẫn thu hút đầu tư xây dựng chợ

- Ông có thể đánh giá về thực trạng hệ thống chợ trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay?

- Chợ Hà Nội không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn mang ý nghĩa văn hóa, xã hội. Nói cách khác, chợ không chỉ là nơi trung chuyển hàng hóa bán lẻ, mà còn là nơi gặp gỡ thể hiện bản sắc văn hóa đô thị Thăng Long. Chợ luôn là cơ hội đầu tư hấp dẫn cho các nhà đầu tư, tuy nhiên trong thời gian vừa qua, sau một thời kỳ tương đối rộ lên việc đầu tư xã hội hóa chợ, thì thời gian gần đây đang có sự trầm lắng nhất định.

- Sự trầm lắng đó xuất phát từ đâu, thưa ông?

- Điều này xuất phát từ một số lý do. Thứ nhất là số lượng chợ trong nội thành không nhiều, quy hoạch thì cũng khó bổ sung do diện tích hạn hẹp. Thứ hai, thực tiễn một số dự án chợ được cải tạo không hiệu quả, gây ra tranh chấp, dẫn đến những vấn đề không được như kỳ vọng với cả quản lý nhà nước, chủ đầu tư, đến các thương nhân trong chợ và người tiêu dùng.

Việc này lại bắt nguồn từ kiến trúc chợ có vấn đề. Ngoài ra, mục tiêu xây dựng, sửa chữa chợ chưa được rõ ràng, đặc biệt là sự xung đột lợi ích giữa chợ truyền thống với chợ phục vụ người dân; và quản lý nhà nước với mục tiêu của nhà đầu tư biến chợ thành một nơi vừa là trung tâm thương mại, vừa là nhà ở, khu dân cư. Từ đó, xung đột sẽ xảy ra dẫn đến những tranh chấp cả về mặt kiến trúc, triển khai, cũng như mặt đấu thầu hoặc là tiền thuê, cơ chế quản lý của chợ. Mặt khác, những cơ sở pháp lý, đặc biệt là những cơ chế cần thiết để tháo gỡ hoặc đột phá chưa có, dẫn đến tình trạng vốn thì không thiếu, nhu cầu thì có nhưng chưa có sự gặp nhau giữa cung và cầu.

- Vậy, Hà Nội cần có giải pháp gì để thu hút được các nhà đầu tư xây dựng, cải tạo chợ?

- Việc thu hút các nhà đầu tư vào kinh doanh chợ ở Hà Nội không khó, do lợi ích của việc này rất rõ ràng, chỉ quan trọng là cơ chế. Để giải quyết những vấn đề này, theo tôi thành phố cần có những đánh giá tổng quát, đầy đủ hơn, cập nhật hơn. Thời gian qua, Hà Nội đã có nhiều nghiên cứu, đánh giá về thực trạng chợ như đã nói ở trên, nhưng thật sự thì chưa phản ánh hết vì còn có những lý do khác như cơ chế đấu thầu để phát triển chợ, quan hệ giữa chủ đầu tư chợ với quản lý nhà nước...

Ngoài ra, về tổng thể nên điều chỉnh lại quy hoạch theo hướng đưa ra các danh mục ổn định, danh mục cần cải tạo, danh mục cần cải tạo gấp và các công năng, mục tiêu của chợ phải được xác định rõ ràng. Cần thực hiện công khai, minh bạch các dự án phát triển chợ bao gồm: Vị trí, diện tích, công năng, quy hoạch xây dựng, các mục đích sử dụng, quy chế, cơ chế đầu tư, các quyền lợi, nghĩa vụ của các bên có liên quan, đặc biệt là tổ chức đấu thầu. Tất cả những điều đó sẽ góp phần tạo sự đồng thuận xã hội ở mức cao nhất, cũng như bảo đảm hài hòa lợi ích.

Và để thu hút hơn nữa cần có thêm những cơ chế hỗ trợ như: Nhà nước, địa phương cần đứng ra giải phóng mặt bằng (nếu dự án thuần túy là chợ truyền thống) vì đây là những dự án đầu tư công để bảo đảm giao mặt bằng sạch cho nhà đầu tư. Còn nếu chợ gắn với nhà ở thì cần rõ ràng trong việc người nào được vào ở, những quyền lợi, nghĩa vụ liên quan gắn với hoạt động, chi phí, cơ chế vận hành chợ.

Một điểm nữa rất quan trọng là phân phối những ki ốt, nói cách khác là đưa người vào hoạt động trong chợ như thế nào. Đây là điểm mấu chốt mà Hà Nội xây dựng rất nhiều chợ nhưng không thành công.

Cuối cùng, cần có sự phối hợp liên ngành để tránh sự xung đột về cả mục tiêu, lợi ích và cơ chế quản lý. Cần phải có một sự vào cuộc thực sự nghiêm túc và có sự chỉ đạo thống nhất, tránh những sự chỉ đạo nhỏ lẻ, ngắt quãng, đơn độc của một vài cá nhân, dự án hay của một vài chủ đầu tư nào đó.

- Trân trọng cảm ơn ông!