Cam kết loại trừ bệnh dại lây lan từ nạn buôn bán chó xuyên biên giới

Ngày 23/8/2013, đại diện chính phủ các nước Thái Lan, Campuchia, Lào và Việt Nam đã đồng thuận cam kết loại trừ bệnh dại từ chó thông qua việc kiểm soát và chấm dứt nạn buôn bán chó lậu xuyên biên giới, đồng thời thực hiện các giải pháp bền vững.

Các tổ chức bảo vệ động vật trong Liên minh ACPA bao gồm: Tổ chức Thay đổi vì Động vật (Change for Animals Foundation), Tổ chức Nhân đạo Quốc tế (Humane Society International), Tổ chức Động vật Châu Á (Animals Asia), và Tổ chức Soi Dog -Thái Lan (Soi Dog Foundation), phối hợp với cơ quan chức năng tại bốn quốc gia nhằm cải thiện việc thực thi pháp luật phòng chống bệnh dại và kiểm soát nạn buôn bán chó trái phép không được kiểm dịch qua các biên giới.

Các sản phẩm thịt chó đã phát triển từ một ngành kinh doanh hộ gia đình quy mô nhỏ thành một ngành công nghiệp trị giá hàng triệu đô-la lợi nhuận cho những người buôn lậu chó. Theo ước tính, mỗi năm có tới 5 triệu cá thể chó bị giết để lấy thịt. Không chỉ vậy, nạn buôn chó còn liên quan trực tiếp đến việc bùng nổ các dịch bệnh như giun xoắn, bệnh tả, và bệnh dại. Tổ chức Y tế Thế giới gần đây đã khuyến cáo rằng nạn buôn bán chó chính là tác nhân bùng phát dịch bệnh dại ở Indonesia và bệnh tả ở Việt Nam.

Tọa đàm đã chỉ ra bằng chứng về mối liên hệ giữa tình trạng buôn bán thịt chó với bệnh dại và sự lây truyền và bùng phát dịch bệnh, rà soát các qui định liên quan đến sự buôn bán thịt chó ở Đông Nam Á, cũng như đề xuất một số giải pháp để giải quyết vấn nạn trên nhiều bình diện từ công tác tuyên truyền phòng bệnh, xét nghiệm chẩn đoán bệnh dại, và đặc biệt là quản lý và kiểm soát chó vận chuyển. Một số mô hình kiểm soát bệnh dại thành công của các địa phương trong khu vực cũng được tọa đàm phân tích, thảo luận và tìm hướng áp dụng phù hợp tại các quốc gia. Các bên tham gia cũng khẳng định vai trò của từng quốc gia thành viên trong việc ngăn chặn bùng phát dịch dại, và đồng thuận cam kết hợp tác chặt chẽ để khống chế và loại trừ bệnh dại và nạn buôn bán chó lậu xuyên biên giới.

Theo ông Phạm Thành Long, đại diện Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Số liệu thống kê của Bộ Y tế đã chỉ ra rằng trong giai đoạn từ năm 1991- 2010 đã có 8.816.868 người nghi bị chó dại cắn, trong đó có 3.523 ca tử vong. Bệnh dại thường xảy ra tập trung ở một số địa phương có tỷ lệ chó được tiêm phòng thấp. Có những tỉnh 5 năm liền có dịch như: Tuyên Quang, Phú Thọ, Yên Bái, Hà Nội, Gia Lai, Đăk Lắk, Bình Thuận.

Theo bà Nguyễn Thúy Hằng, đại diện Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc - FAO thì việc quản lý chó có hiệu quả là rất khó khăn cho các ngành thú y và chính quyền phân cấp. Số chó ước tính của Cục Thống kê Trung Ương 2012, hiện ước tính có khoảng 10 triệu cá thể chó trên toàn quốc.

Trước vấn nạn hàng ngàn cá thể chó bị nhốt chặt cứng trên các lồng cũi nhỏ xếp chồng lên nhau trên các xe tải vận chuyển từ Thái Lan sang Việt Nam. Chính phủ Thái Lan đã từng bước cố gắng ngăn chặn chó của nước mình bị xuất lậu ra khỏi biên giới. Đại diện Cục Thú y Thái Lan, Ông Kasichon đã đưa ra thống kê số vụ bắt giữ chó buôn lậu từ năm 2010 - 2013 là 64 vụ, với tổng số 12.154 cá thể chó. Đáng lo ngại là riêng 6 tháng đầu năm 2013, số lượng chó buôn lậu bị phát hiện lên tới 3.106 cá thể.

Ông John Dalley, sáng lập viên Tổ chức Soi Dog Thái Lan nhấn mạnh: "Chỉ cần một động vật nhiễm bệnh cũng đủ để bắt đầu một đại dịch. Việc ngăn chặn cả nguồn cung và lượng cầu đối với thịt chó là việc làm thiết yếu để chấm dứt việc buôn lậu chó. Vấn nạn đã gây ra nỗi đau đối với hàng triệu cá thể chó mỗi năm và gây ra mối nguy hại nghiêm trọng đối với sức khỏe con người.”

Tiến sỹ Tuấn Bendixsen, Trưởng Đại diện Tổ chức Động vật Châu Á (Animals Asia) tại Việt Nam, cho biết: “Việc buôn bán thịt chó đã thúc đẩy việc vận chuyển một số lượng lớn chó bị vận chuyển trái phép không rõ tình trạng bệnh tật và không kiểm soát tiêm chủng, đồng thời làm giảm hiệu quả của các nỗ lực xóa sổ bệnh dại ở khu vực, tạo ra mối lo ngại sâu sắc đối với cam kết mà các Bộ trưởng Y tế của các nước trong khu vực Đông Nam Á đã đưa ra đối với việc loại bỏ hoàn toàn bệnh dại vào năm 2020.Việc loại trừ bệnh dại, chấm dứt việc buôn bán chó bất hợp pháp chính là lợi ích chung của bốn quốc gia".