Búp bê Matryoshka - Độc đáo và tinh tế

Matryoshka là một loại búp bê đặc trưng của Nga, gồm những con búp bê xếp lồng vào nhau với hai nửa có thể mở ra. Bên trong búp bê to có chứa búp bê nhỏ. Matryoshka hấp dẫn không chỉ nhờ các hình vẽ trang trí mà còn bởi việc khám phá số lượng búp bê con trong một Matryoshka to. Đây là một trong những món quà lưu niệm độc đáo nổi tiếng khắp thế giới.

Thả bộ trên các đại lộ nổi tiếng như Arbat (Moscow) hay Nevsky (St.Petersburg), bạn có thể dễ dàng tìm thấy Matryoshka. Có khi chúng nằm trang trọng trong các ki-ốt bán hàng lưu niệm xinh xinh hay ở tủ kính các khách sạn cao cấp, nhưng cũng có khi được bày bán khiêm tốn trong những cửa hàng nhỏ ven công viên hay chợ ngoại ô.

Ngắm những cô Matryoshka xinh xắn, dường như ai cũng liên tưởng đến những câu chuyện cổ tích xa xưa của nước Nga. Có khá nhiều giả thuyết về sự ra đời của Matryoshka, trong đó, thuyết phục nhất là Matryoshka ra đời vào thế kỷ XIX, được kết hợp giữa những quả trứng Phục sinh và một món đồ chơi bằng gỗ đến từ Nhật Bản, qua bàn tay tài hoa của người thợ thủ công Nga, đã tái sinh trong một diện mạo mới.

Hình dáng búp bê Matryoshka bao giờ cũng mũm mĩm, tròn trịa vì con to nhất luôn chứa trong lòng nó cả một “gia đình”. Bởi vậy mà nhiều người thường ví búp bê Matryoshka như biểu tượng của tình mẫu tử, hay rộng hơn là biểu tượng của đất mẹ bao la ôm ấp trong mình vạn vật, thể hiện trên từng đứa con.

Gỗ được chọn để làm Matryoshka là gỗ bạch dương hoặc gỗ của cây lipa. Chúng thơm và chống ẩm tốt. Con nhỏ nhất luôn được làm trước tiên, sau đó mới đến các con khác lớn hơn xếp lồng bên ngoài. Một bộ búp bê Matryoshka thường có từ 5-7-9 hoặc 10 con, nhưng các bộ “siêu hạng” thì có thể có từ 48 đến 60 con.

Thoạt đầu, những con búp bê này được làm hoàn toàn theo phương thức thủ công. Tuy nhiên, đến nay, Matryoshka đã được làm một phần bằng máy.

Sự phát triển của Matryoshka phụ thuộc nhiều ở kỹ năng của những người thợ tiện. Người thợ giỏi sẽ tiện được các loại Matryoshka với đường kính rất nhỏ, rất nghệ thuật, không con nào giống con nào.

Sau đó, chúng được chuyển đến tay các họa sĩ để vẽ trang trí. Búp bê Nga được vẽ thủ công tỉ mỉ đến từng chi tiết. Người thợ thủ công có tay nghề cao sẽ tạo ra các phong cách Matryoshka của riêng mình. 

Búp bê Matryoshka thường được thiết kế theo các chủ đề khác nhau, nhưng thông dụng nhất vẫn là hình ảnh các cô gái Nga trong trang phục truyền thống sarafan, quàng khăn và cầm chiếc giỏ đựng đầy hoa trên tay hay đang ôm gà.

Ngoài ra còn có rất nhiều chủ đề được thiết kế như: Giáng sinh, truyện cổ dân gian, danh thắng, động vật, chân dung những chính trị gia, nhạc sỹ, ngôi sao điện ảnh… Gương mặt búp bê Matryoshka cũng được vẽ theo những cảm xúc khác nhau, có thể trầm buồn, vui vẻ hoặc nghiêm nghị…

Du khách lần đầu tới Nga rất dễ “ngợp” bởi bạt ngàn búp bê Matryoshka với đủ màu sắc, kiểu dáng, to nhỏ khác nhau. Giá cả cũng dao động, có thể từ 100 rúp (khoảng 36.000 VNĐ) tới hàng chục nghìn, thậm chí hàng trăm nghìn rúp tùy theo chất liệu và kỹ thuật vẽ của nghệ nhân.

Là hiện thân của sự hiền hòa và nhân hậu, búp bê Matryoshka đã khiến bao thế hệ du khách mê mẩn. Còn những người dân Nga, họ cũng rất yêu Matryoshka vì tình yêu sâu sắc với dân tộc mình.