Bỏ yêu cầu chứng chỉ tin học, ngoại ngữ: Giảm ''gánh nặng'' văn bằng

“Cởi trói” cho giáo viên 

Theo quy định hiện hành, chứng chỉ tin học, ngoại ngữ là yêu cầu bắt buộc khi giáo viên mầm non và phổ thông tham gia tuyển dụng viên chức hoặc thi nâng hạng. Chẳng hạn, theo Thông tư liên tịch số 20/2015/TTLT-BGDĐT-BNV ngày 14-9-2015 quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên mầm non, ngoài yêu cầu về sức khỏe, về trình độ chuyên môn nghiệp vụ, chứng chỉ tin học, để đạt tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên mầm non hạng IV, thì giáo viên phải có trình độ ngoại ngữ bậc 1 (chứng chỉ trình độ A); để đạt tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên mầm non hạng III, thì giáo viên phải có trình độ ngoại ngữ bậc 2 (chứng chỉ trình độ B). Để được nâng hạng, giáo viên bắt buộc phải có chứng chỉ ngoại ngữ theo trình độ tương ứng. Điều này cũng tương tự với giáo viên các cấp học khác. Quy định này đòi hỏi giáo viên luôn phải có kế hoạch nâng cao trình độ, song thực tế cũng kéo theo nhiều vấn đề, trong đó có nạn mua - bán chứng chỉ và học tập đối phó của một bộ phận giáo viên, nhằm hợp thức hóa yêu cầu về văn bằng, chứng chỉ.  

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho biết, Bộ đã thống nhất với Bộ Nội vụ bỏ chứng chỉ ngoại ngữ và chứng chỉ tin học cho giáo viên trong tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức. Việc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo hoàn thiện để công bố rộng rãi. 

Chủ trương này đã nhận được sự hưởng ứng của đông đảo dư luận chứ không chỉ riêng với đội ngũ giáo viên vì có ý nghĩa thiết thực, tránh "bệnh" hình thức, vừa giảm thủ tục hành chính, vừa “cởi trói” cho giáo viên trong việc đào tạo, bồi dưỡng. Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo quận Hà Đông Phạm Thị Lệ Hằng cho rằng, việc có kỹ năng tin học, ngoại ngữ là nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, song không nhất thiết phải thể hiện bằng quy định có chứng chỉ. Việc giảm gánh nặng cho giáo viên là cần thiết để họ có thêm thời gian, công sức đầu tư cho chuyên môn, nghiệp vụ. 

Hiệu trưởng Trường Mầm non Minh Quang A (huyện Ba Vì) Phùng Thị Lan chia sẻ, do đặc thù công việc của ngành học mầm non, việc bố trí thời gian, sắp xếp công việc để học tập lấy chứng chỉ ngoại ngữ là rất khó khăn với cả giáo viên và Ban Giám hiệu nhà trường. Hơn nữa, nhiều giáo viên có chứng chỉ ngoại ngữ cũng khó có cơ hội sử dụng thường xuyên, gây lãng phí thời gian, công sức của giáo viên và ít nhiều làm mất đi ý nghĩa của chứng chỉ… 

Thúc đẩy ý thức tự học

Dù chưa chính thức được ban hành, song quy định về việc bỏ quy định bắt buộc phải có chứng chỉ tin học, ngoại ngữ đang được các đơn vị, trường học trên địa bàn Hà Nội đón nhận với tâm thế mới. Đây được xác định là cơ hội để cán bộ, giáo viên học tập, bồi dưỡng theo nhu cầu, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của từng vị trí công việc. 

Theo Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo quận Tây Hồ Lê Hồng Vũ, việc triển khai chương trình, sách giáo khoa mới đòi hỏi nhiều yêu cầu mới về kỹ năng, phương pháp giảng dạy, trong đó có năng lực ứng dụng tin học, ngoại ngữ. Năm học 2020-2021, quận Tây Hồ đã trang bị cho tất cả các phòng học lớp 1 bảng thông minh. Việc phải sử dụng các dữ liệu điện tử phục vụ giảng dạy hằng ngày đòi hỏi giáo viên tự trau dồi kiến thức, kỹ năng một cách thực chất để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, nếu không sẽ tự bị đào thải. 

Còn theo Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Mỹ Đức Lê Văn Hiến, việc bỏ yêu cầu chứng chỉ tin học, ngoại ngữ không có nghĩa là cán bộ, giáo viên “lơ” luôn hai kỹ năng này. Để việc ứng dụng tin học, ngoại ngữ được thường xuyên, thực chất, ngành Giáo dục - Đào tạo huyện Mỹ Đức đã và sẽ tiếp tục rà soát, tổ chức bồi dưỡng cho cán bộ, giáo viên. “Chúng tôi sẽ thường xuyên tổ chức các dự án học tập liên môn, phổ cập việc xây dựng và giảng dạy theo giáo án điện tử…, qua đó mỗi giáo viên sẽ ý thức được tầm quan trọng của việc tự học tập nâng cao trình độ tin học, ngoại ngữ”, ông Lê Văn Hiến bày tỏ. 

Trong khi đó, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm Lê Ngọc Hoa cho biết, hằng năm, nhà trường có từ 40% đến 50% số giáo viên tham gia học tập để có chứng chỉ ngoại ngữ, tin học, song nhà trường luôn xác định việc sử dụng các kỹ năng này vào bài giảng hằng ngày mới là yêu cầu quan trọng nhất. Để gỡ khó cho giáo viên về thời gian, nhà trường tổ chức nhiều lớp bồi dưỡng tin học, ngoại ngữ tại trường; mời giảng viên của các cơ sở giáo dục đại học và các chuyên gia để giáo viên được trực tiếp trao đổi, học tập kinh nghiệm, từ đó có kế hoạch tự học tập để hoàn thiện về chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ.

Dự kiến trong tháng 12-2020, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ công bố dự thảo quy định về mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và bổ nhiệm, xếp lương giáo viên mầm non, phổ thông, trong đó không có quy định về chứng chỉ tin học, ngoại ngữ.