Bổ sung hơn 38 nghìn tỷ đồng để phát triển hệ thống đường cao tốc quốc gia

Đưa vào khai thác sử dụng 4/5 dự án đường cao tốc

Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Tờ trình về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024-2026 của Công ty mẹ - Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC).

Về cơ sở pháp lý, ông Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ đang hoạt động được quy định tại pháp luật về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp.

Về cơ sở thực tiễn, VEC được giao nhiệm vụ đầu tư, phát triển và quản lý, bảo trì hệ thống đường cao tốc quốc gia, làm chủ đầu tư 5 dự án đường cao tốc với tổng chiều dài 540km, tổng mức đầu tư 5 dự án là 108.865 tỷ đồng.

Đến nay, VEC đã hoàn thành đầu tư và đưa vào khai thác sử dụng 4/5 dự án với tổng chiều dài 490km, chiếm khoảng 27% tổng chiều dài các tuyến đường cao tốc tại Việt Nam hiện nay.

“Với số vốn điều lệ là 1.115,13 tỷ đồng, trong khi tổng mức đầu tư các dự án đường cao tốc của VEC là rất lớn. Vì thế, VEC luôn gặp khó khăn khi không đảm bảo tỷ lệ hệ số nợ/vốn chủ sở hữu theo quy định của pháp luật hiện hành”, ông Nguyễn Văn Thắng cho biết.

Theo Chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035, VEC cần huy động số vốn lớn để đầu tư mới các tuyến cao tốc, đầu tư mở rộng các dự án đang quản lý (giai đoạn 2021-2025 cần khoảng 14.890 tỷ đồng; giai đoạn 2026-2030 cần khoảng 30.500 tỷ đồng).

Bên cạnh đó, tiến độ thực hiện và hoàn thành các Dự án theo chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền là rất gấp rút. Sau khi được bổ sung vốn điều lệ, VEC sẽ đủ điều kiện để huy động vốn từ các tổ chức tín dụng để thực hiện đầu tư dự án. Từ các nội dung nêu trên, việc đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho VEC là cần thiết và cấp bách.

Đủ căn cứ pháp lý và căn cứ thực tiễn để bổ sung vốn

Tại phiên họp, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo thẩm tra về phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024-2026 của VEC. Trong đó, Ủy ban thống nhất về sự cần thiết đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho VEC với căn cứ pháp lý và căn cứ thực tiễn.

Về thẩm quyền xem xét, quyết định chủ trương bổ sung; vốn điều lệ cho VEC, ông Lê Quang Mạnh cho biết, khoản 4 Điều 13 của Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp quy định: “Trường hợp đầu tư bổ sung vốn điều lệ đối với doanh nghiệp đang hoạt động có mức vốn bổ sung tương đương với mức vốn của dự án quan trọng quốc gia, Thủ tướng Chính phủ quyết định đầu tư bổ sung sau khi Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư”; khoản 1 Điều 8 của Luật Đầu tư công quy định dự án quan trọng quốc gia là dự án “Sử dụng vốn đầu tư công từ 30.000 tỷ đồng trở lên” thuộc thẩm quyền của Quốc hội xem xét, quyết định.

Tuy nhiên, pháp luật hiện hành chưa quy định việc giao vốn đầu tư công thực hiện dự án đầu tư của các bộ, ngành và việc chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách nhà nước để bổ sung vốn điều lệ cho doanh nghiệp nhà nước. Do đó, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung vốn điều lệ cho VEC sau khi được cấp có thẩm quyền đồng ý về chủ trương là phù hợp.

Về xác định mức vốn, nguồn vốn đầu tư bổ sung vốn điều lệ Chính phủ đề nghị bổ sung 38.251 tỷ đồng vốn điều lệ cho VEC từ 2 nguồn. Cụ thể, 1.562 tỷ đồng từ Quỹ Đầu tư phát triển tại doanh nghiệp được ghi trong dự án đầu tư hình thành tài sản phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Thứ hai là 36.689 tỷ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước đã giải ngân đầu tư xây dựng 5 dự án đường bộ cao tốc, bao gồm 10.062 tỷ đồng vốn đối ứng từ ngân sách nhà nước, 24.127 tỷ đồng vốn ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn về cho vay lại thành cấp phát ngân sách nhà nước, 2.500 tỷ đồng vốn cấp phát ngân sách nhà nước cho dự án Nội Bài - Lào Cai và Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Ông Lê Quang Mạnh nhấn mạnh, về vấn đề này cấp có thẩm quyền đã có kết luận đồng ý chủ trương cho phép sử dụng nguồn vốn đầu tư công đã giao cho Bộ Giao thông vận tải đầu tư dự án để chuyển thành nguồn vốn ngân sách nhà nước bổ sung vốn điều lệ cho VEC.

Do vậy, đa số ý kiến nhất trí với đề xuất của Chính phủ về phương án bổ sung vốn điều lệ cho VEC như đã nêu ở trên. Đồng thời, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan tính toán, xác định chính xác và chịu trách nhiệm về số liệu cụ thể khi triển khai thực hiện chủ trương này.

Kết thúc phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, các đại biểu Quốc hội đều nhất trí với phương án đầu tư bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2024-2026 của VEC; đồng thời kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền liên quan triển khai thực hiện sớm.