Bình thường hóa quan hệ Mỹ - Cuba: Sáu trở ngại lớn cần vượt qua

Lệnh cấm vận của Mỹ

Cho đến nay, yêu sách chủ yếu của Cuba vẫn là Washington phải bãi bỏ lệnh cấm vận vẫn còn đè nặng lên nền kinh tế đất nước. Cuba luôn cho rằng việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt là điều cần thiết để ổn định mối quan hệ giữa hai quốc gia.

Trong Thông điệp liên bang cuối cùng của mình, Tổng thống Obama cũng nhắc đến mong muốn của ông về việc lệnh cấm vận thương mại lâu đời của Mỹ đối với Cuba sẽ được chấm dứt trong nhiệm kỳ cuối cùng của ông ở Nhà Trắng. “50 năm cô lập Cuba đã thất bại trong việc thúc đẩy dân chủ, cản trở lợi ích của chúng ta tại khu vực Mỹ Latinh”, vị tổng thống nói, đồng thời thêm rằng “Cần thừa nhận Chiến tranh Lạnh đã chấm dứt. Hãy dỡ bỏ lệnh cấm vận”.

Tuy nhiên, điều này nằm ngoài khả năng của ông Obama, bởi việc dỡ bỏ lệnh cấm vận từ trước tới nay vẫn vấp phải rào cản lớn nhất là Quốc hội Mỹ. Quốc hội được kiểm soát bởi phe Cộng hòa vốn phản đối thay đổi này vì vẫn xem Cuba là kẻ thù.

Vấn đề nhân quyền

Mỹ và Cuba từ trước đến nay luôn luôn tồn tại những khác biệt về vấn đề nhân quyền và dân chủ.

Mỹ nêu điều kiện rằng Cuba cần phải có những thay đổi và cải thiện rõ ràng trong vấn đề nhân quyền, chấm dứt cầm tù những người bất đồng chính kiến. Trong khi Cuba nói rằng quan điểm về nhân quyền của Havana là khác biệt so với Washington, đồng thời chỉ ra sự tiến bộ của Cuba trong vấn đề chăm sóc sức khỏe và giáo dục như những ví dụ về cách thức nước này bảo vệ các quyền của công dân mình.

Ngoài ra, Mỹ cũng muốn Cuba thay đổi hệ thống chính trị một đảng, tuy nhiên Cuba thì khẳng định Cuba sẽ không chấp nhận những đòi hỏi này của Mỹ.

Đạo luật Điều chỉnh Cuba

Đạo luật Điều chỉnh Cuba được Quốc hội Mỹ dưới thời Tổng thống Johnson thông qua, cho phép những người trốn chạy khỏi Cuba và đến được Mỹ sẽ có cơ hội thành công dân Mỹ sau 1 năm.

Cuba nói rằng đây là một dấu tích của chiến tranh Lạnh cần xóa đi và đã nhiều lần đề nghị Mỹ bỏ đạo luật này. Cuba cũng lập luận rằng Mỹ đã sử dụng chính sách di cư làm công cụ chính trị để chống lại Cuba.

Căn cứ hải quân của Mỹ ở vịnh Guantanamo

Vịnh Guantanamo, nơi có trại giam giữ nghi can khủng bố nhiều tai tiếng, được Mỹ kiểm soát và đặt căn cứ quân sự từ hơn một thế kỷ qua là một trong những vấn đề được cho là ngại trở ngại lớn nhất đối với nỗ lực tái lập quan hệ giữa Cuba - Mỹ.

Từ nhiều năm qua, Mỹ luôn khẳng định quyền thuê vĩnh viễn khu vực này từ Cuba theo các hiệp ước Mỹ - Cuba năm 1903 và 1934, trong khi chính quyền Havana liên tục đòi Mỹ giao trả kể từ năm 1959, sau khi Cách mạng Cuba thành công, cho rằng các hiệp ước trên được thiết lập dựa trên sự đe dọa sử dụng vũ lực và vi phạm luật pháp quốc tế.

Truyền thông

Chủ tịch Cuba Raul Castro đã chỉ trích mạnh mẽ các chương trình phát thanh của cộng đồng Cuba lưu vong, được thực hiện với tiền tài trợ của chính phủ Mỹ, gọi đây là một trở ngại chính cho việc bình thường hóa hoàn toàn quan hệ giữa hai nước.

Trong khi đó, Mỹ vẫn duy trì quan điểm rằng các chương trình này giúp cho người dân Cuba được cập nhật những thông tin và tin tức mà họ không có cơ hội tiếp cận do chính sách kiểm soát truyền thông chặt chẽ của chính quyền Cuba.

Quan hệ quốc tế

Cuba cũng chỉ trích sự thù địch của Washington đối với Venezuela, một nước theo chủ nghĩa xã hội, cho rằng Mỹ đã can thiệp vào công việc nội bộ của một trong những đồng minh quan trọng của Cuba.