Bí ẩn Tấm bia vô danh của Võ Tắc Thiên

(HNM) - Võ Tắc Thiên là nữ hoàng đế duy nhất trong lịch sử Trung Quốc. Từ một tài nhân trong cung, bà đã lên ngôi hoàng đế, thiết lập ra triều đại nhà Chu. Sau khi đăng quang, mặc dù đã làm nhiều chuyện độc ác nhưng bà vẫn được coi là một vị hoàng đế dốc sức vì nước, góp phần củng cố sự thống nhất, bình định đất nước.

Truyền thuyết dân gian về Võ Tắc Thiên khá phong phú. Bản thân Võ Tắc Thiên không phải là người cam chịu "cô đơn". Bà để lại một tấm bia không có chữ gây nhiều tranh cãi.

Lăng mộ chôn chung Đường Cao Tông Lý Trị và Võ Tắc Thiên rộng 80ha đặt trên núi Lương Sơn ở phía Tây Bắc thành phố Tây An, Trung Quốc. Phía trước lăng mộ có hai tấm bia đá cao trung bình khoảng 6,3m. Tấm bia chếch về hướng Tây gọi là "Thuật thánh bi", nội dung ca tụng Đường Cao Tông văn trị võ công. Văn bia này do Võ Tắc Thiên soạn và do Đường Trung Tông viết. Tấm bia này do 7 phần ghép lại nên còn được gọi là "Thất tiết bi", rộng 1,86m, nặng 81,6 tấn.

Tấm bia chếch về hướng Đông là "Vô tự bi" của Võ Tắc Thiên, nguyên cả một khối đá điêu khắc lớn, rộng 2,1m, nặng 98,8 tấn. Phía đầu tấm đá khắc 8 đầu rồng quấn vào nhau. Hai bên thân bia khắc hai con đường, trên con đường đó khắc một con tuấn mã và một con sư tử đực thần thái uy nghiêm. Thuật điêu khắc tinh vi như vậy thật hiếm có trong lịch sử.

Người đời còn nhiều tranh cãi tại sao Võ Tắc Thiên lại lập tấm bia không chữ đó. Có 3 quan điểm chủ yếu.

Thứ nhất, Võ Tắc Thiên là người công cao đức trọng, công lao của bà không thể nào ghi hết trên một tấm bia. Sinh thời, bà cho rằng, mặc dù bà làm thân nữ nhi, nhưng Cao Tông là kẻ tầm thường, còn bà tài năng tuyệt đối hơn hẳn Cao Tông. Trong thời gian bà chấp chính, xã hội an bình, nhân dân an cư lạc nghiệp, đây có thể coi là một công lao to lớn của bà. Tuy nhiên, thời đó, nhiều người coi Võ đế đi ngược lại giang sơn xã tắc nhà Đường, là kẻ phản nghịch nên đối với những công lao của bà, họ coi như không có. Chính vì thế, Võ Tắc Thiên lập tấm bia trống là hàm ý những công lao to lớn của bà để người đời sau tự kể ra và ghi chép lại.

Thứ hai: Võ Tắc Thiên biết mình có tội lớn, thay vì để hậu thế cười chê chi bằng không chạm chữ nào lên bia. Có ý kiến cho rằng, sau khi Võ Tắc Thiên lập ra triều đại nhà Chu, trong lòng cảm thấy hổ thẹn bất an, chuyên tâm nghĩ rằng sau khi mình chết đi, giang sơn xã tắc sẽ trả về cho nhà Đường. Tuy nhiên, có những chuyện xảy ra trong quãng thời gian bà chấp chính khiến bà không tin vào điều đó, càng sợ người đời quở trách bà về tội cướp ngôi, thành ra bà để lại một tấm bia không chữ cũng là để tự mình chuộc lỗi.

Thứ ba: Võ Tắc Thiên muốn để hậu thế bình xét cả cuộc đời của bà. Quan điểm này so với quan điểm trước hoàn toàn tương phản. Theo quan điểm này thì Võ Tắc Thiên rất tự hào về bản thân mình. Là người thuộc hàng nữ lưu không thể làm ngơ với việc tranh giành chính trị, hơn nữa bà còn đạt tới đỉnh cao của quyền lực. Bà muốn người đời công bằng mà bình xét tài năng văn trị võ công của bà và bà muốn công kích sự khẳng định của người con trai thứ ba Lý Hiển về bà là không khách quan, không công bằng. Vậy nên Võ Tắc Thiên muốn giao hết công tội cả đời mình cho người đời sau phán xét. Quan điểm thứ ba này so với các quan điểm khác đều có lý đến nỗi mà cho đến bây giờ vẫn chưa có gì chứng tỏ được quan điểm nào mới là chủ ý ban đầu của Võ Tắc Thiên.

Sau thời Tống, Kim, người ta bắt đầu bổ sung thêm những ký tự vào mặt tấm "Vô tự bi". Trên bề mặt tấm bia có cả thảy 13 đoạn văn tự, nhưng gây ngạc nhiên hơn cả là đoạn văn tự của người dân tộc thiểu số cho đến nay vẫn chưa có ai hiểu được nó.

Bộ phim dã sử Võ Tắc Thiên - Tấm bia vô danh (40 tập, đạo diễn, Trần Yên Dân) tái hiện cuộc đời của Võ Tắc Thiên phát sóng vào 22 giờ từ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần trên VTV3, bắt đầu từ ngày 6-1-2009. Diễn viên Tư Cầm Ca Oa vào vai Võ Tắc Thiên, Trương Thiết Lâm thể hiện nhân vật Đường Cao Tông Lý Trị... Đây là hai diễn viên quen thuộc với khán giả Việt Nam, đặc biệt diễn xuất của Tư Cầm Ca Oa trong các phim Mặt trời lặn sau Tử cấm thành, Danh gia vọng tộc, Công tố viên, Thượng Phương bảo kiếm… gây được nhiều thiện cảm với khán giả.

Trần Linh