Báo nước ngoài nói giao thông ở Việt Nam là “cơn ác mộng”

Economist đánh giá, không nhiều người dân Việt Nam đủ sức mua được một chiếc xe hơi với mức thu nhập hiện nay. Tuy nhiên, tỷ lệ sở hữu xe tại Việt Nam lại đang ngày một tăng cao, dẫn tới những hệ lụy về ô nhiễm môi trường, tắc nghẽn giao thông.

Số liệu của Economist cho biết, doanh số bán ôtô và các loại xe tải tăng 55% trong năm 2015, dù vẫn ở mức thấp. Trong năm 2016, mức tăng được dự đoán là khoảng 1/3. Phần lớn người mua ôtô là tại Hà Nội và TP.HCM, nơi chiếm gần một nửa dân cư đô thị ở Việt Nam.

So với những đô thị của các nước khác trong khu vực, các thành phố lớn của Việt Nam bị nhiều chuyên gia đánh giá là khá chật chội. Khoảng 40 triệu xe máy ở Việt Nam khi lưu thông trên phố có thể khiến bất kỳ người đi bộ nào kinh hãi, gây náo động khi luồn lách từ những tuyến phố lớn đến các con hẻm nhỏ. Trong khi đó, các ôtô lại chặn đầu, bịt kín những tuyến đường.

Theo tờ Economist, chỉ khoảng 9% diện tích đất trung tâm tại Hà Nội được dành cho các tuyến đường giao thông chính và phụ, thấp hơn rất nhiều so với tỷ lệ 32% của Manhattan, Mỹ. Năm 2011, ngân hàng World Bank nhận định nếu tỷ lệ sử dụng xe hơi tại Việt Nam đạt mức như ở Malaysia thì thủ đô Hà Nội sẽ bị tắc nghẽn hoàn toàn.

Economist dẫn nhận định của nhà nghiên cứu Arve Hansen (Trung tâm Phát triển và Môi trường, Na Uy) rằng một số chính sách của Việt Nam đang xung đột nhau. Một mặt, chính quyền cổ vũ ngành lắp ráp ôtô nội địa; mặt khác lại áp thuế với người mua, một phần do lo ngại yếu tố kẹt xe.

Trong bối cảnh này, nhiều thỏa thuận thương mại gần đây sẽ hạn chế nhà nước khống chế số lượng ôtô bằng thuế quan. Chẳng hạn, một thỏa thuận với các nước trong khu vực Đông Nam Á khi có hiệu lực từ năm 2018 có thể dẫn đến làn sóng ôtô giá rẻ từ Thái Lan đổ vào Việt Nam.

Điều đáng lo ngại là, mặc dù giao thông không tốt nhưng người Việt Nam vẫn bị hấp dẫn bởi ý tưởng sở hữu xe hơi, điều này cuối cùng sẽ dẫn đến tình trạng người dân thà đi xe hơi và hưởng điều hòa còn hơn đi xe máy để chịu mưa nắng bởi kiểu gì thì đường cũng tắc. Những người phải di chuyển quãng đường xa hơn cũng không muốn sử dụng xe buýt vì nóng và không đáng tin cậy. Số liệu của Economist cho biết, tỷ lệ sử dụng hệ thống xe buýt công cộng ở Hà Nội giảm 14% năm qua.

Những dự án đường sắt trên cao tại Hà Nội, tàu điện ngầm ở thành phố Hồ Chí Minh sẽ giúp giải quyết bớt vấn đề ùn tắc. Tuy vậy, những dự án này có lẽ sẽ còn phải tốn hàng năm trời để hoàn thành và từ nay đến khi đó, giao thông tại Việt Nam vẫn sẽ còn là ác mộng với nhiều người dân.