Báo động tình trạng mang thai ở tuổi vị thành niên

Hệ thống dịch vụ thân thiện, giúp thanh, thiếu niên có nhận thức đúng đắn về SKSS và tình dục lại quá mỏng, chưa đáp ứng nhu cầu. Những lý do đó khiến giới trẻ chưa được trang bị đầy đủ kiến thức về giới tính, nhiều trẻ bước vào đời sống "chăn gối" trong độ tuổi vị thành niên (VTN). Thực tế trên đang gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng mang thai ở trẻ nữ tuổi VTN". Thông điệp này được đưa ra tại cuộc họp báo hưởng ứng Ngày Dân số (DS) thế giới với chủ đề "Mang thai ở tuổi VTN" diễn ra sáng 10-7.

Những con số giật mình

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cảnh báo, tình hình SKSS và mang thai ở tuổi VTN của Việt Nam hiện có nhiều vấn đề đáng quan tâm, đặc biệt là tình trạng quan hệ tình dục không an toàn, mang thai ngoài ý muốn và phá thai không an toàn có xu hướng gia tăng. Tuy nhiên, hiểu biết và hành vi về SKSS và tình dục trong cộng đồng, thậm chí của chính cán bộ y tế còn hạn chế.

Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), mỗi năm trên thế giới có khoảng 16 triệu em gái ở độ tuổi 15-19 sinh con. Còn ở Việt Nam, tỷ lệ sinh con ở tuổi VTN là 46/1.000, cao hơn nhiều so với các quốc gia khác trong khu vực như Myanmar, Malaysia hay Singapore. Thống kê của Hội Kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) Việt Nam cũng cho thấy, trung bình mỗi năm cả nước có khoảng 300 nghìn ca nạo hút thai ở độ tuổi 15-19, trong đó 60-70% là học sinh, sinh viên. Còn theo Tổng cục DS-KHHGĐ, mặc dù tỷ lệ nạo phá thai ở Việt Nam trong 10 năm trở lại đây giảm nhưng tỷ lệ nạo phá thai ở trẻ VTN, thanh niên lại có dấu hiệu gia tăng - chiếm hơn 20% các trường hợp nạo phá thai.

Những tai biến có thể xảy đến trong quá trình mang thai ở tuổi VTN như: Sản giật, tiền sản giật, chảy máu đe dọa tính mạng người mẹ. Đặc biệt, những người mang thai ở độ tuổi 18-19 dễ bị các tai biến thai nghén. Theo Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam Arthur Erken, tai biến từ mang thai và sinh con ở tuổi VTN tiếp tục là nguyên nhân tử vong hàng đầu của trẻ em gái VTN ở các nước thu nhập thấp và thu nhập trung bình.

Giáo dục SKSS chỉ mang tính phong trào

Tăng cường tiếp cận giáo dục giới tính và các dịch vụ hỗ trợ SKSS là yếu tố then chốt giúp phòng chống mang thai ở tuổi VTN. Tuy nhiên, phụ huynh còn khá dè dặt trong việc trao đổi với con em mình về SKSS, trong khi chương trình học chính khóa ở trường quá nặng nên việc giáo dục về giới tính cho trẻ VTN chỉ mang tính phong trào.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ (Bộ Y tế) Lê Cảnh Nhạc cho biết, hơn 1/3 thanh niên Việt Nam chưa được tiếp cận các phương tiện tránh thai. Tình trạng chưa được đáp ứng nhu cầu về các phương tiện tránh thai trong nhóm đối tượng 15-19 tuổi chiếm tới 35,4%, nhóm đối tượng 20-24 tuổi chiếm tới 34,6%. Công tác DS-KHHGĐ trước đây ưu tiên cho vấn đề giảm sinh, tập trung vào đối tượng nam nữ thanh niên đã lập gia đình mà chưa quan tâm đến vấn đề SKSS của lứa tuổi VTN. Ở vùng sâu, vùng xa, trình độ dân trí thấp, tình trạng tảo hôn vẫn diễn ra, trong khi công tác chăm sóc SKSS khó tiếp cận với những đối tượng này.

Em Đỗ Dương Minh Anh, đại diện VTN chia sẻ: Hằng ngày chúng em vẫn phải chứng kiến nhiều bạn mình có quan hệ tình dục sớm, có những bạn đã mang thai ở tuổi 15-16. Bên cạnh việc tăng cường nhiều kênh thông tin về chăm sóc sức khỏe VTN, chúng em mong có thể trao đổi thẳng thắn với bố mẹ và được cung cấp những kiến thức cơ bản về SKSS và tình dục. Nhà trường cần có những buổi sinh hoạt chuyên đề để cung cấp, chia sẻ những thông tin có liên quan đến chăm sóc SKSS và kỹ năng sống, để học sinh có điều kiện tiếp cận và hiểu biết vấn đề SKSS.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến, mục tiêu của Bộ Y tế trong thời gian tới là tập trung đẩy mạnh hơn nữa công tác chăm sóc SKSS tuổi VTN, đặc biệt tăng cường tuyên truyền, giáo dục cho trẻ VTN phương pháp tránh thai, quan hệ tình dục an toàn, tránh mang thai ngoài ý muốn… Cùng với đó là việc tăng cường xây dựng các mô hình, các câu lạc bộ về SKSS và sức khỏe tình dục để trang bị cho VTN kiến thức, kỹ năng và là môi trường để họ chia sẻ những tâm tư, thắc mắc…