Bài cuối: Tăng sáng tạo, giảm hình thức

Quyết tâm nhặt "sạn"

Thực tế cho thấy, phong trào TNTN đâu đó vẫn còn những "hạt sạn". Một bộ phận không nhỏ thanh niên tham gia hoạt động chỉ với mục đích để được làm quen bạn bè, cho "biết đây, biết đó", thậm chí để được đáp ứng một phần nhỏ nhu cầu vật chất (nếu có). Việc một số cơ sở Đoàn phát động phong trào tình nguyện còn mang tính hình thức, nhằm đối phó với cấp trên, chứ thực chất thì "đầu voi đuôi chuột", "đánh trống bỏ dùi" cũng khiến giảm sút niềm tin của thanh niên cho các hoạt động lần sau. Cũng chính từ việc hình thức, yếu thế, nên một số cấp ủy, chính quyền thiếu niềm tin với Đoàn, không giao cho tổ chức Đoàn đảm nhận những phần việc phát triển kinh tế - xã hội, thậm chí có nơi chỉ coi Đoàn là… công cụ "hát ca"! Ngay tại Hà Nội, dù là đơn vị mạnh trong các phong trào TNTN, nhưng nhân dân vẫn phản ánh nhiều hoạt động còn hình thức, thiếu chiều sâu, chỉ ở từng thời điểm. Ngay tại một số quận, huyện, việc đoàn viên ra quân bóc xóa quảng cáo rao vặt, bảo đảm vệ sinh môi trường thường xuyên, nhưng hiệu quả công việc ở mức độ, thậm chí cá biệt có đơn vị xác định phát động, ra quân để có đầu việc, mời báo chí đưa tin coi như báo cáo với cấp trên, còn hiệu quả ra sao thì "chế" báo cáo sau.

Một tồn tại nữa của phong trào TNTN là tình nguyện chưa theo nhu cầu, vai trò khảo sát địa bàn của Đoàn trước khi đưa lực lượng đến tình nguyện còn yếu, dẫn đến tình trạng người dân cần việc này thì Đoàn lại hỗ trợ việc kia. Tại nhiều khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn, người dân muốn TNTN chia sẻ về chuyển giao khoa học kỹ thuật, làm đường giao thông nông thôn, phổ cập internet… nhưng do thiếu khảo sát, tổ chức Đoàn chỉ đưa thanh niên lên đó chỉ để quét dọn khu vực trụ sở UBND xã, trồng cây…, những việc mà thanh niên địa phương thừa sức đảm nhận.

Bí thư TƯ Đoàn Nguyễn Mạnh Dũng cho biết, nhằm hạn chế tính hình thức, nâng cao chất lượng phong trào TNTN, TƯ Đoàn đã chỉ đạo các tỉnh đoàn, thành đoàn, chú trọng hướng dẫn các hoạt động TNTN (dù là thường xuyên hay đột xuất, tháng cao điểm hay chiến dịch tình nguyện mùa hè, chiến dịch tình nguyện mùa đông) đều phải vận dụng cách làm sáng tạo, phù hợp. TƯ Đoàn cũng đã chỉ đạo quyết liệt, các cấp bộ Đoàn cần loại bỏ tình trạng "Chủ nhật xanh", ra quân rầm rộ ở một điểm với nhiều thanh niên tham gia, nhưng các chỗ khác cả năm không có bóng áo xanh nào, gây phong trào "xôi đỗ".

Rõ vai trò dẫn dắt

Mới đây, tại các diễn đàn, tọa đàm, trao đổi các hoạt động về Năm TNTN, Bí thư Thứ nhất TƯ Đoàn Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, cốt yếu vẫn là đội ngũ cán bộ Đoàn phải sáng tạo, năng động, nhiệt huyết, trách nhiệm và phải rõ vai trò dẫn dắt. Bởi vậy, ngay từ kế hoạch thực hiện Năm TNTN, Ban Bí thư TƯ Đoàn đã chỉ đạo các cấp bộ Đoàn triển khai phải bảo đảm 5 yếu tố gồm: Rộng khắp, định hướng, dẫn dắt, thiết thực, hiệu quả và bền vững. Tuy nhiên, tính định hướng và dẫn dắt được coi là nòng cốt, bởi nếu không mọi hoạt động sẽ chệch hướng, thiếu trọng tâm và hiệu quả sẽ không cao. Đây là mấu chốt nhằm xóa bỏ tình trạng hoạt động theo kiểu phong trào, hình thức.

Thời gian qua, Thành đoàn Hà Nội cũng nhìn thẳng vào những hạn chế, tồn tại của hoạt động TNTN của mình để xây dựng các giải pháp khắc phục. Với mục tiêu ưu tiên cho các địa bàn ngoại thành Hà Nội còn khó khăn, Thành đoàn Hà Nội đã chỉ đạo các ban phong trào, các đơn vị trực thuộc rà soát, khâu nối tổ chức hoạt động tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng bằng phương châm "Đến với nơi cần, cho cái tôi có", tổ chức thăm, tặng quà, khám bệnh, phát thuốc miễn phí, hỗ trợ công nhân nghèo. Ngoài ra, với tinh thần "Hà Nội vì cả nước", khởi động Năm TNTN, Thành đoàn Hà Nội đã tổ chức hoạt động tình nguyện tại tỉnh Điện Biên; ký kết chương trình phối hợp Năm TNTN với Đoàn Thanh niên các tỉnh cụm Tây Bắc: Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Hòa Bình, Yên Bái. Bí thư Thành đoàn Hà Nội Nguyễn Thị Ngà khẳng định, trước khi ký kết, Thành đoàn đã khảo sát kỹ, tìm hiểu địa phương cần gì, nghiên cứu khả năng mình có gì để giúp đỡ, hỗ trợ, tình nguyện.

Những việc mà Thành đoàn Hà Nội nói riêng và các tổ chức Đoàn trong cả nước nói chung đang quyết tâm thực hiện trong Năm TNTN đó là nâng cao chất lượng phong trào TNTN, đặc biệt là định hình được mô hình cộng đồng tình nguyện, xã hội tình nguyện, gia đình tình nguyện... để hoạt động tình nguyện không chỉ là hoạt động của riêng giới trẻ.