Bắc bán cầu đối mặt mùa hè "nóng kỷ lục"

Nhiệt độ mặt đường ở miền Bắc Trung Quốc đã vọt lên 70^∘C, trong khi khu vực trung tâm California (Mỹ) cũng ghi nhận mức nhiệt trên 37^∘C. Tại Tây Ban Nha, nhiệt độ tăng cao đến mức chính quyền phải đưa ra cảnh báo cho du khách.

Tiến sĩ Daniel Swain - nhà khí hậu học tại Đại học California, Los Angeles (UCLA) - nhận định, sức nóng mùa hè năm nay có khả năng phá vỡ các kỷ lục nhiệt độ toàn cầu. Thời tiết khắc nghiệt này đe dọa gây quá tải hệ thống điện, làm khô hạn mùa màng và đẩy giá năng lượng tăng cao trên cả 3 lục địa. Nắng nóng và khô hạn cũng làm tăng nguy cơ cháy rừng, điển hình là các vụ cháy đã bùng phát ở Alberta của Canada. Thiệt hại kinh tế và con người ước tính sẽ lên tới 200 tỷ USD mỗi năm ở Mỹ đến năm 2030 và có thể tăng gấp đôi vào năm 2050.

Cả 3 khu vực Bắc bán cầu đang đối mặt với nắng nóng cực đoan do biến đổi khí hậu, đặc biệt là miền Tây và miền Trung của Mỹ và Canada, miền Tây và miền Bắc của châu Âu. Do bầu khí quyển ấm hơn, giữ nhiều hơi ẩm hơn, các khu vực này cũng sẽ chứng kiến mưa lớn và lũ lụt dữ dội hơn.

Nhiệt độ tăng cao ở Đại Tây Dương đang làm tăng khả năng xuất hiện các cơn bão nhiệt đới dữ dội. Việc thiếu vắng hiện tượng El Nino cũng khiến nguy cơ xuất hiện nhiều siêu bão và bão nhiệt đới tại khu vực này, cũng như ở vùng Caribe, đe dọa các khu vực sản xuất dầu khí và khí đốt quanh Vịnh Mexico của Mỹ.

Sự xáo trộn trong dòng khí quyển mùa hè còn làm tăng khả năng xảy ra các cơn giông mạnh, gây thiệt hại hàng tỷ USD ở Trung Tây và các đồng bằng phía Bắc nước Mỹ.

Nắng nóng cực đoan sẽ thúc đẩy nhu cầu năng lượng tăng cao. Khoảng 89 triệu người tại các khu vực ở miền Trung nước Mỹ có nguy cơ sẽ bị thiếu điện trong mùa hè này. Vì thế, giá năng lượng, đặc biệt là khí tự nhiên, được dự báo sẽ tăng hơn 30%, nhất là trong bối cảnh hạn hán sẽ hạn chế việc tích trữ.

Hơn thế nữa, nhiệt độ cao còn làm hư hại mùa màng và làm cạn kiệt các con sông lớn, khiến thực phẩm tăng giá. Các vùng sản xuất đậu nành, ngô và lúa mì ở Mỹ đang bị hạn hán nặng nề, có thể dẫn đến giảm sản lượng. Nếu tình trạng này kéo dài, mực nước sông Mississippi sẽ giảm, gây trở ngại cho hoạt động của các sà lan, vốn là phương tiện quan trọng vận chuyển cây trồng trên cả nước.

Ở châu Âu, lục địa ấm lên nhanh nhất thế giới, lượng mưa ít và khô hạn sớm đã tạo tiền đề cho các đợt nắng nóng gay gắt, hạn hán và điều kiện cháy rừng nguy hiểm. Các mô hình dự báo cho thấy kiểu thời tiết áp suất cao kéo dài sẽ lặp lại kịch bản của những tháng đầu năm 2025, dẫn đến sản lượng điện gió thấp nhưng điện Mặt trời tăng cao. Nguy cơ nắng nóng và hạn hán sẽ càng trầm trọng hơn.

Tại châu Á, Nhật Bản và Đông Nam Á dự kiến sẽ có mùa hè ấm hơn bình thường. Trung Quốc cũng được dự báo sẽ trải qua tháng 6 vô cùng nóng bức, với hạn hán ở miền Bắc ảnh hưởng đến vụ lúa mì. Mặc dù dự báo có mưa nhưng sự chuyển đổi nhanh chóng từ khô hạn sang ẩm ướt lại làm tăng nguy cơ lũ lụt, sạt lở đất và thiệt hại mùa màng. Vào mùa cao điểm, nhu cầu điện ở Trung Quốc dự kiến sẽ cao hơn khoảng 100 gigawatt so với năm 2024.

Tại Bắc bán cầu, Tiến sĩ Daniel Swain cho rằng, mức nhiệt độ cực đoan phản ánh rõ rệt sự ấm lên của Trái đất so với vài thập kỷ trước. Kể từ năm 1959, nhiều khu vực như châu Âu, Tây Bắc Thái Bình Dương, Đông Bắc Canada, cùng một số phần của Mexico, châu Phi và Trung Đông đã chứng kiến sự gia tăng rõ rệt của những đợt hè nóng dữ dội hơn.

Tiến sĩ Karen McKinnon, giảng viên nghiên cứu về thống kê biến đổi khí hậu tại UCLA, nhấn mạnh rằng, sự gia tăng các hiện tượng nhiệt độ cực đoan chính là biểu hiện rõ rệt nhất của biến đổi khí hậu. Thậm chí, chỉ những thay đổi nhỏ vài độ C cũng đủ làm mùa hè trở nên khắc nghiệt hơn nhiều.