Ba Vì: Cấp thiết nâng cấp hệ thống thủy lợi

Thấp thỏm nỗi lo mất mùa

Những ngày này, nông dân các xã: Sơn Đà, Tòng Bạt, Cổ Đô, Vạn Thắng, Thái Hòa, Cam Thượng... của huyện Ba Vì đang nhộn nhịp xuống đồng lấy nước, làm đất, gieo cấy lúa vụ mùa.

Bà Phùng Thị Thúy, nông dân xã Sơn Đà chia sẻ: “Nhờ sự nỗ lực của công ty thủy nông và trời có mưa, gia đình tôi đã cấy được 2 sào và phấn đấu cấy xong số diện tích còn lại là 2 sào trong tháng 6. Nhưng tôi vẫn lo vì hạn hán như hiện nay không biết có đủ nước tưới dưỡng cho lúa trong thời gian tới”.

Cũng mang tâm trạng lo lắng như bà Thúy, theo phản ánh của nhiều nông dân Ba Vì, dù cấy xong cũng không chắc được thu hoạch vì sản xuất nông nghiệp trên địa bàn phụ thuộc quá lớn vào thời tiết. “Chúng tôi rất mong các cấp, ngành quan tâm đầu tư kinh phí cải tạo, nâng cấp hệ thống thủy lợi để chủ động hơn trong việc tưới, tiêu...”, bà Quách Thị Lan - người dân xã Cam Thượng kiến nghị.

Liên quan đến vấn đề này, Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Ba Vì Hứa Bá Trình cho biết, phản ánh của nông dân trên địa bàn huyện là có cơ sở. Theo phân cấp của thành phố, huyện Ba Vì đang quản lý 30 hồ thủy lợi nhỏ, 157 đập, 46 trạm bơm, 3.772 tuyến kênh nội đồng với tổng chiều dài 1.767km. Tuy nhiên, do xây dựng đã lâu nên nhiều công trình thủy lợi trên địa bàn đã bị xuống cấp, không đáp ứng yêu cầu phục vụ sản xuất nông nghiệp...

Đặc biệt, thời gian gần đây, mực nước trên sông Hồng, sông Đà xuống mức rất thấp, không đáp ứng yêu cầu vận hành các trạm bơm Trung Hà, Sơn Đà. Còn hồ Suối Hai thì cạn kiệt vì thiếu hụt lượng mưa và phải làm nhiệm vụ thay thế Trạm bơm Trung Hà suốt vụ gieo cấy lúa xuân vừa qua... “Thời gian tới, nếu không có nguồn nước để vận hành Trạm bơm Trung Hà và bổ sung dung tích nước của hồ Suối Hai, gần 6.000ha lúa và hoa màu do hệ thống tưới Trung Hà - Suối Hai đảm nhận sẽ gặp rất nhiều khó khăn, có thể không gieo trồng hết 100% diện tích theo kế hoạch hoặc làm giảm năng suất cây trồng...”, ông Hứa Bá Trình lo ngại.

Ưu tiên đầu tư công trình đầu mối

Để bảo đảm đủ nước gieo cấy 5.300ha lúa vụ mùa, Chủ tịch UBND huyện Ba Vì Đỗ Mạnh Hưng cho biết, huyện đã hỗ trợ 1 tỷ đồng cho các xã, thị trấn để nạo vét hệ thống kênh mương nội đồng, tu sửa các trạm bơm nhỏ do huyện quản lý; điều chỉnh lùi lịch gieo cấy vụ mùa 2023 từ 5 đến 10 ngày so với kế hoạch ban đầu để chờ bổ sung lượng nước mưa và mực nước trên sông dâng cao (thời vụ gieo trồng vụ mùa năm 2023 được điều chỉnh kết thúc trước ngày 10-7). Các xã, thị trấn phối hợp với Công ty TNHH một thành viên Thủy lợi sông Tích rà soát chuyển đổi diện tích khó khăn về nguồn nước sang trồng các loại cây sử dụng ít nước; tận dụng tối đa các nguồn nước, thực hiện điều tiết nước hợp lý, tiết kiệm...

Để bảo đảm đủ nước tưới dưỡng lúa vụ mùa 2023, chủ động nguồn nước sản xuất vụ đông xuân 2023-2024 và những năm tiếp theo, huyện Ba Vì đề nghị UBND thành phố, Sở NN&PTNT Hà Nội chỉ đạo các đơn vị liên quan kiểm tra, có giải pháp tháo gỡ, bảo đảm nước cho vùng tưới do Trạm bơm Trung Hà phụ trách. Trước mắt, huyện Ba Vì đề nghị UBND thành phố xem xét, cho phép địa phương lắp đặt 4-5 tổ máy, công suất 1.000-2.000m3/h, tại cửa lấy nước Trạm bơm Trung Hà để tiếp nguồn nước cho trạm bơm chính vận hành chống hạn, phục vụ sản xuất vụ mùa, vụ đông năm 2023. Về lâu dài, các sở, ngành cần xem xét, đề xuất UBND thành phố sớm bố trí kinh phí xây dựng trạm bơm tiếp nước cho Trạm bơm Trung Hà hoạt động bảo đảm quy mô công suất, không phụ thuộc mực nước sông Đà, phục vụ sản xuất cho hơn 3.000ha lúa và hoa màu trên địa bàn huyện.

Về nội dung này, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Thủy lợi sông Tích Đào Mạnh Thủy thông tin, đơn vị đã xây dựng phương án phục vụ sản xuất vụ mùa năm 2023 trên địa bàn huyện Ba Vì với tình huống: Nếu thời tiết không xuất hiện các trận mưa lớn, dung tích hữu ích còn lại của hồ Suối Hai không đủ phục vụ tưới đầu vụ mùa, Công ty sẽ vận hành Trạm bơm Cầu Bã lấy nước sông Tích bơm lên kênh Đông. Khi sông Tích cạn nước, Công ty sẽ dùng Trạm bơm dã chiến Sơn Đà bơm tiếp nước từ sông Đà vào sông Tích, bảo đảm cho 5 tổ máy bơm của trạm bơm hoạt động liên tục tưới luân phiên trên kênh Đông. Trường hợp bất khả kháng, Công ty sẽ lắp trạm bơm dã chiến tận dụng nguồn nước còn lại trong hồ Suối Hai. Đối với vùng tưới thuộc các hồ: Mèo Gù, Vống, Công ty sẽ lắp đặt tổ máy bơm vét lượng nước còn lại phục vụ sản xuất...

Với sự chỉ đạo sát sao cùng giải pháp cụ thể, các cơ quan chức năng đang nỗ lực bảo đảm đủ nguồn nước sản xuất vụ mùa năm 2023. Tuy nhiên, do biến đổi khí hậu nên nguồn nước ngày càng khan hiếm. Việc nâng cấp hệ thống thủy lợi, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng phương pháp tưới tiên tiến... cũng cần được huyện Ba Vì nói riêng và các ngành, địa phương nói chung tính đến ngay từ thời điểm này.