Xử lý từ nguồn gây ô nhiễm

Ô nhiễm làng nghề là vấn đề bức xúc từ nhiều năm trước. Thực tế, Hà Nội đã có nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng này, nhưng không đạt kết quả như mong muốn. Tình trạng ô nhiễm làng nghề đã ở mức báo động.

Vì sao như vậy?

Hoạt động của các làng nghề chủ yếu quy mô hộ gia đình, cơ sở sản xuất nhỏ, phân tán trong khu dân cư, hầu hết không có hệ thống thu gom xử lý rác thải, nước thải, khí thải… nên ô nhiễm là chuyện không thể tránh. Cũng vì sự không thể tránh ấy, lãnh đạo nhiều địa phương coi ô nhiễm là "chuyện thường ngày", không "cháy nhà, chết người" nên không chú trọng xử lý. Do vậy, ô nhiễm làng nghề ngày càng nghiêm trọng hơn.

Một thực tế khác, dù người dân không muốn hủy hoại môi trường sống của chính mình, nhưng vì miếng cơm, manh áo không thể dừng việc sản xuất, đồng nghĩa với việc không thể dừng xả thải. Và vì số tiền ít ỏi có được từ công việc nông nhàn không đủ để đầu tư xây dựng các công trình hay ứng dụng các công nghệ xử lý ô nhiễm vốn không "dễ chịu" về kinh phí nên người dân phải chấp nhận sống chung với ô nhiễm.

Trong hàng loạt giải pháp cứu làng nghề, việc xây dựng các cụm công nghiệp làng nghề với mục đích đưa cơ sở sản xuất gây ô nhiễm khỏi khu dân cư được coi là giải pháp tối ưu. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng của các cụm công nghiệp làng nghề chỉ có hệ thống điện, đường giao thông nội bộ…, không có các hạng mục, công trình bảo vệ môi trường nên vô hình trung, cụm công nghiệp làng nghề trở thành vùng giãn dân với giá ưu đãi. Tình trạng ô nhiễm không những không được khắc phục mà còn có nguy cơ lan rộng…

Từ những vấn đề nêu trên có thể thấy: Nếu không có giải pháp tổng thể, không quyết liệt ngăn chặn từ nguồn gây ô nhiễm thì môi trường làng nghề vẫn là một thách thức.

Cùng với việc hoàn thành "Đề án bảo vệ môi trường làng nghề đến năm 2020; định hướng đến năm 2030", thành phố cần rà soát quy hoạch làng nghề, định rõ những loại hình cần được bảo tồn hoặc phải loại bỏ khỏi khu vực dân cư; đồng thời căn cứ vào đặc điểm của từng làng nghề để lựa chọn quy hoạch phù hợp, tránh tình trạng ồ ạt lập các cụm công nghiệp làng nghề nhưng không mang lại hiệu quả.

Đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường đối với các cơ sở sản xuất xen kẽ trong khu dân cư, chỉ rõ những vi phạm nghiêm trọng là hết sức cần thiết bên cạnh việc kiểm soát chặt chẽ nguồn gây ô nhiễm, chất thải nguy hại từ các cụm công nghiệp làng nghề, làng nghề. Một giải pháp quan trọng khác nhằm giải quyết vấn đề "nóng" ở nhiều làng quê hiện nay là xây dựng các mô hình quản lý, thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải nông thôn, chất thải phát sinh từ hoạt động của các làng nghề…

Để đẩy lùi vấn nạn ô nhiễm làng nghề, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó đặc biệt chú trọng các giải pháp ngăn chặn, xử lý nguồn gây ô nhiễm.