Xử lý công trình vi phạm trật tự xây dựng, "siêu mỏng, siêu méo": Chậm và chưa triệt để

Đó là nhận định của Đoàn giám sát HĐND TP Hà Nội tại buổi làm việc diễn ra chiều 29-5 giữa Thường trực HĐND thành phố với UBND thành phố sau đợt giám sát thực tế tại một số quận nội thành. Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Thế Thảo, Phó Chủ tịch HĐND thành phố Lê Văn Hoạt chủ trì buổi làm việc.

Biện pháp chưa đủ mạnh?

Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ quản lý trật tự xây dựng đô thị, xử lý nhà đất "siêu mỏng, siêu méo", Đoàn giám sát HĐND thành phố cho rằng, thời gian qua, Thành ủy, HĐND, UBND thành phố đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt về lĩnh vực này. Tuy nhiên, tại một số quận vẫn để xảy ra vi phạm trật tự xây dựng như: Xây dựng không phép, sai quy hoạch, sai phép, lấn chiếm không gian, vi phạm mật độ xây dựng... Công tác xử lý còn chậm hoặc không triệt để gây bức xúc trong nhân dân. Từ ngày 1-1-2014 đến nay, trong 3.046 vụ vi phạm trật tự xây dựng có 1.758 trường hợp không phép, sai phép; 1.125 trường hợp xây dựng trên đất công, đất nông nghiệp. Đặc biệt, trên địa bàn thành phố còn 6 vụ vi phạm nghiêm trọng của các tổ chức, cá nhân chưa được các cấp chính quyền xử lý dứt điểm, kịp thời, dẫn tới khiếu kiện kéo dài, gây phức tạp tình hình ANTT.

Việc xử lý 192 trường hợp nhà đất "siêu mỏng, siêu méo" tồn đọng trước năm 2005 trên địa bàn các quận cũng chậm, kết quả chưa tương xứng với quyết tâm chính trị và sự chỉ đạo của thành phố. Đến nay, vẫn còn tồn đọng 174 trường hợp "siêu mỏng, siêu méo" ở 7 quận gồm: Cầu Giấy, Thanh Xuân, Đống Đa, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Hoàng Mai, Tây Hồ. Việc hợp thửa, hợp khối được thành phố xác định là giải pháp ưu tiên, có quận thực hiện hiệu quả, song nhiều quận chưa thực sự quyết liệt, kém hiệu quả. Việc quản lý, sử dụng diện tích đất sau thu hồi vào mục đích công cộng như làm bảng tin, cây ATM... cũng chưa đạt hiệu quả, góp phần cải tạo cảnh quan kiến trúc đô thị. Qua kiểm tra, rà soát tại các tuyến đường mới mở trên địa bàn thành phố như: Kim Mã - Trần Phú; Vành đai 1, Vành đai 2, Vành đai 2,5; đường Thanh Nhàn, đường Nguyễn Văn Huyên, đã phát hiện thêm 442 trường hợp nhà đất không đủ điều kiện mặt bằng xây dựng cần phải xử lý.

Ngoài 5 nguyên nhân khách quan, Đoàn giám sát cũng chỉ ra 6 nguyên nhân chủ quan khiến việc xử lý tồn tại chưa dứt điểm. Đó là một số xã, phường, thị trấn kiểm tra, giám sát thiếu sâu sát để xảy ra nhiều vi phạm trật tự xây dựng trên đất công, đất nông nghiệp; sự phối hợp giữa Thanh tra xây dựng với chính quyền cấp huyện, cấp xã trong thời gian đầu chuyển đổi mô hình thanh tra xây dựng chưa tốt, chưa kịp thời; một số địa phương nhận thức về chủ trương xử lý các trường hợp nhà đất "siêu mỏng, siêu méo" còn hạn chế, do đó công tác lãnh đạo, chỉ đạo của chính quyền chưa được quan tâm đúng mức, chưa chủ động, sáng tạo đề ra các giải pháp, cách thức tổ chức thực hiện phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế địa phương. Đặc biệt, công tác quy hoạch còn bất cập, hầu hết các tuyến đường mới mở trên địa bàn thành phố chưa có quy hoạch chi tiết, thiết kế đô thị hai bên đường do vậy không thể thực hiện đồng bộ việc thu hồi các diện tích nhà đất không đủ điều kiện xây dựng với thu hồi đất thực hiện dự án mở đường, gây khó khăn cho công tác cấp phép và quản lý trật tự xây dựng; ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn kém, nhiều trường hợp cố tình vi phạm.

Quyết tâm không để phát sinh mới

Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Quốc Hùng, trước đây, do thiếu quy chuẩn, công cụ quản lý, nên nhiều trường hợp nhà "siêu mỏng, siêu méo" tồn đọng chưa được giải quyết triệt để. UBND thành phố đã thành lập tổ công tác đang tiến hành rà soát, kiểm tra các tuyến đường mới mở, không để phát sinh mới trường hợp "siêu mỏng, siêu méo". Đối với các trường hợp tồn đọng, UBND thành phố giao cho các sở, ngành và UBND quận, huyện tổng hợp, phân loại, đề xuất chế tài xử lý, tuy nhiên trong quá trình thực hiện phải quan tâm đến cuộc sống người dân, tuyên truyền, vận động từng bước giải quyết triệt để.

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Thế Thảo đánh giá cao báo cáo sau đợt giám sát của HĐND thành phố và cho rằng công tác quản lý trật tự đô thị là nhiệm vụ thường xuyên, trọng yếu trong xây dựng chính quyền đô thị. Việc giám sát có tác dụng lớn, chỉ rõ mặt được, điểm hạn chế, tồn tại, đồng thời phát hiện những bất cập trong cơ chế chính sách để cơ quan quản lý, điều hành điều chỉnh cho phù hợp. Chủ tịch UBND thành phố cho rằng, việc xử lý các công trình "siêu mỏng, siêu méo" là vấn đề khó, một số thủ đô ở các nước phát triển cũng gặp phải, không nên quá cầu toàn. Thời gian qua, UBND thành phố đã có nhiều giải pháp tháo gỡ và xác định đây là vấn đề phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố, tác động đến chính sách đền bù, GPMB. Vì thế, thành phố chỉ đạo các cơ quan chức năng từng bước giải quyết, trong đó chú trọng đến 3 giải pháp căn bản: Vận động, thuyết phục hợp thửa, trên cơ sở tuân thủ các quy định của pháp luật và quy luật thị trường; đo đạc, vẽ thiết kế để các hộ dân chỉnh trang bảo đảm mỹ quan đô thị; những trường hợp không thể hợp thửa, diện tích quá nhỏ thì tính toán phương án thu hồi phù hợp.

Thành phố sẽ đề nghị với Bộ Xây dựng trình Chính phủ cho phép được xây dựng và áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn riêng về quy hoạch, kiến trúc, phù hợp với điều kiện đặc thù 4 quận trung tâm nội thành, nhằm sớm khắc phục bất cập trong quản lý quy hoạch kiến trúc, trật tự xây dựng đô thị. Ngoài ra, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ tổ chức lực lượng thanh tra xây dựng theo các cấp như trước đây để quản lý trật tự xây dựng hiệu quả.