Xômali: Thách thức vẫn hiện hữu

Từ đầu năm 2010 đến nay, tại Xômali đã liên tiếp xảy ra các vụ giao tranh đẫm máu. Trong tuần qua, tại thủ đô Môgađixu vẫn còn những vụ đụng độ giữa quân đội Chính phủ và các phiến quân. Các cuộc đụng độ trước đó đã làm 12 người thiệt mạng và 30 người bị thương. Phiến quân đã nã cả đạn pháo vào phủ Tổng thống. Tại thành phố Đhuxa thuộc tỉnh miền Trung, cách thủ đô khoảng 500km, giao tranh trong 3 tuần đầu năm này cũng xảy ra và cướp đi sinh mạng của 47 người. Thậm chí, các phần tử Hồi giáo An Xabát, bị cáo buộc có liên hệ với lực lượng khủng bố Al Qaeda đã nổi dậy, giành quyền kiểm soát thành phố này trong vài giờ...

Trong khi đó, trên vùng biển Ađen ngoài khơi quốc gia này, hải tặc Xômali ngày một ngang ngược. Chỉ trong vòng hơn nửa tháng đầu năm nay, ít nhất có 4 vụ cướp biển tấn công tàu chở hàng qua lại Vịnh Ađen trước sự tuần tra dày đặc của các tàu chiến nước ngoài. Hôm 5-1, lực lượng hải quân của Liên minh châu Âu (EU NAVFOR) cho biết, hải tặc Xômali đã bắt giữ chiếc tàu Asian Glory mang cờ hiệu của Anh với 25 thành viên thủy thủ đoàn, trong đó có 10 người Ucraina khi tàu này đang chở ô tô tới Arập Xêút. Ngày 1-1, đại diện Hyundai, hãng ôtô lớn nhất Hàn Quốc và Kia cho biết, cướp biển đã bắt cóc một tàu thủy chở 2.405 chiếc xe ô tô. Cùng ngày, hải tặc Xômali đã bắt giữ một chiếc tàu chở hóa chất do Xingapo sở hữu với 24 thành viên thủy thủ đoàn trên Vịnh Ađen. Gần đây nhất, cuối tuần qua, một tàu chở dầu mang cờ Hy Lạp đã phải trả cho cướp biển Xômali 7,5 triệu USD để giải thoát…

Thực tế tại quốc gia lục địa đen này đang là một nhức nhối chưa có lời giải. Nguyên cớ căn bản của mọi rắc rối là Xômali chưa có một chính quyền ổn định để làm chủ tình hình. Từ năm 1991 đến nay, Xômali vẫn chưa có một chính phủ cầm quyền trên toàn quốc. Chính phủ do Liên hợp quốc hậu thuẫn ở quốc gia này, đến nay mới chỉ kiểm soát được một vùng nhỏ lãnh thổ, chủ yếu là ở thủ đô Môgađixu. Còn khu vực phía Bắc của nước này nằm trong tay của các bộ lạc Xômali riêng lẻ. Khu vực miền Nam gần như không tồn tại Chính phủ. Các chiến binh bộ lạc chiến đấu cho địa vị thống trị hay luật lệ trong vùng của họ. Điều này đã đẩy cuộc sống người dân đến khốn cùng khiến họ cầm súng lao ra biển để "kiếm sống".

Sự gia tăng số vụ cướp biển tại Vịnh Ađen thời gian qua đã nói lên thực tế ấy. Văn phòng hàng hải quốc tế tại Luân Đôn cho hay, cướp biển Xômali đã nhân đôi các vụ tấn công từ 111 vụ (năm 2008) lên 217 vụ trong năm qua và bắt giữ 47 tàu thuyền cùng 867 thủy thủ làm con tin.

Lo ngại bạo lực gia tăng, Chương trình lương thực thế giới của Liên hợp quốc (WFP) vừa buộc phải ngừng viện trợ lương thực cho khoảng 1 triệu người tại miền Nam Xômali sau khi nhiều nhân viên của tổ chức này bị tấn công. Như vậy, hơn 1 triệu người Xômali, những người phụ thuộc chủ yếu vào nguồn viện trợ, sẽ phải đối mặt với tình trạng cực kỳ nghiêm trọng trong những ngày đầu năm này.

Hiện tại, Xômali đang rất cần sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế mới hy vọng giải quyết được thách thức hiện hữu. Đầu tuần này, một tàu chiến tiếp nối sứ mệnh ngoài khơi Xômali của Nga đã tới Vịnh Ađen, nâng tổng số tàu tuần tiễu quốc tế tại Vịnh Ađen lên tới 30 chiếc để hộ tống các chuyến tàu thương mại qua vùng biển này. Tuy nhiên, chỉ chừng ấy thôi chưa đủ, Xômali cần sự hợp lực lớn hơn của cộng đồng quốc tế nhằm bảo đảm sự ổn định cuộc sống của người dân. Chỉ có vậy mới hy vọng tìm được lời giải cho bài toán Xômali hiện nay.