“Xe buýt chỉ hấp dẫn khi nhanh, đúng giờ và an toàn!”

Đó là ý kiến của Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng thành phố Hà Nội (HAPTA) Nguyễn Trọng Thông khi trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới.

- Mới đây, HAPTA đã kiến nghị thành phố sớm nghiên cứu triển khai 14 tuyến đường dành riêng cho xe buýt. Vậy đâu là cơ sở cho đề xuất này, thưa ông?

- Cơ sở để đề xuất 14 tuyến đường dành riêng cho xe buýt đều đã có trong các kế hoạch phát triển vận tải hành khách công cộng của thành phố Hà Nội. Trong đó, 4 tuyến đường trục chính gồm: Nguyễn Trãi - Trần Phú (Hà Đông) đoạn từ Ngã Tư Sở đến Cầu Trắng (Hà Đông) dài 5km; tuyến đường Pháp Vân - Giải Phóng - Đại Cồ Việt dài 4,7km; tuyến đường Nguyễn Văn Cừ - Ngô Gia Tự 5,9km; tuyến đường Phạm Hùng - Khuất Duy Tiến - Linh Đàm dài 9,6km nằm trong Kế hoạch số 201/KH-UBND ngày 9-9-2019 của UBND thành phố Hà Nội về thực hiện các giải pháp cụ thể để hoàn thành chỉ tiêu tỷ lệ vận chuyển hành khách công cộng vào năm 2020.

10 tuyến tiếp theo căn cứ theo Kế hoạch số 201/KH-UBND của UBND thành phố Hà Nội ban hành ngày 16-10-2020 về phát triển vận tải hành khách công cộng trên địa bàn thành phố giai đoạn từ năm 2021-2030.

Trong số 14 tuyến nói trên thì 4 tuyến cơ bản đủ điều kiện đã được nghiên cứu từ giai đoạn 2019-2020 nhưng đến nay vẫn chưa thể triển khai. 

 - Tại sao phải ưu tiên làn đường riêng cho xe buýt, thưa ông?

- Hà Nội đã từng thí điểm làn đường dành riêng cho xe buýt trên trục Nguyễn Trãi – Ngã Tư Sở. Đây là trục “xương sống”, chiếm tới 30% số tuyến trên toàn mạng xe buýt của Thủ đô. Tuy nhiên, sau đó, làn đường riêng này phải dỡ bỏ để phục vụ thi công dự án đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông. Trước đây, khi có làn đường riêng, xe buýt có thể vận hành đạt tốc độ 20-23km/h, nhưng nay chỉ còn 13-14km/h. Nếu có làn đường riêng sẽ an toàn hơn do xe buýt không phải ra vào điểm dừng, cản trở luồng giao thông (trên trục này có 25 tuyến, mỗi ngày có khoảng 78.750 lần xe buýt ra - vào điểm dừng). Các phương tiện khác sẽ được tạo không gian lưu thông tốt hơn do không bị xung đột với xe buýt.

Những năm qua, thành phố đã quan tâm đầu tư nhiều cho phát triển xe buýt. Mạng lưới tuyến ngày càng được mở rộng, “phủ sóng” đến 30/30 quận, huyện, thị xã; phương tiện không ngừng được đổi mới. Các doanh nghiệp xe buýt cũng chủ động đầu tư nâng cao chất lượng dịch vụ, đặc biệt là ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác quản lý, điều hành... Tuy nhiên, ùn tắc giao thông đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới tốc độ vận hành của xe buýt.

Một trong những vấn đề khó giải quyết nhất chính là thiếu hạ tầng dành riêng cho xe buýt. Hiện nay, ngoài xe buýt nhanh BRT được bố trí làn đường riêng, tất cả các tuyến xe buýt còn lại đều sử dụng chung đường với các phương tiện khác; chịu ảnh hưởng lớn khi ùn tắc giao thông.

Do đó, xe buýt bị hạn chế rất lớn về khả năng bảo đảm thời gian hành trình. Việc xe buýt không đáp ứng được yêu cầu về thời gian di chuyển khiến người dân, hành khách dần chuyển sang sử dụng loại hình phương tiện giao thông cá nhân. Chỉ xe tốt, luồng tuyến được mở rộng là chưa đủ. Tôi cho rằng, xe buýt chỉ có thể thu hút được đông đảo người dân khi chạy nhanh, đúng giờ và an toàn. Muốn vậy xe buýt cần được ưu tiên về hạ tầng, tổ chức giao thông thì mới có thể tăng được tính đúng giờ, qua đó thu hút ngày càng nhiều người dân lựa chọn làm phương tiện di chuyển, từ đó góp phần hạn chế phương tiện cá nhân và giảm ùn tắc, tai nạn giao thông.

Khác với loại hình xe buýt nhanh đòi hỏi phải có hệ thống nhà chờ đồng bộ đi kèm, xe buýt thường chỉ cần có những tuyến đường đủ rộng, nghiên cứu bố trí làn đường riêng phía bên phải tuyến đường và sử dụng hệ thống nhà chờ, điểm dừng dọc tuyến. Hiện, thành phố có rất nhiều tuyến đường đủ rộng với 3 làn cùng chiều, đủ để bố trí một làn riêng cho xe buýt. Chỉ đạo của thành phố đã có, giờ đòi hỏi sự quyết tâm thực hiện để xe buýt sớm có làn đường dành riêng.

Tôi cho rằng, nếu chưa thể triển khai đồng loạt nhiều tuyến thì có thể chọn 1-2 tuyến để thí điểm trước khi rút kinh nghiệm nhân rộng trên nhiều tuyến khác, trong đó, cần ưu tiên khôi phục làn đường riêng trên trục đường từ Ngã Tư Sở - Nguyễn Trãi và kéo dài tới Hà Đông.

- Trân trọng cảm ơn ông về cuộc trao đổi!