Vốn đầu tư: Siết chặt quản lý, rót đúng chỗ

Làm tốt công tác đền bù, GPMB là yếu tố quan trọng để đẩy nhanh tiến độ đầu tư, giải ngân các dự án. Trong ảnh: Nút giao thông Thanh Xuân được đưa vào sử dụng. Ảnh: Bá Hoạt

Vẫn đầu tư dàn trải
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT), nhìn chung việc phân bổ vốn đầu tư phát triển thuộc nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) những tháng đầu năm của các bộ, ngành, địa phương được thực hiện theo đúng quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Nhưng vẫn còn tình trạng bố trí vốn dàn trải, thậm trí bố trí cả vốn cho các dự án chưa đủ thủ tục đầu tư và chưa thực sự tập trung cho các dự án hoàn thành. Với nguồn TPCP, một số địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch được giao như Thái Nguyên, Lào Cai, Nghệ An...

Theo tinh thần của Nghị quyết số 18/NQ-CP, Chỉ thị số 374/CT-TTg và các quyết định giao kế hoạch năm 2010, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương chủ động điều chuyển vốn các dự án giải ngân thấp sang dự án hoàn thành có khả năng giải ngân cao. Nhưng qua kiểm tra, số bộ, ngành, địa phương điều chuyển vốn giữa các dự án là khá thấp. Chỉ có Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn điều chuyển 85,4 tỷ đồng vốn NSNN kế hoạch năm 2010 của 30 dự án do Bộ quản lý để tập trung cho 11 dự án và 80 tỷ đồng vốn TPCP (cắt giảm vốn của 7 dự án để tăng vốn cho 7 dự án khác). 9/63 tỉnh, thành phố là Lai Châu, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hải Phòng, Quảng Trị, Bình Thuận, Bình Phước, Cao Bằng và TP Hồ Chí Minh cắt giảm 92 dự án sử dụng vốn NSNN, hoãn khởi công mới 1 dự án để bổ sung cho 97 dự án chuyển tiếp với tổng số vốn 401 tỷ đồng.

Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư phát triển 6 tháng đạt khoảng 53.040 tỷ đồng, bằng 42,3% kế hoạch; trong đó trung ương đạt 27,6%, địa phương 50% nhưng chủ yếu là vốn tạm ứng, chiếm 45% tổng số giải ngân và thanh toán khối lượng hoàn thành các dự án chuyển tiếp năm trước. Khối lượng hoàn thành các dự án, nhất là dự án mới, ở mức rất thấp. Bộ KH-ĐT cho rằng, nguyên nhân chủ yếu là do việc triển khai Nghị định 69/2009/CP liên quan đến giá đền bù, GPMB gây nhiều lúng túng cho chủ đầu tư do giá đền bù vượt xa so với dự toán ban đầu. Năng lực tài chính, kinh nghiệm, thiết bị và nhân lực của một số nhà thầu, tư vấn còn hạn chế, ảnh hưởng tới việc chuẩn bị đầu tư và tiến độ thực hiện dự án. Sự phối hợp giữa chủ đầu tư và địa phương chưa đồng bộ; năng lực quản lý của một số chủ đầu tư, ban quản lý dự án thiếu chuyên nghiệp.

Dự án xây dựng nông thôn mới tại xã Thụy Hương (huyện Chương Mỹ) đang được triển khai. Ảnh: Thái Hiền

Cần các giải pháp "tiếp sức"
Để đẩy nhanh tiến độ đầu tư và giải ngân vốn trong 6 tháng cuối năm, khắc phục tình trạng phải chuyển nguồn sang năm sau với số lượng vốn lớn như các năm vừa qua, Chính phủ tiếp tục rà soát để hoàn chỉnh các quy định về thủ tục phân cấp và quản lý đầu tư, đơn giản hóa thủ tục tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư. Bộ KH-ĐT đã nghiên cứu, xây dựng và trình Chính phủ cho ý kiến về Luật Đầu tư công. Nếu Luật Đầu tư công được Quốc hội thông qua, một mặt sẽ tạo ra hệ thống đồng bộ các luật về đầu tư phát triển, mặt khác khắc phục được tình trạng trì trệ và những tồn tại, hạn chế trong thực hiện quy hoạch, kế hoạch đầu tư phát triển cũng như trong quản lý để nâng cao hiệu quả đầu tư.

Nhằm bảo đảm bố trí vốn NSNN và TPCP tập trung, sớm đưa công trình vào sử dụng, Bộ KH-ĐT đã đề xuất Chính phủ thu hồi vốn kế hoạch năm 2010 của các bộ, ngành bố trí cho các dự án chưa đủ thủ tục hoặc đến ngày 30-6-2010 chưa phân bổ theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng. Đồng thời, Bộ tổng hợp số vốn cắt giảm và dự kiến phương án điều chuyển cho các dự án cấp bách khác hoặc các đơn vị khác để đẩy nhanh tiến độ đầu tư. Bộ cũng đề xuất Chính phủ đến hết ngày 30-9-2010, bộ, ngành, địa phương nào có khối lượng thực hiện và giải ngân vốn NSNN và TPCP kế hoạch năm 2010 dưới 60% kế hoạch, sẽ cắt giảm điều chuyển vốn cho nơi có khối lượng thực hiện trên 90%.

Đến hết ngày 31-1-2011, nơi nào không giải ngân hết số vốn kế hoạch sẽ thu hồi để phân bổ cho nhu cầu đầu tư cần thiết khác, không cho phép kéo dài như những năm trước. Các bộ, ngành, địa phương cần tăng cường kiểm tra, giám sát quá trình đầu tư, từ phân cấp về thẩm quyền quyết định dự án và cân đối vốn ở từng cấp. Quy hoạch và xây dựng kế hoạch đầu tư gắn với kế hoạch phát triển KT-XH của địa phương và cả nước. Riêng việc cấp phát vốn từ NSNN và TPCP, Bộ Tài chính cần rà soát các quy định về tạm ứng vốn trong năm kế hoạch, khắc phục tình trạng lợi dụng vốn vào mục đích khác.