Vì sao doanh nghiệp tư nhân yếu thế?

Một điều tra của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, 80% doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ và 80% trong số đó có vốn dưới 5 tỷ đồng. Một điều tra độc lập do Tổng cục Thống kê tiến hành cho thấy: Trong giai đoạn 2001-2009, tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của khu vực doanh nghiệp tư nhân tăng từ 4,4% lên 7,1%, chậm hơn so với doanh nghiệp nhà nước. TS Toán - Tài chính Vương Quân Hoàng cho rằng, trên thế giới có xu thế sáp nhập để hạn chế cạnh tranh, đồng thời làm lớn mạnh doanh nghiệp thì các doanh nghiệp nhỏ Việt Nam không kết lại thành mảng mà còn đi ngược lại. Khi doanh nghiệp lớn lên một tý là những người sáng lập lại muốn chia tách để sản xuất, kinh doanh riêng. Không chỉ chủ trương mà các chính sách cũng ghi rất rõ ràng các thành phần kinh tế bình đẳng trong hoạt động, song trên thực tế không hẳn như vậy. Doanh nghiệp tư nhân vẫn bị yếu thế so với doanh nghiệp nhà nước khi vay vốn, đặc biệt là vốn ưu đãi. Thường họ phải vay vốn của các ngân hàng thương mại với lãi suất cao hơn. Bên cạnh đó, việc thuê mặt bằng cũng không dễ dàng đã làm họ vuột mất cơ hội đầu tư. Rồi các thủ tục hành chính phiền hà, thói nhũng nhiễu của các công chức tha hóa cũng khiến doanh nghiệp gặp không ít khó khăn trong sản xuất, kinh doanh. Khi thành lập doanh nghiệp mới, các doanh nghiệp nhỏ ở Canađa không chỉ được miễn thuế trong 3 năm đầu mà trong thời gian đó, Chính phủ còn hỗ trợ mỗi doanh nhiệp 1 năm là 3.600 USD. Số tiền tuy không lớn so với trợ cấp thất nghiệp là 600 USD/người/tháng nhưng là nguồn kích thích doanh nghiệp. Nếu các doanh nghiệp ra đời có dự án mà các ngân hàng thẩm định thấy khả thi, họ sẵn sàng bỏ vốn cho vay, hay giới thiệu cho các quỹ đầu tư để phát triển dự án.

Theo các chuyên gia kinh tế, trong khi các tập đoàn nhà nước khó mà tạo ra đột phá cho nền kinh tế trong trung hạn vì cồng kềnh thì doanh nghiệp tư nhân lại có thể làm được bởi họ dễ dàng thay đổi công nghệ hay ra quyết định đầu tư. Chính vì vậy, cần phải tạo thuận lợi hơn nữa cho khu vực kinh tế tư nhân. Còn nếu không thì...