Vẫn còn nhiều vấn đề

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế về triển khai thí điểm việc thu thuế SDĐ PNN, Cục Thuế Hà Nội đã triển khai nhiều hoạt động nhằm hoàn thành nhiệm vụ được giao. Theo ông Nguyễn Hồng Thái, Trưởng phòng Quản lý các khoản thu từ đất (Cục Thuế Hà Nội), để thực hiện thành công đợt thí điểm này, tất cả các khâu, từ tuyên truyền, tập huấn, phát hành tờ khai, hướng dẫn kê khai, xử lý thông tin, lập bộ, tính thuế, công khai thuế đã được Cục Thuế, chi cục thuế các quận, huyện triển khai nhanh gọn. Trong tổng số 4.592 tờ khai phát ra, Cục Thuế Hà Nội đã thu về 4.550 tờ, đạt 99%. Qua việc kê khai, thu thập dữ liệu, Cục Thuế đã thống kê được diện tích kê khai thí điểm tăng 2% so với diện tích trên dữ liệu nhà đất, nắm rõ những hộ có biến động về diện tích và số tờ khai có thay đổi vị trí tính thuế. Đây là những dữ liệu cơ sở quan trọng, làm căn cứ cho việc lập bộ, tính thuế. Thực tế cho thấy, số thuế SDĐ PNN thí điểm ghi thu tăng 41% so với thuế nhà đất ghi thu, trong đó xã Minh Quang - Ba Vì (miền núi) giảm 13%, xã Đông Ngạc - Từ Liêm (ven đô): tăng bình quân 32,5%, phường Văn Miếu - quận Đống Đa (đô thị) tăng 46,5%; xã Vân Canh - Hoài Đức (nông thôn) tăng 181%.

Nhiều con đường mới mở đã tạo sự xáo trộn về vị trí tính thuế nhà đất. Ảnh: Linh Ngọc

Quá trình triển khai thí điểm Luật Thuế SDĐ PNN trên địa bàn gặp không ít khó khăn. Do đô thị hóa, nhiều con đường mới được mở ra, kéo theo sự xáo trộn về vị trí tính thuế nhà đất. Có nhiều hộ trước kia được tính thuế theo vị trí ở trong ngõ, ngách, nhưng nay ra mặt đường, nhưng thông tin này chưa được cập nhật kịp thời vào dữ liệu quản lý. Bên cạnh đó, do cách xác định vị trí thửa đất được tính thuế với cách xác định vị trí tại bảng giá đất của UBND TP hằng năm không đồng nhất, dẫn đến vướng mắc khi áp vị trí đất để xác định giá đất tính thuế. Ngoài ra, việc xác định diện tích chịu thuế cũng rất khó khăn, do phần diện tích đất sử dụng sai mục đích, diện tích lấn chiếm được giấy chứng nhận ghi là diện tích sử dụng chung nhưng thực tế người nộp thuế vẫn sử dụng vào mục đích riêng. Với nhà nhiều tầng, chung cư có nhiều hộ ở, theo quy định của Luật Thuế SDĐ PNN, để tính mức thuế của từng hộ, phải xác định được tổng diện tích đất xây dựng tòa nhà, diện tích tầng hầm, song trên thực tế quy định này rất khó thực hiện.

Cần lập cơ sở dữ liệu mới

Luật Thuế SDĐ PNN chi phối số đối tượng nộp thuế lớn, nên việc tuyên truyền đóng vai trò quan trọng. Thực tế này đòi hỏi ngành thuế phải đầu tư, xây dựng chương trình tuyên truyền cụ thể, phù hợp với từng đối tượng. Công tác chuẩn bị cơ sở dữ liệu, đăng ký và cấp mã số thuế (MST) gặp nhiều khó khăn, do khối lượng MST phải cấp lớn, trong khi một phần không nhỏ cư dân ở miền núi, nông thôn lại không có chứng minh thư nhân dân, trình độ không đồng đều... Để tạo thuận lợi cho việc cấp MST, Cục Thuế đã đề nghị gộp đăng ký thuế và tờ khai thuế theo một mẫu chung. Từ đó, căn cứ vào số thứ tự trên tờ khai thuế, cơ quan thuế sẽ tự gắn cho hộ gia đình một MST để quản lý.

Quá trình thí điểm cũng cho thấy, khả năng sử dụng cơ sở dữ liệu từ ứng dụng cũ của chính sách thuế nhà đất hiện hành cho việc lập bộ, tính thuế SDĐ PNN là không cao. Nguyên nhân do cơ sở dữ liệu của ứng dụng thuế nhà đất được lấy từ sổ bộ thuế được xây dựng từ những năm 1992. Hằng năm, các chi cục thuế đều chuyển sổ bộ năm cũ sang năm mới, nhưng không cập nhật các thông tin thay đổi. Bằng chứng là tỷ lệ tờ khai sử dụng dữ liệu của ứng dụng in ra phát cho người dân kê khai phải sửa chữa và thay mới nhiều (chiếm hơn 50%). Để triển khai Luật Thuế SDĐ PNN thành công, cần lập cơ sở dữ liệu mới, trên cơ sở tờ khai thuế SDĐ PNN do người nộp thuế kê khai mới, nhằm bảo đảm tính chính xác. Với việc xây dựng hạn mức tính thuế, cần có quy định cụ thể về trách nhiệm của UBND xã, phường trong việc phối hợp cùng với cơ quan thuế kiểm tra chất lượng kê khai. Với diện tích đất tính thuế, cần quy định cụ thể về trách nhiệm của ngành tài nguyên môi trường, UBND phường, xã trong việc phối hợp với ngành thuế xác định, xác nhận vào tờ khai, nhằm bảo đảm thu đúng, thu đủ tiền thuế đất của người dân.