Vẫn chuyện buông lỏng quản lý

Nhiều chi tiết sai thỏa thuận

Theo ghi nhận của chúng tôi, không gian, cảnh quan tổng thể của di tích chùa Trăm Gian dường như không thay đổi, nhưng chi tiết bên trong có sự thay đổi ít nhiều. Bước vào cổng chính, cảnh khách thập phương nhìn thấy là bãi đất trống với những ngổn ngang đất, đá, làm xấu không gian thoáng đãng, trang nghiêm vốn có của di tích. Trong sân nhà Tiền Đường, ngay bên trái là khu vườn tháp mới được tu sửa, gồm 6 tháp, trong đó có 2 tháp đã "nhuốm màu thời gian", 4 tháp khá mới. Hệ thống tường bao xung quanh vườn tháp vừa được xây dựng. Nhà Ni nằm ở khu vực sau cùng cũng đang trong quá trình hoàn thiện, gồm 6 gian nhà cấp bốn xây mới gần như hoàn toàn, rộng hơn nhà cũ, ngói tươi đỏ, công trình vệ sinh khép kín… Riêng xưởng gỗ tồn tại nhiều năm phía cổng phụ chùa Trăm Gian đang được di dời. Phía trước xưởng gỗ, hàng quán vẫn hoạt động nhộn nhịp…

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, trận mưa bão ngày 21-9-2014 làm cây trám đen, đường kính 1m đổ vào khu vườn tháp khiến một đoạn tường phía trước bị đổ, hai tháp hư hỏng nặng, một tháp và hương án hư hại nhẹ, nền bị vỡ, mục nát. Cùng thời gian này, cấu kiện hoành, rui, xà gỗ của mái nhà Ni bị mối mọt, không bảo đảm an toàn. Bởi vậy, ngày 31-10-2014, UBND huyện Chương Mỹ đã có Tờ trình số 249 gửi Sở VH,TT&DL Hà Nội (nay là Sở VH&TT) xin tu bổ cấp thiết hạng mục vườn tháp và mái nhà Ni thuộc chùa Trăm Gian. Do tính cấp thiết của vụ việc, Sở VH&TT Hà Nội đã có Tờ trình số 3847, ngày 14-11-2014 gửi UBND TP Hà Nội xin ý kiến tu sửa hai tháp hư hỏng nặng, hương án và hai tháp hư hại nhẹ, xây phần tường bao bị đổ, lát nền bằng gạch đá Thanh Hóa, mạch chữ công ở khu vườn tháp; hạ giải ngói, bờ nóc, bờ chảy, rui, hoành, thay mới một số rui và hoành bị mối mọt không bảo đảm, lợp ngói phục chế theo thể thức cũ của nhà Ni. Tại Văn bản 8023/VP-VX, ngày 24-11-2014, UBND TP Hà Nội giao cho Sở VH&TT hướng dẫn huyện Chương Mỹ thực hiện tu sửa cấp thiết hạng mục vườn tháp và mái nhà Ni theo đúng quy định của Luật Di sản. Trên tinh thần đó, Sở VH&TT Hà Nội ủy quyền cho UBND huyện Chương Mỹ thành lập và trực tiếp quản lý tổ tu sửa cấp thiết di tích; đồng thời cử cán bộ Ban quản lý di tích danh thắng Hà Nội tham gia vào tổ tu sửa (Văn bản số 4170 ngày 15-12-2014 của Sở VH&TT). Sau khi hoàn thiện các thủ tục, cuối tháng 12-2014, UBND huyện Chương Mỹ đã thành lập tổ tu sửa cấp thiết gồm 11 thành viên, do Phó Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Chương Mỹ Trịnh Văn Ban là Tổ trưởng, Tổ phó là Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Phương Tống Bá Lương và sư trụ trì chùa Trăm Gian.

Như vậy, về mặt quy trình, thủ tục, các đơn vị liên quan đã thực hiện đầy đủ, chặt chẽ, nhưng trên thực tế việc tu sửa hạng mục nhà Ni và vườn tháp ở chùa Trăm Gian có nhiều chi tiết không đúng như thỏa thuận. Đó là việc xây mới toàn bộ tường bao xung quanh vườn tháp, gạch lát nền vườn tháp không phải là gạch đá Thanh Hóa; xây lại tường, mở rộng lòng nhà, xây nhà vệ sinh bên trong và nâng thêm hai bậc nhà Ni…

Sớm tìm giải pháp khắc phục

Giải thích về việc tu sửa chưa đúng với thỏa thuận, sư trụ trì chùa Trăm Gian Thích Đàm Khoa cho biết: Chùa Trăm Gian rất đông du khách thập phương về vãng cảnh, lễ chùa nên nhà chùa mở rộng và "làm đẹp" nhà Ni để khách có nơi nghỉ ngơi tốt hơn. Khi hạ giải, các cấu kiện của mái nhà Ni hỏng nhiều, tường bị mủn, nhà chùa không còn cách nào khác là phải thay thế để bảo đảm an toàn cho khách. Còn vườn tháp trước đây thiếu sự cân đối do cái to, cái nhỏ nên trong đợt tu sửa này, nhà chùa xây lại 3 tháp, ốp lại một tháp cho cân đối… "Tôi thừa nhận việc tu bổ một số chi tiết không đúng thỏa thuận là lỗi do tôi, tôi sẽ nhận trách nhiệm", sư Thích Đàm Khoa nói. Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Phương Nguyễn Thị Minh cũng thẳng thắn nhận trách nhiệm: Ngay sau khi nhận nhiệm vụ thay anh Tống Bá Lương (Phó Chủ tịch cũ xã Tiên Phương), tháng 7-2015, tôi đã đi thăm chùa và thấy nhà chùa tu sửa một số hạng mục. Sau những đợt khảo sát cụ thể hơn, tôi thừa nhận việc tu bổ hạng mục vườn tháp, nhà Ni có một số sai phạm, nhưng chưa kịp thời có biện pháp xử lý. Trao đổi với chúng tôi, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Chương Mỹ Đinh Mạnh Hùng cho biết, huyện đã chỉ đạo các đơn vị liên quan tiến hành kiểm tra, rà soát lại các hạng mục mới tu sửa để tìm giải pháp khắc phục và báo cáo các cơ quan chức năng trong thời gian sớm nhất. Xưởng gỗ và các yếu tố làm ảnh hưởng đến mỹ quan di tích cũng sẽ sớm được xử lý.

Một lần nữa để xảy ra những vi phạm nói trên đã cho thấy các cơ quan quản lý, trực tiếp là các phòng chức năng của huyện Chương Mỹ và xã Tiên Phương đã buông lỏng quản lý; thực hiện chưa nghiêm việc giám sát quá trình thi công, tu sửa các hạng mục của chùa Trăm Gian dù bài học từ vụ việc tu sửa nhà Tổ, gác Khánh ở chùa Trăm Gian năm 2012 vẫn còn đó. Hy vọng các cơ quan chức năng sớm tìm ra giải pháp khắc phục, tháo gỡ, trả lại cho di tích đặc biệt này những giá trị vốn có.