Tuân thủ luật pháp quốc tế để giải quyết vấn đề Biển Đông trong hòa bình

Mới đây, trong phiên điều trần tại Quốc hội Mỹ, cựu chỉ huy lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương Dennis Blair cho rằng, Trung Quốc đã trở nên xa dần các nước láng giềng bằng các hành động đi ngược lại với các quy định của pháp luật quốc tế ở Biển Đông. Tờ Nikkei Asian Review cũng vừa dẫn bình luận của Nghị sĩ Quốc hội Malaysia Chin Tong Liew và Giáo sư Wing Thye Woo, Đại học California, Đại học Phúc Đán, Thượng Hải và Viện Khoa học xã hội Trung Quốc ngày 16-7 nhận định: Phán quyết của Tòa trọng tài là một bước ngoặt quan trọng đối với luật pháp quốc tế.

Về vấn đề này, Tiến sĩ Greg Raymond, Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc phòng (Trường Coral Bell về các vấn đề Châu Á - Thái Bình Dương, Đại học Quốc gia Australia) khẳng định: Phán quyết của Tòa trọng tài mang tính lịch sử bởi lẽ đây là lần đầu tiên "đường lưỡi bò" - kể từ khi chính quyền Trung Quốc đưa ra - được xem xét dưới góc độ pháp lý. Tòa trọng tài cho rằng, khi Trung Quốc là một thành viên của UNCLOS, bất kỳ yêu sách lịch sử nào nước này có thể có nhờ sự tiếp cận của các ngư dân hoặc tiếp cận có định kỳ qua nhiều năm, đều không được công nhận. Vì thế, đây là một phán quyết pháp lý quan trọng. Nó có nghĩa là bất kỳ yêu sách nào của Trung Quốc nhằm khai thác các tài nguyên trong "đường lưỡi bò" đều không được luật pháp quốc tế ủng hộ.

Theo Giáo sư Evelyn Goh thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc phòng (Đại học Quốc gia Australia), sự căng thẳng giữa các bên liên quan tới phán quyết của Tòa trọng tài sẽ là yếu tố đe dọa tới khả năng phát triển kinh tế, sự thịnh vượng chung của khu vực. Trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao Á - Âu (ASEM) diễn ra ở Mông Cổ vừa qua, Thủ tướng Nhật Bản S.Abe đã phát biểu: "Tôi mạnh mẽ kêu gọi các bên tranh chấp ở Biển Đông tuân thủ kết quả phán quyết, để vấn đề Biển Đông được giải quyết một cách hòa bình".