Tứ Liên - mùa quất Tết

Khách đặt mua phần lớn là người muốn tự chọn cho nhà mình một cây quất đẹp, bền, mua ngay tại vườn. Một số người đi tìm mua cây cảnh cho cơ quan, đơn vị và thi thoảng có cả người tìm vườn quất đẹp để mua lại cả vườn, rồi gọi người bán lẻ.

Tại khu vườn rộng hơn 500m2 của anh Bùi Đức Tuấn (số 11, tổ 23, cụm 7, phường Tứ Liên) không ít người đã phải trầm trồ trước những cây quất bề thế, dáng khỏe, đẹp với tán lá xanh tốt, quả lúc lỉu xen lẫn những bông hoa trắng ngần, cho thấy chúng được trồng và chăm sóc rất cẩn thận, công phu. Tuấn cho biết, anh theo nghề trồng quất cảnh đã được hơn 20 năm. Năm nào cũng vậy, khoảng đầu tháng Chạp là khách đã tới vườn của anh để "săn lùng" những cây thế dáng đẹp mà họ ưa thích. Khách chỉ cần chọn cây xong là anh đánh gốc, đưa vào chậu và cho người chở tới tận nhà, đồng thời giúp họ chăm sóc, bảo hành cây không bị héo, bị chết cho tới rằm tháng Giêng. Sau Tết, Tuấn lại đến tận nhà khách hàng để mua lại những gốc quất đẹp mang về vườn trồng lại, chăm sóc cho năm sau… Chuẩn bị cho Xuân Nhâm Thìn 2012, Tuấn có 4 vườn quất với gần một ngàn cây, có những cây to, nhiều tầng tán, phải 5 - 6 người khiêng mới xuể, trị giá tới hơn chục triệu đồng, nhưng cây nhỏ cỡ vài trăm ngàn đồng cũng có. Tuấn rất say sưa với khoảng gần 30 cây quất "hàng khủng" của mình và cảm thấy tự hào về những cây đẹp có dáng thế tam đa, ngũ phúc, mẫu - tử, huynh - đệ, phụ - tử… mà cả năm anh đã dày công chăm bón.

- Chơi quất cảnh là cả niềm đam mê - Đức Tuấn khẳng định, - Không phải ngẫu nhiên mà người ta sẵn sàng bỏ ra cả chục triệu đồng để mua một cây quất thế. Những cây quất có giá cao như vậy không chỉ rất đẹp về dáng, hoa, quả, lộc… mà còn tạo nên sự ấm cúng, sang trọng cho ngôi nhà của chủ nhân, có giá trị tâm linh. Không ít người hy vọng cây quất ngày Tết sẽ tạo phúc, đem lộc tới cho cả gia đình. Chính vì vậy có những cây có dáng thế đẹp như ngũ phúc, tam đa sẽ rất được người sành chơi cây cảnh săn tìm.

Trồng quất cảnh rất công phu. Muốn cây quất đẹp nhất vào dịp Tết, người trồng phải chăm chút cây, nghe ngóng thời tiết để chăm sóc đúng kỹ thuật. Theo kinh nghiệm của những người trồng quất lâu năm, quả quất phải đợi hết gân xanh thì mới bón phân thúc hồi lá, ra hoa và lộc. Lúc đó quất mới đẹp, có đủ hoa, lộc, quả. Nếu quả không hết gân xanh thì lá sẽ vàng theo quả và rụng, không ra lộc được. Thời tiết cũng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng quất, nếu mưa nhiều thì rễ thừa nước, cây sẽ kém phát triển. Trời mưa to có khi phải lấy áo mưa che cho từng gốc quất... Theo ông Trần Ngọc Cự, Phó Chủ tịch Hội Nông dân phường Tứ Liên (ở số 2, tổ 14, cụm 3, Tứ Liên, Tây Hồ), thì việc phun thuốc BVTV đúng lúc, đúng cách cũng là một biện pháp cần thiết giữ cho cây quất đẹp và bền để chơi Tết. Khi vườn quất nhiễm muội đỏ, sâu vẽ bùa thì phải dùng loại thuốc BVTV đặc chủng, giữ cho cây không bị quăn lá. Phân bón lá cần phải dùng đúng lúc, đủ lượng thì mới có được những cây quất cảnh đẹp cho ngày Tết…

Cũng theo ông Cự, Tứ Liên là nơi có đất phù sa sông Hồng, thổ nhưỡng tốt cho nghề trồng cây cảnh và có lẽ vì vậy mà "quất cảnh Tứ Liên" có thương hiệu chẳng kém gì "đào Nhật Tân". Tuy nhiên, với tốc độ đô thị hóa nhanh, phường Tứ Liên hiện còn rất ít diện tích đất nông nghiệp (khoảng gần 12%) và cây quất vẫn là một cây chủ lực. Cả phường hiện có khoảng 400 hộ trồng quất với diện tích gần 11ha. Từ năm 2005 tới 2008, việc trồng quất cảnh đã đem lại thu nhập cao cho người dân Tứ Liên, giúp nhiều hộ vượt khó, thoát nghèo và không ít hộ giàu lên nhờ quất cảnh. Tuy nhiên, từ năm 2009 tới nay các chi phí đầu vào (đổ đất, mua giống, thuốc BVTV, phân bón…) cao, trong khi khó có thể tăng giá bán nên dân Tứ Liên không thu lãi nhiều được như trước. Dân Tứ Liên chủ yếu bán quất tại vườn. Thương lái thường vào xem rồi ngã giá mua buôn tới vài trăm triệu đồng/vườn. Sau đó họ gọi khách vào bán lẻ. Sát Tết còn những cây chưa bán được họ mới đánh nốt đem ra chợ bán với giá rẻ hơn. Khách vào vườn mua đông nhất thường từ 23 đến 28 tháng Chạp và những cây quất đẹp rất nhanh có chủ mới…

- Tứ Liên là vùng trồng quất đã có tiếng, nhưng đến nay vẫn chưa có quy hoạch rõ ràng - ông Trần Ngọc Cự khẳng định - Điều quan trọng là người dân cần có đất sản xuất nông nghiệp, tuy không nhiều nhưng phải ổn định để yên tâm sản xuất, bảo tồn và phát triển vùng quất Tứ Liên, tạo ra một làng nghề truyền thống có thương hiệu lâu năm cho Hà Nội. Thành phố cũng cần quan tâm đầu tư phát triển hạ tầng cho Tứ Liên vì giao thông và hạ tầng xã hội ở vùng trồng quất này còn yếu kém, đường sá gồ ghề, bụi bẩn, nhà cửa xây dựng nhấp nhô chẳng khác gì "Làng trong phố" vậy…