Trồng rau an toàn trên đồng đất Ba Vì, tiềm năng lớn đang "ngủ yên"

Được biết, mô hình trồng rau hữu cơ an toàn được thực hiện tại xã Vân Hòa với sự tham gia ban đầu của hơn 30 hộ dân từ năm 2013 đến nay đã phát huy hiệu quả và cho thấy đây là hướng đi đúng. Điển hình như cây su hào trồng theo mô hình, cho năng suất từ 600-700 kg/sào Bắc Bộ, giúp nông dân có lãi trên 4,6 triệu đồng/sào. Hay tại thôn Đan Thê, xã Sơn Đà, với lợi thế nằm ven Sông Đà, được biết đến là nơi có loại dưa chuột ngon có tiếng. Dưa chuột ở Đan Thê được trồng vào 2 vụ chính là xuân hè và đông, sau khoảng một tháng chăm sóc là cho thu hoạch lứa quả đầu tiên.

Ông Nguyễn Quang Thắng - Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Đà cho biết, mỗi sào dưa chuột ở Đan Thê cho thu hoạch bình quân 3-3,5 tấn, song nếu chăm sóc tốt, đúng kỹ thuật, năng suất có thể đạt 4 tấn/sào. Thường vào đầu vụ, giá dưa khoảng 8.000-12.000 đồng/kg, cuối vụ là 6.000 đồng/kg. Trừ chi phí, mỗi sào dưa cũng cho thu nhập khoảng 3-4 triệu đồng, cao hơn nhiều so với cấy lúa. Nhờ có dưa chuột, nhiều hộ dân trên địa bàn xã đã có thu nhập ổn định và vươn lên thoát nghèo. Trở thành một trong những cây trồng chủ lực tại địa phương, hiện thôn Đan Thê có trên 40ha trồng dưa chuột, cung cấp ra thị trường lượng quả tươi khá lớn. Dưa chuột Đan Thê có tiếng là ngon, giòn, lại an toàn do không sử dụng thuốc trừ sâu nên rất được người tiêu dùng trên địa bàn cũng như các địa phương lân cận ưa chuộng. Hiện nay, nhiều hộ dân mong muốn được mở rộng diện tích trồng dưa chuột, song khó khăn là đầu ra chưa ổn định, vẫn phụ thuộc vào thương lái. Do đó, mong muốn của người Đan Thê nói riêng và xã Sơn Đà nói chung là sớm có quy hoạch sản xuất bài bản gắn với tìm đầu ra cho sản phẩm để sản xuất phát triển bền vững, hiệu quả, nâng cao đời sống người dân.

Được đánh giá có nhiều ưu điểm nổi trội, RAT ở Ba Vì được trồng hoàn toàn theo phương thức tự nhiên như dùng phân hữu cơ để chăm sóc, diệt cỏ, thậm chí thuốc trừ sâu cũng được sản xuất từ thực vật và không dùng thuốc bảo vệ thực vật. Đối với các mô hình rau hữu cơ, các hộ tham gia cũng phải cam kết thực hiện đúng quy trình kỹ thuật như sử dụng nguồn đất và nước được kiểm định đạt yêu cầu, có hàng rào bằng cỏ voi để ngăn chặn sự nhiễm bẩn từ bên ngoài vào… Hiệu quả là vậy, nhưng theo ông Nguyễn Đình Dần, Trưởng phòng Kinh tế huyện Ba Vì, để có thể nhân rộng mô hình trên lại là điều không dễ. Điều cốt lõi để phát triển mô hình trồng RAT, rau hữu cơ tại Ba Vì hiện nay không chỉ là vấn đề khoa học kỹ thuật mà còn nằm ở sự liên kết giữa bốn nhà: Nhà nông, nhà khoa học, nhà phân phối và Nhà nước. Đặc biệt là cơ sở pháp lý phải thực sự rõ ràng. Do đó, để tạo thuận lợi cho việc sản xuất và tiêu thụ rau hữu cơ cần phải gắn kết doanh nghiệp với cộng đồng dân cư, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm và Nhà nước cần phải đứng ra giữ vai trò điều phối.

Còn theo ông Nguyễn Duy Hồng, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật Hà Nội, quy trình trồng rau hữu cơ an toàn đang thực hiện ở thành phố hiện nay được đánh giá có nhiều ưu điểm nổi trội, được kỳ vọng sẽ lấy lại niềm tin của người tiêu dùng. Mỗi huyện, thị xã có một đặc điểm, một thế mạnh khác nhau nhưng đối với Ba Vì là vùng du lịch trọng điểm của Hà Nội, có không khí sạch, môi trường tốt là điều kiện thuận lợi để phát triển RAT nói chung và các loại rau rừng đặc sản nói riêng. Đối với 7 xã miền núi, diện tích vườn tạp lớn, nếu chuyển sang chuyên canh các vùng rau rừng trở thành một nguồn thu không nhỏ cho nông dân. Tuy nhiên, rau rừng, rau hữu cơ, RAT của Ba Vì hiện vẫn chưa có thương hiệu do cách thức triển khai tổ chức sản xuất vẫn còn tự phát, manh mún, đầu ra sản phẩm khó khăn dù nhu cầu rất lớn.