Tìm người mà trao giải

Có nơi hoan hỉ vì nhiều giải cao, có cuộc chỉ chọn được đại diện cho giải nhì. Lại có tác phẩm có tiếng vang trong giới nghề nghiệp, được bạn đọc biết tới nhưng trên bàn thảo luận của Hội đồng Chung khảo lại vẫn còn có ý kiến băn khoăn. Và cứ tưởng thơ ca lặp lại kịch bản "nhiều năm không có giải" thì năm nay lại bội thu ở cả hai hội đồng quan trọng là Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam và Giải thưởng Liên hiệp VHNT Việt Nam.

Ấy là một vài nét điểm qua các giải thưởng. Song có một điều chung nhất mà mọi người cùng quan tâm ấy là giải thưởng có bỏ sót những tác phẩm chất lượng không? Và có thực hiện được sứ mệnh phát hiện, cổ vũ tài năng mới không?

Một trong hai giải cao nhất của Giải thưởng Liên hiệp VHNT Việt Nam 2011 là tập thơ "Giải mã" của nhà thơ Nguyễn Minh Khiêm (Hội VHNT Thanh Hóa). Tập thơ được các nhà chuyên môn đánh giá là có nhiều tìm tòi về ý tưởng và thủ pháp ngôn từ. Chợt nhớ đến nhận định của nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch UB toàn quốc Liên hiệp Các hội VHNT Việt Nam: Trong các giải cao, thấy rõ sự vươn lên về chất lượng của hội viên Hội VHNT địa phương và khoảng cách giữa tác phẩm của Hội VHNT ở địa phương với các hội chuyên ngành TƯ không xa nhau là mấy.

Đặc biệt Nguyễn Bình, cây bút 10 tuổi (với tiểu thuyết "Cuộc chiến trên hành tinh Fantom") cũng được nhận Bằng khen của UB toàn quốc Liên hiệp Các hội VHNT Việt Nam. Theo ý kiến của nhà thơ Hữu Thỉnh thì với cơ chế xơ cứng, nhiều thủ tục của Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, những tài năng trẻ như Nguyễn Bình khó lòng mà tiếp cận được với các giải. Bên cạnh đó, cũng có 11 tác giả được ghi nhận với giải Tác giả Trẻ như Khúc Hồng Thiện với tập thơ "Chênh chao tích chèo", Võ Mạnh Hảo với tập thơ "Dậy muộn", Kim Oanh với tác phẩm múa "Say xuân"…

Giải thơ lục bát của Tạp chí Văn nghệ quân đội vừa công bố, tuy không có giải nhất nhưng lại góp phần phát hiện, động viên một gương mặt mới là nhà thơ Vũ Thiên Kiều ở Kiên Giang (giải nhì).

Giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội sẽ có kỳ họp cuối cùng vào áp Tết và kết quả sẽ được công bố đầu năm mới Nhâm Thìn. Như chia sẻ ban đầu của nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên (Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội) thì giải sẽ có những yếu tố mới, bất ngờ. Cũng mong là với uy tín vốn có, yếu tố mới, bất ngờ của Giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội sẽ đồng nghĩa với tác phẩm chất lượng cao.

Mùa lại mùa, có lẽ không phải chỉ có các tác giả mà chính là bạn đọc và các hội đồng giải thưởng mới là những người khát khao tìm được những đại diện xuất sắc, mới mẻ để tôn vinh. Và có lẽ tư duy thích hợp của giải thưởng là tìm người mà trao chứ không chỉ ngồi đợi tác phẩm để xét. Không làm được điều đó, giải trở nên khổ sở và nặng nề làm sao!