Thực phẩm online tiềm ẩn nhiều nguy hại

Tiêu thụ thực phẩm "tự sản xuất" trên facebook

Đến giờ ăn nhưng chị Nguyễn Thị Thương, nhân viên văn phòng tại quận 1, TP Hồ Chí Minh không muốn rời bàn làm việc. Chị quyết định lên mạng facebook của một người quen để đặt một phần bún đậu mắm tôm cho bữa trưa. Và sau 30 phút một phần bún đậu đã có trên bàn làm việc của chị. Chị Thương cho biết: "Món bún này có tiếng, bạn bè dùng nhiều trên facebook nên tôi hoàn toàn tin tưởng về chất lượng". Không riêng chị Thương mà ngày càng nhiều bạn trẻ sử dụng thực phẩm online trên facebook hay các trang web trực tuyến. Chúng tôi thấy các trang lập lên để bán hàng thực phẩm chiếm số lượng đông đảo.

Truy cập vào trang facebook có tên Thức ăn đêm, chúng tôi ghi nhận trang này cung cấp hơn 30 món ăn gồm cơm chiên, bún xào, mì xào và các món ăn kèm như cá sốt, gà chiên đều gán thông điệp "nhà tự làm". Khách hàng chỉ việc để lại tin nhắn để đặt hàng ăn. Dù mới thành lập cuối năm 2014, nhà hàng online này có hơn 2.000 người theo dõi và chủ facebook liên tục khoe số lượng khách đặt hàng hơn 300 suất ăn mỗi ngày. Không chỉ khoe thực phẩm tự chế biến mà trang facebook còn cho thông tin nguồn rau tự trồng, thịt, cá thì đặt mua ở địa chỉ tin cậy để thuyết phục người dùng lựa chọn. Thực phẩm online mang đến người tiêu dùng sự tin tưởng và tiện lợi nhưng về độ an toàn vệ sinh thì chưa có một cơ quan nào đứng ra kiểm chứng. Do đó, nhiều trường hợp khách hàng đã phải vỡ lẽ vì mua thức ăn online. Hơn 2 tháng ăn sáng bằng món bún thịt nướng đặt trên facebook, anh Huỳnh Văn Tâm ở quận 2, TP Hồ Chí Minh mới có dịp trực tiếp đến cơ sở chế biến để đặt vấn đề phân phối hàng cho quán cà phê anh quản lý. Nhưng khi dò theo địa điểm nhà cung cấp anh Tâm mới vỡ lẽ "Bún được nấu ngay trong chung cư cũ kỹ, ẩm thấp. Từng hộp bún bị đặt dưới nền nhà, nắp hộp mở bung mà không hề có gì che chắn, xung quanh thì ruồi con đậu, con bay. Lúc đó mình mới sợ, bỏ hẳn hàng ăn online".

Theo chuyên gia ẩm thực Võ Quốc -Tổng Biên tập Tạp chí Món ngon thì việc sản xuất thực phẩm theo quy mô nhỏ hộ gia đình vẫn có thể bảo đảm được vấn đề vệ sinh. Tuy nhiên, khi sản xuất với số lượng lớn để cung cấp cho khách hàng thì đây là mối nguy cơ tiềm ẩn mất ATVSTP. Ông Võ Quốc phân tích: Cuốn 50 chả giò bán chỉ mất khoảng 1 tiếng thì lượng thịt sống, đồ trộn trong nhiệt độ thường vẫn tươi. Nhưng khi cuốn 100 cuốn, 200 cuốn, 300 cuốn phục vụ khách thì thời gian phải mất tới 1 buổi mà sản xuất ở nhiệt độ thường thì không bảo đảm được an toàn vệ sinh. Trường hợp này bếp phải có máy lạnh, nhiệt độ phòng phải đạt tối thiểu 17-18oC".

Việc thực phẩm không được kiểm định nhưng vẫn bán tràn lan trên mạng gây ra không ít lo ngại cho người tiêu dùng. Ông Huỳnh Lê Thái Hòa - Chi cục trưởng Chi cục VSATTP TP Hồ Chí Minh nhận định, nhóm thức ăn online được xếp vào nhóm thức ăn trôi nổi không nguồn gốc trên thị trường. Nhóm thức ăn này tiềm ẩn những nguy cơ về mặt vệ sinh, vật lý. Đầu tiên, thực phẩm có khả năng nhiễm vi sinh do quá trình chế biến không đủ điều kiện theo quy định, nên bị nhiễm từ môi trường bên ngoài vào. Ngoài ra, thực phẩm nhiễm hóa chất, sử dụng các hóa chất không nằm trong danh mục Bộ Y tế cho phép, hoặc có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

Cơ quan nào sẽ kiểm tra, xử lý

Trào lưu bán thực phẩm online du nhập ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh từ nhiều năm nay, nhưng cho đến thời điểm này các cơ sở kinh doanh online chưa trải qua bất kỳ cuộc kiểm tra nào về vấn đề an toàn thực phẩm. Bà Nguyễn Thị Huỳnh Mai - Phó Chi cục trưởng Chi cục VSATTP TP Hồ Chí Minh cho biết: Việc quản lý thực phẩm online liên quan đến hai sở, thứ nhất thuộc về Sở Thông tin truyền thông, thứ 2 là thuộc Sở Công thương về vấn đề kinh doanh và quản lý chất lượng hàng hóa theo Thông tư liên tịch 13 cũng như quy định của pháp luật giao cho ngành công thương quản lý về thị trường.

Theo quy định mới nhất của Bộ Công thương, từ ngày 20-1-2015 mọi hoạt động kinh doanh qua mạng sẽ phải kê khai thông tin và đóng thuế. Do đó, cơ sở kinh doanh phải cung cấp thông tin gồm: Tên, trụ sở thương nhân, tổ chức hoặc tên, địa chỉ thường trú cá nhân cùng các chứng thực đăng ký kinh doanh của cá nhân. Tuy nhiên, do nhiều trở ngại trong việc xác định các cơ sở kinh doanh online nên cho đến thời điểm này, Sở Công thương vẫn chưa thể triển khai việc quản lý kinh doanh qua mạng nói chung và quản lý kinh doanh thực phẩm trên mạng facebook nói riêng.

Theo quan điểm của Chi cục trưởng Chi cục VSATTP TP Hồ Chí Minh Huỳnh Lê Thái Hòa, để bảo đảm được an toàn thực phẩm hằng ngày người tiêu dùng cần phải tự bảo vệ mình. "Họ nên thay đổi thói quen tiêu dùng, học cách chọn những sản phẩm có nhãn mác đầy đủ được sản xuất ở những cơ sở có thương hiệu lâu năm. Các sản phẩm này phải được bày bán ở nơi có đủ điều kiện bảo quản như siêu thị, cửa hàng tiện ích. Có như vậy mới bảo đảm vấn đề VSATTP" - ông Huỳnh Lê Thái Hòa nhấn mạnh. Cũng vấn đề này, bác sĩ Nguyễn Thị Hoa - Trưởng khoa Dinh dưỡng Bệnh viện quốc tế Thành Đô khuyến cáo người tiêu dùng khi lựa chọn thực phẩm online cần phải biết quy trình bảo quản và vận chuyển thức ăn an toàn. Sản phẩm có thông tin thành phần dinh dưỡng và chất bảo quản, hạn sử dụng rõ ràng. Cuối cùng mới theo những thông tin trên thị trường và tự mình kiểm chứng.