Thực hư việc nhập 9 tấn chất salbutamol, chỉ sử dụng đúng mục đích 10kg

Thời gian gần đây, một số báo đã đăng tải thông tin về hoạt chất salbutamol (chất tạo nạc), theo đó, các báo trích dẫn: “Ông Nguyễn Văn Việt, Chánh thanh tra Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, theo số liệu của Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (C49)-Bộ Công an, trong năm 2015 đã có trên 20 doanh nghiệp tham gia nhập khẩu 9.140kg salbutamol về Việt Nam; trong đó, khoảng 3 tấn đang được lưu giữ trong kho của các doanh nghiệp, trên 6 tấn đã được bán ra thị trường nhưng chỉ có 10kg được sử dụng đúng quy định".

Không có cơ sở

Tuy nhiên, tối ngày 24/3, Bộ Y tế đã chính thức lên tiếng trước những thông tin trên. “Những thông tin trên là chưa chính xác”, Cơ quan quản lý này khẳng định.

Để chứng minh cho khẳng định trên, Bộ Y tế cung cấp số liệu: Năm 2015 các doanh nghiệp dược nhập về Việt Nam 5.215kg, năm 2014 nhập 3.876kg, (chứ không phải mỗi năm Bộ Y tế cho nhập 9.140kg salbutamol) và số liệu “chỉ 10kg được sử dụng đúng quy định” như thông tin đã đăng tải là hoàn toàn không có cơ sở.

Cơ quan quản lý này cho biết, đối với lĩnh vực y tế, salbutamol là hoạt chất được sử dụng làm thuốc điều trị từ nhiều năm nay. Các thuốc thành phẩm chứa hoạt chất salbutamol được sử dụng trong ngành y tế chủ yếu trong khoa hô hấp với các chỉ định thăm dò chức năng hô hấp, điều trị cơn hen, ngăn cơn co thắt phế quản do gắng sức, điều trị tắc nghẽn đường dẫn khí hồi phục được, điều trị cơn hen nặng, cơn hen ác tính, viêm phế quản mạn tính, giãn phế nang. Nguyên liệu salbutamol, thuốc chứa salbutamol rất cần thiết cho công tác điều trị, được sử dụng trong ngành y tế, tuy nhiên chưa được đưa vào danh mục thuốc phải kiểm soát đặc biệt. Vì vậy việc nhập khẩu nguyên liệu salbutamol làm thuốc được ngành y tế thực hiện theo Thông tư 47 ngày 29/12/2010 của Bộ Y tế.

Theo quy định của thông tư này, trừ các chất phải kiểm soát đặc biệt (là các chất gây nghiện, hướng tâm thần, tiền chất và chất phóng xạ) thì các nguyên liệu làm thuốc khác (trong đó có salbutamol) được xem xét số lượng nhập khẩu trên cơ sở đề nghị của doanh nghiệp sản xuất thuốc, nhập khẩu nguyên liệu làm thuốc, với mục tiêu đảm bảo tính linh hoạt và chủ động trong sản xuất thuốc phục vụ nhu cầu chữa bệnh cho người dân.

Đối với lĩnh vực chăn nuôi, ngày 4/9/2014 Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn mới ban hành Thông tư số 28 về danh mục hóa chất, kháng sinh cấm nhập khẩu, sản xuất, sử dụng trong chăn nuôi gia súc, gia cầm tại Việt Nam, trong đó có salbutamol.

“Thông tư này Bộ Y tế không được tham khảo ý kiến cũng như không nhận được từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khi ban hành để phối hợp quản lý. Tuy nhiên, ngay khi các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin về việc nguyên liệu salbutamol có khả năng bị sử dụng sai mục đích trong chăn nuôi, Bộ Y tế đã tích cực thực hiện các biện pháp để kiểm soát việc lạm dụng, sử dụng sai mục đích. Nỗ lực triển khai công tác rà soát, kiểm tra, kiểm soát và chấn chỉnh công tác quản lý đã thu được những kết quả tích cực được Ban chỉ đạo 389 ghi nhận”, Bộ Y tế nhấn mạnh.

Bộ Y tế đã đề xuất đưa salbutamol vào danh mục thuốc phải kiểm soát đặc biệt

Cụ thể ngày 20/11/2015 Cục Quản lý Dược -Bộ Y tế đã có văn bản thông báo đến các cơ sở nhập khẩu, các sở y tế, Tổng cục Hải quan về việc tạm ngừng nhập khẩu nguyên liệu salbutamol, chủ động và phối hợp chặt chẽ với Cục cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường-C49, để thanh tra, kiểm tra toàn bộ các công ty dược nhập khẩu nguyên liệu salbutamol.

Tiếp đến, Bộ Y tế đã triển khai công tác hậu kiểm các cơ sở nhập khẩu salbutamol (10 cơ sở, trong đó Cục Quản lý Dược phối hợp với C49 tiến hành kiểm tra tại 6 cơ sở) trong khoảng thời gian từ 4/12 đến 30/12/2015.

Quá trình kiểm tra đã phát hiện 4 cơ sở vi phạm bán nguyên liệu salbutamol cho các cơ sở không có Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc theo quy định. Cơ quan chức năng đã xử lý quyết liệt các đơn vị vi phạm với chế tài cao nhất theo quy định của pháp luật như: Ban hành quyết định đình chỉ hoạt động kinh doanh thuốc, tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc, ngừng xem xét, tiếp nhận hồ sơ xuất nhập khẩu thuốc; đề nghị sở y tế địa phương thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc, nguyên liệu làm thuốc của các đơn vị vi phạm; chuyển 3 trường hợp vi phạm để C49 tiếp tục làm rõ, đồng thời chuyển hồ sơ sang cơ quan công an (C49) là Công ty TNHH Hóa dược Quốc tế Phương Đông, Công ty CP dược Minh Hải, Công ty TNHH hóa dược Minh Anh.

Theo Bộ Y tế, sau khi xem xét tài liệu, hồ sơ, Cục cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường-Bộ Công An (C49) đã có các công văn gửi Cục Quản lý Dược-Bộ Y tế thông báo chưa đủ cơ sở để khởi tố, xử lý hình sự về hành vi sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm theo quy định tại Điều 155 Bộ luật Hình sự năm 2009 và đề Cục Quản lý Dược đề nghị xử lý hành chính theo thẩm quyền đối với Công ty TNHH Hóa dược Quốc tế Phương Đông và Công ty CP Dược Minh Hải. Vì vậy, Bộ Y tế đã xử lý quyết liệt các đơn vị vi phạm với chế tài cao nhất theo quy định của pháp luật.

Bộ Y tế đã đề nghị đưa các nguyên liệu, các thuốc bị cấm sử dụng trong các lĩnh vực khác (như nguyên liệu salbutamol trong ngành nông nghiệp) vào danh mục "thuốc phải kiểm soát đặc biệt". Nội dung này đã được Thường vụ Quốc hội đồng ý để trình Quốc hội khóa 13 thông qua tại kỳ họp lần thứ 11.