Thực hiện cuộc điều tra dân số và nhà ở: Phục vụ hoạch định chính sách vĩ mô

Nhân dịp này, phóng viên Báo Hànộimới đã trao đổi với ông Vũ Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Thống kê TP Hà Nội về cuộc ĐT này.

- Ông có thể cho biết mục đích của cuộc ĐT lần này?

- Theo chương trình ĐT thống kê quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 803/QĐ-TTg, cứ 10 năm một lần, (vào các năm có số tận cùng là 9) Việt Nam tiến hành tổng ĐT dân số và nhà ở trên phạm vi cả nước để thu thập đầy đủ số hộ dân cư, số dân và nhà ở. Ngoài tổng ĐT, để có số liệu giữa hai kỳ tổng ĐT, Tổng cục Thống kê (TCTK) tiến hành ĐT biến động dân số và kế hoạch hóa gia đình tại thời điểm 1-4 để tính quy mô dân số đến cấp tỉnh. Vì vậy, để có số liệu dân số và nhà ở đến cấp huyện, TCTK tổ chức ĐT dân số và nhà ở giữa kỳ vào thời điểm 1-4 của các năm có số tận cùng là 4.

Mục đích của cuộc ĐT dân số và nhà ở lần này nhằm: Thu thập số liệu về dân số và nhà ở trên phạm vi cả nước, làm cơ sở đánh giá các chương trình quốc gia về dân số và nhà ở; qua đó đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển KT-XH thời kỳ 2011-2015; xây dựng chính sách, lập kế hoạch dân số và nhà ở phục vụ lập kế hoạch phát triển KT-XH thời kỳ 2016-2020; giám sát thực hiện các mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ của Liên hợp quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết; cung cấp số liệu về quy mô dân số đến cấp huyện 5 năm sau tổng ĐT dân số và nhà ở đã thực hiện năm 2009; làm cơ sở rà soát, hiệu chỉnh số liệu dân số hằng năm giai đoạn 2010-2014; bổ sung kho dữ liệu dân số và nhà ở của TCTK nhằm phục vụ công tác nghiên cứu, phân tích và dự báo quá trình phát triển dân số và nhà ở giữa hai kỳ tổng ĐT trên phạm vi cả nước và từng địa phương phục vụ yêu cầu so sánh quốc tế; cung cấp dàn mẫu cho các cuộc ĐT thống kê đối với hộ dân cư.

- Vậy, đối tượng và nội dung chính của cuộc ĐT lần này là gì?

- Đối tượng ĐT lần này gồm: Nhân khẩu thực tế thường trú của hộ dân cư; các trường hợp chết của hộ dân cư; nhà ở của hộ dân cư trên các địa bàn được chọn. Đối tượng ĐT không bao gồm những người đang sống trong khu vực quản lý riêng của quân đội và công an. Chủ hộ (hoặc người am hiểu về các thành viên trong hộ khi chủ hộ đi vắng) là người cung cấp thông tin chính đối với các câu hỏi trong phiếu điều tra. Đối với những thông tin mà chủ hộ không nắm chắc, ĐT viên cần phỏng vấn trực tiếp các nhân khẩu thực tế thường trú của hộ. Đối với các câu hỏi về lịch sử sinh đẻ của phụ nữ từ 15 đến 49 tuổi, đối tượng cung cấp thông tin là nhân khẩu thực tế của hộ là phụ nữ từ 15 đến 49 tuổi.

Nội dung ĐT gồm 5 phần chính: Phần 1 là một số thông tin về các thành viên của hộ; phần 2, thông tin về lịch sử sinh của phụ nữ từ 15 đến 49 tuổi; phần 3, thông tin về người chết của hộ; phần 4, thông tin về các sự kiện chết của hộ trong 5 năm qua; phần 5, thông tin về nhà ở.

- Ông cho biết khối lượng công việc phải thực hiện trong cuộc ĐT như thế nào và những khó khăn có thể nảy sinh?

- Đây là cuộc ĐT chọn mẫu có quy mô lớn với tổng số 20% trên địa bàn (tương đương 2.207 địa bàn), số hộ gia đình được chọn để ĐT là 30 hộ/địa bàn. Như vậy, toàn thành phố sẽ có 66.210 hộ gia đình được điều tra.

Số lượng các đơn vị hành chính của Hà Nội từ ngày 1-4-2014 sẽ là 30 quận/huyện/thị xã; 584 xã/ phường/thị trấn. Với số lượng phiếu ĐT nhiều, địa bàn ĐT rộng, thời gian thu thập thông tin ngắn nên việc triển khai các bước của cuộc ĐT trên địa bàn gặp nhiều khó khăn. Hơn nữa, việc hai quận Nam Từ Liêm và Bắc Từ Liêm mới đi vào hoạt động từ ngày 1-4, đúng vào thời điểm tiến hành điều tra, cũng là một khó khăn cho công tác chuẩn bị, thực hiện ĐT trên địa bàn 2 quận này.

Để thực hiện thắng lợi cuộc ĐT, UBND thành phố đã có Công văn số 987/UBND-VX ngày 13-2-2014 yêu cầu các quận, huyện, thị xã thực hiện nghiêm phương án ĐT, bố trí lực lượng đầy đủ để hoàn thành ĐT đúng kế hoạch. Dự kiến trong cuộc ĐT, toàn thành phố sẽ huy động 1.520 người tham gia, gồm các điều tra viên, tổ trưởng và giám sát viên. Đây là những cán bộ có kinh nghiệm, trình độ chuyên môn và tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc; được đào tạo, hướng dẫn nghiệp vụ kỹ từ trước.

Có thể nói, ĐT dân số và nhà ở giữa kỳ tại thời điểm 1-4 là cuộc ĐT thống kê có ý nghĩa rất quan trọng. Song, do có nội dung phức tạp, phạm vi trải rộng trên hầu hết các xã, phường, thị trấn của thành phố; lực lượng tham gia đông đảo nên khâu tổ chức thực hiện ĐT có nhiều phức tạp. Thành phố quyết tâm tổ chức cuộc ĐT theo đúng phương án và kế hoạch tiến độ để đạt yêu cầu đề ra. Thành phố Hà Nội muốn nhận được sự ủng hộ của người dân thuộc đối tượng ĐT trong việc cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời; sự vào cuộc kịp thời của cơ quan thông tấn, báo chí để tuyên truyền sâu rộng về cuộc ĐT; sự hỗ trợ của các sở, ngành. Đặc biệt, sự vào cuộc của cấp ủy và chính quyền địa phương các cấp sẽ là điều kiện thuận lợi để ngành thống kê tổ chức thành công cuộc ĐT.

Thời gian ĐT tại từng địa bàn sẽ kết thúc chậm nhất vào ngày 20-4-2014. Kết quả ĐT sẽ là số liệu đầu vào quan trọng phục vụ công tác nghiên cứu, tra cứu, hoạch định chính sách vĩ mô của Hà Nội.

- Xin cảm ơn ông!