Thủ tục hành chính rườm rà: Nhà đầu tư lạc vào mê hồn trận!

Đó là kết quả khảo sát của Tổ công tác liên ngành xây dựng Đề án đơn giản hóa TTHC trong thực hiện dự án đầu tư. Đáng tiếc, những bất cập này tồn tại đã nhiều năm nay nhưng việc sửa đổi chưa đem lại hiệu quả như mong muốn.

"Hoang mang" chọn địa bàn đầu tư

Kết quả khảo sát tại Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Bình Định, Bình Dương, Đồng Nai và một số doanh nghiệp ở một số tỉnh, thành phố lớn do Tổ công tác liên ngành xây dựng Đề án đơn giản hóa TTHC trong thực hiện dự án đầu tư vừa triển khai cho thấy, thời gian qua, các cải tiến của Chính phủ từ việc nâng mức ưu đãi đối với một số vùng, ngành nghề đã cho nhiều nhà kinh doanh thấy được Việt Nam là một môi trường đầu tư hấp dẫn, thân thiện. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi mang tính vĩ mô, vẫn còn nhiều thủ tục không được giải quyết ngay tại chỗ hay theo cơ chế "một cửa" như thông báo. Trong vô vàn thủ tục đầu tư, bị đánh giá là phức tạp, khó hiểu nhất là thủ tục đầu tư liên quan đến đăng ký quyền sử dụng đất. Với dự án đầu tư thuận lợi nhất, thời gian làm thủ tục cũng khoảng 150 ngày. Tuy nhiên, trên thực tế hầu như không dự án nào có được may mắn ấy, quá trình triển khai thường kéo dài hơn. Đối với các khu công nghiệp, khu chế xuất, doanh nghiệp phải "chạy" 17 thủ tục hành chính với thời gian khoảng 155 ngày để hoàn thành thủ tục đầu tư. Riêng với trường hợp đầu tư ngoài khu công nghiệp, khu chế xuất, doanh nghiệp phải hoàn thành 34 thủ tục trong khoảng thời gian chờ đợi là 580 ngày. Thậm chí, có nhiều trường hợp doanh nghiệp phải đợi trong vòng 10 năm mà vẫn chưa hoàn thành được thủ tục đầu tư. Trong khi đó, đối với các nhà kinh doanh, thời gian là tiền bạc. Lộ trình thực hiện thủ tục hành chính quá dài sẽ làm họ mất đi cơ hội làm ăn, tăng chi phí của dự án, đồng nghĩa với hiệu quả kinh tế chắc chắn sẽ không được như mong muốn.

Không chỉ có vậy, theo Cục Kiểm soát TTHC (Bộ Tư pháp), những "rào cản" đối với con đường đưa vốn đầu tư vào sản xuất, kinh doanh còn là không có một quy trình thủ tục đầy đủ, thống nhất từ khi chuẩn bị khâu đầu tư đến lúc vận hành dự án. Kết quả khảo sát cho thấy, chỉ để thu hút đầu tư, có đến 39 quy trình khác nhau của 39 địa phương... khiến các nhà đầu tư bị rơi vào trạng thái "hoang mang" ngay khi lựa chọn địa bàn đầu tư…

Lắm đầu mối giải quyết

Cũng theo kết quả khảo sát, nhiều thủ tục trong quy trình thực hiện dự án đầu tư có sự chồng chéo, trùng lặp về mục tiêu, cơ chế quản lý và cơ quan thực hiện. Đặc biệt, xuất hiện nhiều TTHC "con" khi triển khai. Đã có nhà đầu tư phải chi 10-20% vốn đầu tư để làm thủ tục nên đã từ bỏ ý định đầu tư ở nước ta.

Luật sư Nguyễn Thành Nam (Đoàn Luật sư Hà Nội) nhận định, bất cập này là do có nhiều luật và văn bản hướng dẫn quy định cho việc tiến hành một dự án đầu tư. Các quy định về đầu tư hiện nay đang giao thẩm quyền và chức năng, nhiệm vụ cho quá nhiều đầu mối nên khi thực hiện, mỗi cơ quan, đơn vị có hướng dẫn riêng. Như thủ tục giới thiệu địa điểm đầu tư, mỗi văn bản pháp luật có hướng dẫn về cơ quan đầu mối khác nhau nên có địa phương giao cho Sở KH-ĐT hoặc Sở TN&MT thực hiện, nơi lại đề xuất Sở Xây dựng là đơn vị giải quyết… Bất cập này khiến doanh nghiệp không có quy chuẩn chung để áp dụng cho các dự án đầu tư và muốn xin được đầu tư phải chấp nhận chạy lòng vòng khắp nơi.

Ở một góc nhìn khác, Cục Kiểm soát TTHC cho rằng, các quy định về đầu tư hiện nay chưa phân cấp rõ ràng giữa các cơ quan TƯ và địa phương. Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp phối hợp với bộ, ngành, địa phương có liên quan xây dựng trình Chính phủ "Nghị quyết về một số nhiệm vụ trọng tâm cải cách TTHC trong thực hiện dự án đầu tư cải thiện môi trường kinh doanh, thu hút đầu tư" trong quý III năm 2013. Trước mắt, cần thống nhất quy trình thủ tục đầu tư liên quan đến sử dụng đất, đề nghị bãi bỏ các thủ tục trùng lặp về nội dung xét duyệt trong việc giới thiệu địa điểm, đăng ký kinh doanh, thu hồi đất, giao đất, đánh giá tác động môi trường…