Thời sự biển đảo “nóng” trong xẩm “Tiễu trừ cướp biển”

“Tiễu trừ cướp biển” được tác giả Nguyễn Quang Long viết dựa trên điệu “Xẩm Sai”. Đây là làn điệu có nguồn gốc từ âm nhạc của thầy cúng, nhằm sai khiến âm binh giúp trừ tà ma hắc ám để mang lại sự bình yên cho đời sống. Theo tác giả, một trong những sứ mệnh của hát xẩm là phản ánh những vấn đề đương thời quan tâm. Vấn đề “nóng” thời gian gần đây là bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam. Với các nghệ sĩ của nhóm Xẩm Hà Thành, họ muốn đóng góp một tiếng nói chung vào tiếng nói của toàn xã hội bằng một bài hát mới dựa trên làn điệu vốn dĩ rất phù hợp trong hoàn cảnh này. Đây là phiên bản thứ 3 của điệu Sai, dựa trên sáng tạo lần đầu của nghệ nhân Vũ Đức Sắc trong bài “Tiễu trừ giặc dốt”. Thường điệu Sai được sử dụng trong những thời điểm quan trọng của đất nước hoặc thời điểm xã hội bức bối hay nói về một vấn đề được nhiều người quan tâm. Mỗi lần “Xẩm Sai” xuất hiện là một sự sáng tạo thú vị về âm nhạc.

Âm nhạc trong “Tiễu trừ cướp biển” được thực hiện chủ yếu từ nhạc cụ gõ và giọng hát. Ba nghệ sĩ hát chính mỗi người một cá tính: Mai Tuyết Hoa – hát giọng chua chát, mắng mỏ; Quang Long – hát giọng rắn rỏi, mạnh mẽ; Nguyễn Văn Hải – hát giọng chế giễu, bất cần. Họ hòa quyện vào nhau, hát lời nối tiếp nhau như đang trò chuyện về vấn đề chủ quyền biển đảo, như lên tiếng phản ứng về việc bị nước ngoài xâm phạm chủ quyền. Có lúc họ hát mà như nói, hát mà như quát, mắng… tạo nên sự hóm hỉnh, dí dỏm mà đầy mỉa mai. Cùng với phần thể hiện của dàn hợp xướng nhân dân gồm nghệ sĩ Quỳnh Hoa, Hữu Du, Hữu Trần, Vy Chính, Bi Nguyễn, các sinh viên ĐH Sân khấu Điện ảnh Hà Nội và học viên xẩm của Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát huy âm nhạc dân tộc Việt Nam, bài hát tạo nên một không gian giống như đám buôn chuyên ở làng quê, vừa giản dị, dân dã, vừa lôi cuốn, thú vị.

Phần hình MV do Nguyễn Nhật Giang đạo diễn. Ngoài cách tạo hình hợp với nhân vật: Quang Long vai một vị tướng đang kêu gọi người dân, Mai Tuyết Hoa vai bà buôn chuyện hưởng ứng lời kêu gọi xung trận, đạo diễn còn lồng khá nhiều cảnh sự việc diễn ra trên thực tế mà nhiều người biết đến, quan tâm vào MV để minh họa khá sinh động.

Xem MV:

MV “Tiễu trừ cướp biển” dài 8 phút. Theo nghệ sĩ Nguyễn Quang Long, bài xẩm này chắc chắn sẽ hấp dẫn giới trẻ vì giai điệu, tiết tấu nhanh, khá gần với hip hop, rap – thể loại âm nhạc các bạn trẻ ưa chuộng. Nhóm xẩm Hà Thành và những người cộng tác thực hiện MV hoàn toàn phi lợi nhuận, với mục đích đưa xẩm tới gần công chúng hơn, nhất là những người trẻ tuổi, để xẩm có thể “sống”, được bảo tồn và phát triển.