Thịt lợn dùng chất cấm: Chính người Việt đầu độc người Việt

Nhiều chiêu né luật

Theo Đại tá Phan Mạnh Thông, qua thống kê, trong năm 2015, đã có trên 20 doanh nghiệp (DN) nhập khẩu 9.140 kg salbutamol về Việt Nam. Trong đó, khoảng 3 tấn đang được lưu giữ tại kho của các DN, còn lại hơn 6.000 kg đã được bán ra thị trường nhưng chỉ có 10 kg được sử dụng đúng mục đích, quy định. “Salbutamol nằm trong số nguyên liệu được sử dụng để sản xuất thuốc điều trị hen suyễn, điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Nhưng ở Việt Nam, nhiều DN sản xuất thức ăn chăn nuôi đã sử dụng chất này phối trộn vào thức ăn gia súc, gia cầm để kích thích tăng trưởng. Gia súc được nuôi bằng thức ăn có trộn chất này cho tạo tỉ lệ nạc nhiều hơn, màu sắc thịt tươi hơn” - ông Thông nói.

Cũng theo đại tá Phan Mạnh Thông, DN sản xuất thức ăn chăn nuôi có nhiều chiêu trò để khuyến khích người chăn nuôi sử dụng, như thông qua hình thức tặng kèm, hàng khuyến mãi, thậm chí nhận tiêu thụ gia súc. “Dù các cơ quan chức năng ra quân truy quét nhưng thực tế salbutamol vẫn được sử dụng lén lút ở các cơ sở chăn nuôi, sản xuất thức ăn chăn nuôi nhỏ lẻ và có xu hướng chuyển về địa bàn nông thôn” - đại diện C49 nêu.

Còn Thanh tra Bộ NN-PTNT cho biết sau 4 tháng triển khai đợt cao điểm xử lý tình trạng sử dụng chất cấm, kháng sinh cấm trong chăn nuôi đã có 13 DN bị phát hiện sử dụng chất salbutamol để phối trộn vào thức ăn gia súc. Như PC49 tỉnh Quảng Ninh đã kiểm tra, bắt giữ 6 tấn thức ăn chăn nuôi có chứa salbutamol cao hơn ngưỡng cho phép 63 lần của Công ty Thiên Nam (Bắc Ninh); Thanh tra Sở NN-PTNT và PC49 tỉnh Điện Biên phát hiện 1 cơ sở kinh doanh thức ăn chăn nuôi có 30 gói bột màu trắng (loại 1 kg), qua kiểm định phát hiện là salbutamol có hàm lượng cao.

Ông Nguyễn Văn Việt, Chánh thanh tra Bộ NN&PTNT, cho biết thông thường các đối tượng sử dụng chất cấm này chỉ khoảng một tháng cuối trước khi lợn xuất chuồng. Đây là thời điểm lợn gần đạt trọng lượng tối ưu nên tốc độ tạo mỡ nhanh, tiêu tốn thức ăn nhiều.

Hơn nữa, cho lợn ăn chất cấm ở giai đoạn này mới cho thịt đẹp, loại mà thương lái rất thích và người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn.

Theo đó, nếu bán lợn ở mức 100-110 kg/con, heo được cho ăn chất cấm khi đạt trọng lượng khoảng 80kg. Nếu xuất bán khi đạt khoảng 130 kg/con, lợn sẽ được cho ăn chất cấm ở trọng lượng 100-110kg. Ở giai đoạn kích nạc, mỗi ngày một con heo tiêu thụ hết 3,3kg thức ăn. Như vậy, trong tháng tăng trọng này lợn sử dụng hết khoảng 100kg cám có trộn chất cấm.

Trong khi đó, với mỗi ký chất cấm (thường là sabultamol) nguyên chất thường được pha với 100 tấn thức ăn chăn nuôi. Như vậy với 6 tấn chất cấm đang trôi nổi ngoài thị trường sẽ có khoảng 600.000 tấn thức ăn cho lợn có chứa chất cấm.

Với mỗi con lợn trong giai đoạn cần tạo nạc sử dụng 100kg cám như đã nói ở trên, lượng thức ăn này đủ để “tạo nạc” cho 6 triệu con lợn, chiếm trên 20% tổng đàn lợn của VN (28 triệu con).

“Đến nay chúng tôi chưa phát hiện trường hợp nhập lậu chất cấm nên có thể khẳng định nguồn cung này thời gian qua chủ yếu là đi qua con đường nhập khẩu về làm thuốc” - ông Việt cho hay.

Ông Phạm Đức Bình, phó chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, có cùng quan điểm khi cho rằng không thể đổ lỗi cho thuốc từ Trung Quốc, bởi chính Trung Quốc cũng cấm các loại chất này trong chăn nuôi nên không dễ dàng mua bán được.

“Không chỉ vào VN bằng đường chính ngạch, chất cấm này được sử dụng trong chăn nuôi heo (lợn- PV) suốt nhiều năm qua. Điều đáng nói, gần như toàn bộ lượng thịt heo này đều được tiêu thụ tại thị trường VN, tức là chính người Việt đã đầu độc người Việt” - ông Bình nói.

Nhiều thương lái khẳng định hầu hết lợn sử dụng chất cấm chỉ dành để tiêu thụ trong thị trường nội địa chứ không thể xuất khẩu được. Bởi vì lợn ăn chất cấm có xương rất yếu nên chúng dễ bị gãy xương trong quá trình vận chuyển bằng xe tải trên quãng đường dài, chưa kể các nước nhập khẩu heo kiểm soát rất chặt chất lượng sản phẩm cũng như hàm lượng chất cấm trong lợn.

“Ăn chất tạo nạc làm thể trạng heo yếu sẽ chết rất nhiều nếu vận chuyển từ phía Nam sang biên giới với Trung Quốc” - ông Nguyễn Quốc Trung, một thương lái heo đi Trung Quốc, cho hay.

Trong khi đó, sự lúng túng của các cơ quan quản lý, cụ thể là sự phối hợp thiếu đồng bộ giữa Bộ NN&PTNT và Bộ Y tế, đã tạo điều kiện cho chất cấm vào thị trường trong nước, còn lợi nhuận cao và chế tài nhẹ đã không đủ sức răn đe người sử dụng.

Theo Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, với tình hình kiểm tra như thời gian qua, việc một trang trại dùng chất cấm bị cơ quan chức năng địa phương phát hiện rất khó xảy ra. Tại Đồng Nai có gần 2.000 trang trại lớn, chưa kể hàng chục ngàn hộ nuôi nhỏ lẻ.

Trong khi đó mỗi năm các cơ quan chức năng chỉ đi kiểm tra vài ba lần, mỗi lần 40-50 trang trại nên rất khó kiểm soát chuyện dùng chất cấm trong chăn nuôi.

Hơn nữa, theo ông Nguyễn Quốc Trung, nhiều chủ trại lớn đã có kinh nghiệm đối phó với các cơ quan chức năng. Trước khi xuất chuồng 10-15 ngày, người nuôi chủ động ngưng dùng chất cấm và cho heo ăn các loại thuốc kích thích bài tiết như các loại vitamin, thuốc lợi tiểu để nồng độ chất cấm xuống thấp hơn giới hạn phát hiện bởi test thử nhanh mà cơ quan thú y hay dùng.

Một số chủ trại còn chuyên nghiệp hơn, họ mua luôn bộ thử nhanh về để kiểm tra trước, nếu heo âm tính với chất cấm mới được xuất bán nên cơ quan khó phát hiện được.

Đặc biệt, theo ông Phạm Đức Bình, việc dùng chất cấm để tạo nạc không chỉ tăng trọng và nhiều nạc hơn mà giá bán thịt heo loại này cũng cao hơn so với heo không dùng khoảng 2.000 đồng/kg, càng khuyến khích nhiều nông dân sử dụng chất cấm này hơn. Trong thực tế, bên cạnh những hộ chăn nuôi vô tình hay cố ý sử dụng các chất cấm để tạo nạc cho heo, nhiều người chăn nuôi cũng bị thương lái ép sử dụng các chất này thông qua giá mua heo.

Phạt tù người sử dụng chất cấm trong chăn nuôi: Liệu có dễ?

VTV đưa tin, vừa qua, người đứng đầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tuyên bố, ngày 1/7 tới, các đơn vị, cá nhân sử dụng chất cấm trong chăn nuôi sẽ bị phạt tù lên đến 10 năm, thay vì chỉ phạt tiền như hiện nay. Có nghĩa, việc sử dụng chất cấm sẽ được chuyển thành tội phạm hình sự.

Đây là một bước đột phá của ngành nông nghiệp về quản lý chất lượng sản phẩm trong bối cảnh gia nhập sân chơi TPP. Tuy nhiên, làm thế nào bắt tận tay tội phạm để phạt tù trong môi trường chăn nuôi, sản xuất và kinh doanh còn chưa minh bạch như hiện nay đang là câu hỏi được nhiều người dân quan tâm.