Thiết thực góp phần đổi mới toàn diện nền giáo dục

Dạy học hướng đến sự phát triển năng lực

Thời gian qua, giáo dục tiểu học đã tích cực thực hiện giải pháp đổi mới công tác quản lý chỉ đạo, đẩy mạnh ứng dụng các thành tựu của giáo dục trong nước và quốc tế, từng bước đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục tiểu học trên cả ba mặt: quản lý, tổ chức lớp học, nội dung và phương pháp dạy học. Từ năm 2011 đến nay, giáo dục tiểu học đã triển khai thí điểm thành công nhiều thành tựu giáo dục tiên tiến vào hệ thống các trường tiểu học trên cả nước như: Mô hình trường học mới Việt Nam, dạy học Tiếng Việt lớp 1 theo tài liệu công nghệ giáo dục, phương pháp "Bàn tay nặn bột"…

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển đánh giá cao những nỗ lực đổi mới của giáo dục tiểu học, cho rằng giáo dục phổ thông đang thực hiện nhiệm vụ đổi mới chuyển từ trang bị kiến thức là chủ yếu sang phát triển phẩm chất, năng lực của người học, coi trọng việc vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề trong thực tiễn. Hệ thống giáo dục cũng đang được đổi mới theo hướng "mở", tạo cơ hội học tập cho mọi người, đồng thời huy động mọi nguồn lực xã hội để phát triển giáo dục, xây dựng xã hội học tập... Mô hình trường học mới ở tiểu học đang tiếp cận khá tốt các yêu cầu đổi mới giáo dục và bước đầu khắc phục được những hạn chế của mô hình giáo dục truyền thống. Đó là không dạy học đồng loạt mà hướng đến mục tiêu phát triển năng lực của từng học sinh (HS); có giải pháp kỹ thuật và vật chất để đổi mới phương pháp dạy, phương pháp học chứ không hô hào chung chung như trước. Đặc biệt, mô hình trường học mới đã tiếp cận cách đánh giá HS theo hướng coi trọng đánh giá thường xuyên, đánh giá quá trình, đánh giá vì sự tiến bộ.

Năm học 2015-2016, mô hình trường học mới không chỉ được triển khai ở 1.447 trường tiểu học thuộc dự án Mô hình trường học mới, mà còn có hơn 2.500 trường tiểu học, gần 1.500 trường THCS đã tự nguyện áp dụng mô hình này. Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển nhận định: Mô hình trường học mới đã tiếp cận và hội tụ nhiều yếu tố của đổi mới giáo dục, vì vậy sẽ tiếp tục được triển khai nhân rộng trong hệ thống giáo dục phổ thông.

Tất cả vì mục tiêu đổi mới toàn diện

Nội dung cơ bản, thu hút sự quan tâm, chia sẻ của đại biểu các tỉnh, thành phố tại hội nghị toàn quốc về giáo dục tiểu học là định hướng phát triển giáo dục tiểu học trong năm học 2015-2016 và những năm tiếp theo nhằm tạo ra sự chuyển biến căn bản, toàn diện giáo dục một cách có hệ thống và đạt chất lượng theo yêu cầu. Các ý kiến đóng góp tập trung bàn thảo để hoàn thiện dự thảo điều lệ trường tiểu học của Bộ GD-ĐT, được xây dựng với mục tiêu tạo điều kiện cho đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất của từng HS chứ không thuần túy đáp ứng những đổi mới bước đầu như đánh giá HS theo Thông tư 30/2014/TT-BGDĐT. Liên quan đến mục tiêu phát triển năng lực, phẩm chất HS, các ý kiến cho rằng, để thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, cơ chế quản lý nhà trường phải được đổi mới theo hướng dân chủ, tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình, sáng tạo và linh hoạt, làm sao để phát triển tốt nhất phẩm chất, năng lực của từng HS, trong đó năng lực tự học là hết sức quan trọng.

Trải nghiệm, tìm hiểu thực tế việc triển khai mô hình trường học mới ở tỉnh Lào Cai cho thấy, mỗi trường mang sắc thái, đặc trưng riêng, nhưng phản ánh được sự đa dạng và sáng tạo trong giáo dục, sự gắn kết sinh động giữa nhà trường và cuộc sống. Trường Tiểu học Bản Xen độc đáo bởi mô hình trường học - nông trại; Trường Tiểu học Lùng Vai là mô hình trường học - sinh thái; Trường Tiểu học Tả Phìn đặc sắc với mô hình trường học - du lịch; các trường tiểu học như Lê Ngọc Hân, Hoàng Văn Thụ, Duyên Hải của TP Lào Cai lại phát triển theo mô hình nhà trường hiện đại. Tính đến năm học 2014-2015, tỉnh Lào Cai có 36 trường thực hiện mô hình trường học mới Việt Nam, tăng 15 trường so với năm học trước. Ban giám hiệu các trường học cho biết, mô hình trường học mới đang tiếp tục khẳng định nhiều ưu điểm, có tác động tích cực trong việc hình thành năng lực, kỹ năng xử lý vấn đề của HS.

Tham dự các hoạt động dạy - học ở các trường học mới của Lào Cai, trực tiếp thấy các em HS mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, trong học tập và tham gia các hoạt động giáo dục, nhiều đại biểu thực sự "tâm phục, khẩu phục" trước những nỗ lực và thành quả đạt được của đồng nghiệp. Những thành công ban đầu của việc áp dụng mô hình trường học mới ở Lào Cai và hàng nghìn ngôi trường khác trên cả nước trong thời gian qua đã củng cố thêm niềm tin, tinh thần quyết tâm vượt khó của các nhà quản lý, đội ngũ thầy cô giáo trong việc nhân rộng mô hình trường học mới và thực hiện đổi mới giáo dục theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất để HS được phát triển toàn diện.