Tham gia bảo hiểm y tế: Theo hộ gia đình hoặc cá nhân

Nay thời gian tãm hoạn đã gần kết thúc, hàng triệu người lao động tự do trong cả nước lại dấy lên nỗi lo phải mua BHYT bắt buộc theo hộ gia đình.

Không đạt mục tiêu

Theo mục tiêu đề ra năm 2015 tỷ lệ người dân Việt Nam có BHYT đạt 75%. Nhưng theo thống kê của BHXH Việt Nam trình lên Quốc hội, tính đến tháng 9-2015, cả nước có 67,4 triệu người tham gia BHYT, đạt 73,9% dân số. Hiện có 4 tỉnh tại phía Nam có tỷ lệ người dân tham gia BHYT dưới 60% là: Bạc Liêu, Hậu Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp. Riêng TP Hồ Chí Minh, tỷ lệ người tham gia BHXH cũng thấp hơn mức bình quân toàn quốc. Tính đến hết tháng 11-2015, TP Hồ Chí Minh triển khai bán được 1.003.800 thẻ BHYT vừa theo hình thức cá nhân và hộ gia đình, tăng 53.800 thẻ so với cùng kỳ năm 2014.

Ông Cao Thanh Sang - Giám đốc BHXH TP Hồ Chí Minh cho biết: "TP Hồ Chí Minh có tỷ lệ bao phủ thẻ BHYT thấp, từ khi triển khai BHYT theo hộ gia đình, số lượng có tăng lên. Tuy nhiên nhiều bất cập cũng đã xảy ra, người dân TP Hồ Chí Minh không mua được thẻ BHYT vì bắt buộc mua theo hộ gia đình và có thủ tục chứng minh phức tạp". Từ đó, nhiều người dân nhập cư tại TP Hồ Chí Minh phải từ bỏ mua thẻ BHYT vì không có điều kiện mua theo hộ gia đình.

Mong tiếp tục lùi thời gian triển khai

Chỉ còn vài ngày nữa để bước vào năm 2016, thời gian tạm hoãn triển khai BHYT theo hộ gia đình cũng đã hết, người dân thu nhập thấp hiện đang phải gánh nỗi lo cũ cho năm mới.

Tại UBND Phường 9, Quận 3, TP Hồ Chí Minh, chị Bùi Lan Hương đến để gia hạn BHYT, cho biết, năm 2015, khi thực hiện BHYT theo hộ gia đình, chị không có tiền để mua BHYT cho chồng. Nhưng sau đó biết tin thẻ BHYT gia đình tạm hoãn, nên chị Hương mua theo hình thức tự nguyện, có giá trị trong 3 tháng cuối năm 2015.

"Hôm nay, tôi đến để xin gia hạn thì nhân viên hẹn đến ngày 25-1-2016 đến để làm thủ tục, vì đáng ra theo quy định, phải làm thủ tục gia hạn trước ngày 20-12, nhưng tôi bận công việc không thể đi làm thủ tục". Tại UBND phường, chị Hương được thông báo, thời gian tiến hành gia hạn BHYT sẽ diễn ra sau ngày 25-1-2016. Trong thời gian chờ đợi được gia hạn chị Hương tiếp tục thấp thỏm, vì có thông tin mình phải mua thêm BHYT cho chồng mới được gia hạn thẻ BHYT trong năm 2016.

Tương tự, chị Đào Thị Linh cũng lên trụ sở UBND Phường 5, Quận 3 để đăng ký mua BHYT. Gia đình chị có 5 người, hai vợ chồng lao động chính phải nuôi 3 con hiện đang là sinh viên. "Tôi mong được tạm hoãn triển khai bán BHYT bắt buộc theo hộ gia đình, hy vọng người dân được tự nguyện mua BHYT theo quý ngắn hạn như trước đây. Nếu tôi làm việc tại cơ quan, công ty còn có khoản tiền thưởng Tết này nọ, để mà phụ vào mua BHYT, nhưng gia đình tôi lao động tự do, phải tự chi tiền để mua cho cả gia đình, tôi lo kham không nổi", chị Linh cho biết.

Tại hội thảo Thúc đẩy triển khai luật BHXH và luật BHYT trong khu vực công vừa diễn ra tại TP Hồ Chí Minh, nhiều ý kiến đại biểu tham dự hội thảo cũng cho rằng, việc thực hiện bán BHYT bắt buộc theo hộ gia đình cần triển khai theo lộ trình, không nên áp dụng hình thức bắt buộc để người dân không đồng lòng. Trả lời vấn đề này, bà Tống Thị Song Hương - Vụ trưởng Vụ BHYT - Bộ Y tế cho biết: Triển khai mô hình BHYT theo hộ gia đình Quốc hội đã đồng ý thông qua, nhưng trong thực tế qua quá trình triển khai thực hiện quy định như thế không phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

Do đó chúng tôi đã soạn thảo văn bản báo cáo Bộ Tư pháp, Quốc hội. Quốc hội đã có nghị quyết phải thực hiện giải pháp chính sách để thực hiện BHYT theo hộ gia đình. Trước mắt trong giai đoạn chuyển giao giữa luật mới và luật cũ thì vẫn áp dụng song song hai hình thức. Người dân tham gia theo hình thức cá nhân thì tiếp tục được gia hạn theo hình thức cá nhân. Một mặt chúng ta tiếp tục kiên trì vận động, tham gia tuyên truyền theo hình thức hộ gia đình".